Balık Çiftliklerinde Hijyen Sağlık ve Hastalıklardan Korunma Yüksel DURMAZ Uzm. Veteriner Hekim

Hiyen tedbirleri Balıkları hastalıklardan korur ve sağlıklı olmalarını- büyümelerini sağlar İlaçlara karşı mikroorganizmaların kazanacağı direncin engeller Protein kalitesi yüksek, güvenilir et üretimi Çevre şartlarına dayanıklılık sağlar,

Stok yoğunluğu - M2 20 kg *Su oksijeni TSE ye göre 9 ppm *Sıcaklık : 8-18 C * PH : 6,4-8,4 *Suda zararlı atıkların olmaması Yem özellikleri

Yavrular alımları kanal - giriş-çıkışta dezenfeksiyonu – Malzeme dezenfeksiyonu

Çiftliklerde Patojen etkenlerden korunma Yumurta dezenfeksiyonu Yumurtalara dezenfektif banyolar 2-4 gün aralıklarla uygulanmalı ve larvalar yumurtadan çıkmadan 5 gün önce tedavi kesilmelidir. (10-12 C'de yaklaşık 20-25,  4-5 C - süre 80 güne kadar uzar) Alabalıkta 200-6000 arası yumurtlama..

Toprak havuz- kuruya alma Havuz taban temizliği Organik atıklar uzaklaştırılması Ölü - hasta ayıklanması Yem hijyeni >5 – 20 < yemleme kontrolu Su hijyeni İnfeksiyon taşıyıcısı canlılarla temasın kesilmesi mukoid tabaka muhafazası

Dezenfeksiyon Malzemelerin dezenfeksiyonunda, iyodaforlar (Betadin, batikon, vonodin ). sodyum hipoklorid ve formaldehit, Sodyum hidroksit kullanılabilir.

Havuzlarda Dezenfeksiyon Suyu boşaltılır % 2 lik sodyum hidroksit ile 10 dakika % 1 lik virkon ile 1 dakika

Metrekareye 0,5kg gelecek şekilde sönmemiş kireç serpildikten sonra 3-4 hafta kurutmaya alınır

Metrekareye 0,5kg gelecek şekilde kalsiyum siyanamid serpildikten sonra 3-4 hafta kurutmaya alınır

Boşaltılmış havuz Yumurtalar % 3 lük formailn ile 5 dakika % 2 lik NaOH ile 10 dk dezenfekte edilir Sodyum hipoklorid 200 ppm 1 saat Yumurtalar 100-150 ppm aktif iyot ta 20 dk sürede yumurtaların dış yüzeyindeki etkenler öldürülmüş olur 1/2000 akriflavind 30 dakika % 50 lik formolden 1-2 ml 1 lt suya katılır bu karışım ile 15 dk/gün 2-3 günde bir uygulama yapılır.

Suların Dezenfeksiyonu Sürekli enfeksiyon patlak veren kaynaklarda su dezenfekte edilmelidir. UV rays UV-C (254 nm) lik dezenfeksiyon sisteminin veya filtrasyon sistemi kurulabilir veya 1 Uv lambası ile saatte 4000 lt su dezenfekte edilebilmektedir. 350,000 µW / saniye cm 2 mikrosiporide sporları dahil tüm bakteri ve virüsları öldürür fakat IPN virüsünü etkilemez. 4.5 – 6.5 mg/lt Kloramin T 2-10 saat süreyle suya uygulanır.

Ozon son 20 yıldır su dezenfeksiyonunda (içme suları yüzme havuzları dahil ) kullanılmaktadır.

Bakteriler, mantarlar, virüsler ve birçok parazit için 100 ppm konst Bakteriler, mantarlar, virüsler ve birçok parazit için 100 ppm konst. iyot uygundur.

Sodyum klorür Antifungal etkisi zayıftır. Selektif bakterisit, fungusit ve parazitisit, etkilidir. Banyo tarzında uygulanır. Tuz tedavisi galvenizli demir ve çinko tanklarda uygulanmamalı, çinko zehirlenmesi meydana gelir Akvaryum balıklarında uygulanan tuz tedavilerinde, konsantre tuzlu suyun akvaryumdaki bitkiler üzerine zararlı etkisi vardır.

Tuzun, %3-5 oranındaki konsantrasyonunda balıklar 1-2 dakika Tuzun 1-3/100 (%1-3) lük çözeltilerinde balıklara 1 saate varan banyo uygulaması yaptırılır. Yavaş yavaş alıştırılarak artırılan tuzlu su banyosunda balıklar uzun bir süre kalabilir Tuzsuz suya dönüşte aynı şekilde alıştırılarak yapılır.

Potasyum permanganat 1 gr/100 L su, (1/100.000) 30 dakika ile 90 banyo iyi bir tedavi sağlar. Kısa süreli banyo 1/1000 'lik çözeltisnde balıklar 30 - 40 saniye daldırma şeklinde banyo

Alkali - hafif asitli sularda manganez presipitasyonuna (MnO2 Alkali - hafif asitli sularda manganez presipitasyonuna (MnO2. nH2O) yol açmaktadır. İçerisinde bitki bulunmayan temiz sularda ilaçlama yapılmalıdır. Bazı balıklar potasyum permanganata karşı hassastırlar. Balıklar banyo esnasında dikkatlice izlenmeli, davranışlarında değişiklik gözlemlenen balıkların banyo işlemine derhal son verilmelidir.

Potasyum permanganat hassasiyeti varsa bunun yerine potasyum dikromat tercih edilebilir Balıklar 1/20.000-1/25.000 konsantrasyonda 5-6 gün süre ile bırakılabilirler.

Malaşit yeşili önerilir ama kanserojen etkisinden dolayı bakanlığımızca yasaklandı. Kristal viole Fungisit etkili bir dezenfektandır. Balıklara 1/200.000 (5mg/lt) konsantrasyonda 1 saat süreyle banyo uygulaması yaptrıılır.. Bakır sülfat 1/2000 konsantrasyonunda günde 2 defa 5 dakika kadar banyo uygulaması yapılır.

Ozon Bulanıklığı ve koku giderir Sulardaki patojen etkenleri, 1-6 ppm ozon 10 dk kadar sürede tüm bakteri ve virüsleri öldürür. Suda yarılanma sürei 20 dk dır. Deniz suyunda çabuk denatüre olur. Balıklar için tolere değer suda 0,002 ppm dir. Sodyum hidroksit veya UV ile çabuk yıkımlanır

Formalin (% 37 lik formaldehit)Oldukça iyi antifungal etkisi vardır. Ancak çevreye olan zararlarından endişe edilmektedir. Sıcak hava larda suyun oksijen seviyesi kontrol edilmeli su ıcaklığı 18 C den aşağı ise ilaç uygulanmalı Uygulama sırasında balıklar dikkatlice izlenir 1/2500 (400 mg/lt ) yoğunluğundaki solusyonuna 10 – 15 dakika daldırma şeklinde banyo uygulanır.

Metilen mavisi Tatlı su ve akvaryum balıklarının tüm mantar hastalıklarının sağıtımında oldukça etkilidr. Parazitisit ve selektif bakterisit etkisi de vardır. Boya solunum kapasitesini artırır Bu sebeple solungaç hastalıklarının kontrolü amacıyla önerilir. Tedavide kullanılan boya saf olmalı

Su kirli ve pis ise bunlarla birleşerek etkisini çabuk kaybeder. Yükseltgeyicidir ve bitkilere karşı zehirleyicidir. 10 - 30 mg/lt konsantrasyondaki solusyonda 30 dakika banyo uygulanır 3 - 5 mg/lt konsantrasyonda balıklara 3 - 5 gün süreyle sürekli banyo uygulaması yaptırılır.

Yem - vitamin eklenmesi direnci artırmaktırır C ve E vit-infeksiyonlara verilen yanıtı olumlu Vit B6 nın da immun sistem üzerine olumlu etkileri gözlemlenmiştir. Esansiyel yağ asitleri eksikliklerinde yüzgeçlerde dejenerasyonlar meydana geldiği bildirilmektedir.

Aşılama ve profilaksi Banyo, enjeksiyon oral ve anal yollarla, Oral yolla uygulama en pratik ve stressiz olan yoldur. Fakat bağışıklık kısa sürelidir. Enjeksiyon yoluyla aşılama en etkin korumayı sağlamakta fakat, uygulanması zordur. Anal yol ile aşılama yöntemi uygulama güçlükleri açısından enjeksiyon yöntemi gibidir fakat, bağışıklık oranı daha düşüktür. Balık çiftliklerinde genellikle banyo yoluyla aşılama metodu uygulanmaktadır.

Yersiniozis, Vibriozis, Aeromonas İnfeksiyonları ile IHN ye karşı aşı geliştirilmiştir. İlaçlarla tedavi ve kontrol oral, banyo ve enjeksiyon yoluyla yapılabilmektedir. En uygun yol oral yoldur. Banyo yoluyla uygulama, deri lezyonları ektoparazitler ve solungaç infeksiyonlarında başarı ile uygulanabilmekte Ancak verilen ilaçlar etkin kan yoğunluğuna yeterince ulaşamamakta, İlaçla profilaksi rezistans gelişimine neden olacağından önerilmemektedir

TEŞEKKÜR