PARA VE PARA POLİTİKASI

Paranın Tanımı Para mal ve hizmet değişiminde; borçların ödenmesinde genellikle kabul edilen ödeme aracıdır.

Bir Malın Para Olarak Kabul Edilebilmesi İçin Taşıması Gereken Özellikler l. Para olarak kullanılan fiziki varlıkların homojen olması, tümünün aynı maddi değeri temsil etmesi gerekir. 2. Para olarak kullanılan fiziki varlıklar taklit edilmemelidir. 3. Parasal varlıklar bozulmamalı ve taşınmaya elverişli olmalıdır. 4. Para ticarete konu olan malların en küçük birimlerindeki değişimi mümkün kılacak biçimde bölünebilir olmalıdır . 5. Para olarak kullanılan fiziki varlıklar, zaman içerisinde önemli değer kaybına uğramamalıdır .

Paranın Fonksiyonları Para bir ekonomik yapı içerisinde üç temel fonksiyon üstlenmektedir: Değişim aracı olma Hesap birimi olma Değer saklama aracı olma

Paranın Fonksiyonları Değişim aracı olma Para kullanımı, alım satım işlemlerinin eş anlı olması zorunluluğunu ortadan kaldırır. Böylece değişime girişen taraflar arasında, gereksinmelerin karşılıklı örtüşmesi zorunluğu ortadan kalkar. Değişim aracı olarak para, zaman ve emekten tasarruf sağlar; iş bölümünün ileri düzeylere ulaşmasını sağlar.

Paranın Fonksiyonları Hesap birimi olma Bir hesap birimi olarak para, mal ve hizmetlerin değerini ölçmede ortak bir ölçüm birimidir. Değer saklama aracı olma Paranın değer biriktirme aracı olması, kişilerin mal ve hizmet değişimi karşılığında elde ettikleri gelirin bir kısmını hemen harcamayıp para olarak saklamak suretiyle değer biriktirmeleri demektir.

Paranın Çeşitleri Modern bir ekonomide üç çeşit para söz konusudur: Bozukluk (madeni) Banknot (kağıt para) Vadesiz mevduat

Paranın Çeşitleri -Madeni Para Bozukluk adı verilen madeni para günümüzde toplam para miktarı içinde çok küçük bir bölümü oluşturmaktadır. Ülkemizde Hazine Müsteşarlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Darphane tarafından dolaşıma çıkarılan bozukluk paranın toplam içindeki payı binde 1'den daha düşüktür. Bu durumun nedeni bozukluk paranın küçük miktardaki işlemlerde kullanılmasıdır.

Paranın Çeşitleri -Banknot Banknot (nakit), yani Türkiye'deki 5, 10 ve 20, 50 ve 100 YTL gibi kağıt paralar , toplam para miktarının daha büyükçe bir kısmını oluştururlar. Kağıt parayı, genellikle ülkenin merkez bankası basmaktadır. Örneğin Türkiye'de kağıt paraların tamamı TC Merkez Bankası tarafından basılarak piyasaya çıkarılmaktadır.

Paranın Çeşitleri -Banknot Artık günümüzde paranın değerli bir madene dönüştürülmesi söz konusu olmadığı için, bozukluk veya nakit anlamındaki paralar yasal anlamda para konumundadırlar. Yani, bu metal ve kağıt parçaları devlet böyle istediği ve halk da bunu kabul ettiği için paradırlar.

Paranın Çeşitleri -Vadesiz Mevduat İktisatçılar gerek istendiği anda nakde dönüştürülebilme olanağı olan, gerekse değişim aracı olarak kullanılabilen vadesiz mevduatı da para olarak kabul etmektedirler. Paranın üçüncü türünü oluşturan vadesiz mevduatlar, yani istenilen anda bankadan çekebilecek mevduatlar para miktarının oldukça büyük bir bölümünü oluşturmaktadır.

Paranın Çeşitleri -Vadesiz Mevduat Vadesiz mevduat hesaplarının özelliği, istendiği anda bankadan çekilebilmesi ve bu hesaplar karşılığında çek ve kredi kartı kullanılabilmesidir. Burada para olarak kullanılan çekin yazıldığı kağıt veya kredi kartının yapılmış olduğu plastik değil, bunlar karşılığında bankada bulunan vadesiz mevduatlardır.

Para Benzerleri Likitide olarak adlandırılan varlıkların nakde veya vadesiz mevduat dönüşüm hızı esas alındığında, birçok finansal varlık paranın sahip olduğu bu özelliğe, tam olmasa da, bir ölçüde sahip olabilmektedir. Likitidesi yüksek, ancak ödemelerde direkt olarak kullanılamayan bu tür varlıklara para benzerleri adı verilmektedir.

Para Benzerleri Bir ülkede bulunan diğer birçok finansal varlık, kolayca nakde dönüştürülebilmektedir. Örneğin, yüksek enflasyon yaşanan ülkelerde değerini koruyabilen yabancı paralar (Örneğin ABD Doları gibi) genellikle satın alma gücünü koruyabilmek amacıyla kullanılmakta ve kolayca yerli paraya dönüştürülebilirler. Hatta çoğu zaman sözü edilen yabancı parayı yerli paraya çevirmeksizin ödemelerde kullanmak mümkün olmaktadır. Benzer şekilde, hazine bonolarını nakde çevirmek de son derece kolaydır.

Para Benzerleri Bir ülkedeki toplam para miktarına dahil edilen bankalardaki vadesiz mevduatın yanı sıra, vadeli mevduadlar da bulunmaktadır. Bu tür mevduadların özelliği ancak belirli bir süre sonra bankadan çekilebilmesidir. Bir bankada vadeli mevduat hesabı varsa, vadesiz mevduat hesaplarında olduğu gibi bir çek yazarak ödemede bulunma olanağı yoktur. Bu nedenle, yukarıda sıralanan para türleri içinde vadeli mevduadlar para kapsamı dışında tutulmuştur.

Para Arzı Arz edilen para miktarı; parasal sistemin, yani merkez bankası ile ticari bankaların birlikte ürettiği para miktarıdır.

Asli Para, Kaydi Para Ekonomide üretilen paranın iki türü bulunmaktadır: Asli para Kaydi para Asli para, merkez bankası tarafından üretilir. Kaydi paranın ise merkez bankası ve ticari bankalar olmak üzere iki üreticisi bulunmaktadır.

Asli Para, Kaydi Para Asli para olarak tanımlanan madeni ve banknot para, fiziki bir obje ile temsil edildiği için, oldukça kolay anlaşılabilen, ölçülebilen ve ekonomideki etkileri oldukça net olarak izlenebilen bir büyüklüktür. Madeni ve banknotları, merkez bankası darphanede bastırıp, faiz karşılığında kredi olarak bankalara verir. Altın ve döviz karşılığında da piyasaya sürülebilir. Paraya ihtiyacı olanlar da bunu bankalardan kredi şeklinde veya altın ve döviz bozdurarak elde edebilecekleri gibi, çalışarak da kazanabilirler.

Asli Para, Kaydi Para Kişiler, paralarını nakit olarak cüzdanlarında veya bankada mevduat olarak tutabilirler. Kişilerin nakit miktarını (C), Bankalar mevduatı (D) ile tanımlanırsa, (C + D) kişilerin toplam parasını verir.

Asli Para, Kaydi Para Bu oranların değişmesi, ekonomideki kaydi para arzı üzerinde etkili olan bir faktördür. Çünkü (C)'yi artıran bir kişi, (D)'yi düşürecektir. (D) ise, bankaların para yaratma sürecinde çok önemli bir rol oynar.

Bankaların Para Yaratma Süreci Her banka, sağladığı mevduatın belirli bir kısmını; kanuni karşılık olarak tutmak zorundadır. Bu miktar gerekli rezerv olarak ta tanımlanabilir.

Bankaların Para Yaratma Süreci Bir kişi, nakit ihtiyacının belirli bir bölümünü, 100 YTL, bankaya mevduat olarak yatırsın. Bu durumda banka, 100 YTL 'nakit girişi sağlarken, 100 YTL' de mevduat şeklinde yükümlülük altına girecektir.

Bankaların Para Yaratma Süreci Kanuni karşılık olarak tutmak zorunda oduğu, gerekli rezerv oranı, % 20 olduğunda, Banka, bu miktarın dışındaki kısmı, başka bir kişiye kredi olarak verebilir. Kredi vermek, o kişiye mevduat açmak demektir.

Bankaların Para Yaratma Süreci Yatırılan Mevduat (YTL) Reserv Miktarındaki Değişme (YTL) Kredi Miktarındaki Değişme (YTL) 100.0 20.0 80.0

Bankaların Para Yaratma Süreci Yatırılan Mevduat (YTL) Reserv Miktarındaki Değişme (YTL) Kredi Miktarındaki Değişme (YTL) 100.0 20.0 80.0 16.0 64.0 12.8 51.2 10.24 40.96 8.20 32.77 6.55 26.21 5.24 20.97 4.1 16.8 3.35 13.42 2.68 10.7 2.14 8.6 .

Bankaların Para Yaratma Süreci Bankacılık sisteminin yaratabileceği kaydi para miktarı, yani vadesiz mevduatlardaki değişim miktarı D, bankacılık sisteminin rezervlerinde meydana gelen değişme miktarı, R ve zorunlu rezerv oranı r simgeleri ile gösterilirse,

Bankaların Para Yaratma Süreci Yaratılabilecek kaydi para miktarı, 1 D = (----)R r formülü yardımıyla hesaplanabilir. Bu eşitlikte parantez içerisinde yer alan (1/r) terimi basit kaydi para çarpanı olarak tanımlanmaktadır.

Bankaların Para Yaratma Süreci 1 D = (----)R r Örnekte zorunlu rezerv oranı %20 olduğu için bunun tersi (1/0.20) 5 bulunacaktır. Dolayısıyla örnekte bankaya yatırılan 100 YTL (R ) ile yaratılabilecek kaydi para miktarı (D ) (100YTL x 5) 500 YTL olmaktadır.

Kaydi Para - Banka Parası Banka sisteminin ürettiği kaydi para; ikincil para, kredi parası veya banka parası olarak ta ifade edilmektedir. Zorunlu rezerv oranı merkez bankası tarafından belirlenmektedir. Merkez bankasının zorunlu rezerv oranını düşürmesi (↓) durumunda; bankaların yaratabileceği kaydi para miktarı artar (↑), Zorunlu rezerv oranını yükseltmesi (↑) durumunda yaratılabilecek kaydi para miktarı azalır (↓) .

PARA ARZI

Para Arzı Tanımları Her ülkenin merkez bankası çeşitli para arzı tanımları yaparlar. Türkiye’de TC Merkez Bankası Ml, M2, M2Y ve diğer bazı alternatif para arzı tanımlarına ilişkin verileri yayınlamaktadır.

Para Arzı Tanımları M1=Dolaşımdaki Nakit + Ticari Bankalardaki Vadesiz Mevduatlar + Merkez Bankasındaki Mevduat Tanımdan anlaşılacagı gibi M1 tanımında paranın degişim aracı olma fonksiyonu ön plana çıkmaktadır.

Para Arzı Tanımları M2= M1 + Ticari Bankalardaki Vadeli Mevduatlar M2= M1 + Para Benzerleri TC Merkez Bankası para benzeri olarak adlandırılan finansal varlıklardan birisi olan vadeli mevduatları da yaptığı para tanımına dahil ederek likitideyi ön plana çıkartmaktadır.

Para Arzı Tanımları TC Merkez Bankası, son yıllarda M2 para stoku tanımının farklı bir tanımına da yer vermekte ve bu yeni tanımı M2Y olarak göstermektedir. M2Y=M2 + Döviz Tevdiat Hesapları Döviz Tevdiat Hesapları, Türkiye'de yerleşik gerçek tüzel kişilere ait ticari bankalardaki yabancı para üzerine açılmış olan mevduat hesaplarını ifade etmektedir.

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı Gerekli rezerv oranı yanında, kişilerin nakit (C) ile mevduat (D) arasındaki tercihleri de C/D oranı da vadesiz mevduat düzeyini etkiler. Vadesiz mevduat miktarı ve dolayısıyla da para arzı merkez bankasının davranışları yanında kişilerin davranışlarına da bağlıdır.

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı Ayrıca; Firmalar, gelecekte ekonomide bir daralma nedeniyle satışlarının düşeceğini düşünerek faaliyetlerini daraltır ve bankalardan daha az borçlanırlarsa, Bankalar, ekonomide bir daralma olacağını ve müşterilerinin verilen borçları ödemede zorlanacaklarını düşünürlerse, Bankaların rezervlerindeki artışın tümünü borç verememelerine yol açar.

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı Vadesiz mevduat miktarını ve dolayısıyla para arzını merkez bankasının kararları yanında, kişilerin ve bankaların davranışları da etkiler

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı Rezervler (R), Gerekli rezervler (RR) ile fazla rezervlerin (ER) toplamı olarak ifade edilebilir (R=RR+ER), Gerekli rezerv oranı yanında bankaların fazla rezerv (ER) ile mevduat (D) arasındaki tercihleri de ER/D oranı vadesiz mevduat düzeyini etkiler.

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı Parasal Taban (M0): Nakit ile Rezervlerin toplamı olarak tanımlanır M0= C+R

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı Para arzı ve parasal taban arasındaki ilişki para arzı, parasal tabana bölünerek ifade edilebilir. M1 C+D mm= ------- = -------------- M0 C+R 1+(C/D) mm= -------------------- (C/D) +(R/D)

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı 1+(C/D) mm= -------------------- (C/D) +(R/D) Rezervler (R), Gerekli rezervler (RR) ile fazla rezervlerin (ER) toplamı olduğundan (R=RR+ER), M1 1+(C/D) mm= ------ = ----------------------------- M0 (C/D) +(RR/D)+(ER/D)

Para Arzının Belirleyicileri: Parasal Taban ve Para Çarpanı 1+(C/D) mm= ----------------------------- (C/D) +(RR/D)+(ER/D) M1=mm x M0 M1 = ----------------------------- x M0 Parasal taban çarpanı yada para çarpanı

Para Politikasının Yürütülmesi ve Para Politikası Araçları Merkez bankasının ekonomiye para arz etmesi para politikası olarak tanımlanır. Para politikası, merkez bankasının ülkedeki para miktarını etkilemeye dönük olarak aldığı kararlardır. Para politikası kararları alınırken devletin hedefi enflasyona neden olmaksızın tam istihdam düzeyine ulaşmak ve bunu sürdürmektir.

Para Politikasının Yürütülmesi ve Para Politikası Araçları Para Arzı, para çarpanı ile parasal tabanın çarpımına eşit olduğundan (M1=mm x M0) Merkez bankası para politikasını para çarpanını ve parasal tabanı kontrol ederek uygular.

Merkez Bankasının Para Politikası Araçları Açık Piyasa İşlemleri Reeskont oranı Zorunlu rezerv oranları Merkez bankası bu araçlardan ilk ikisi ile parasal tabanı (M0 ) , üçüncüsü ile para çarpanını (mm) etkiler.

Açık Piyasa İşlemleri Açık piyasa işlemleri, merkez bankasının piyasadan devlete ait bono ve tahvilleri alıp satmasıdır. Merkez bankası piyasadan devlete ait menkul kıymetleri satın aldığı zaman, bankalara bunun karşılığında rezerv aktarmakta, bu da daha önce belirtilen kaydi para yaratma sürecinin başlangıcını oluşturmaktadır.

Açık Piyasa İşlemleri Dolayısıyla, merkez bankası para arzındaki artışı hızlandırmak istediği zaman açık piyasada alım yaparak bankacılık sisteminin rezervlerini direkt olarak arttıracaktır. Öte yandan, merkez bankası piyasada devlete ait menkul kıymetleri satmaya başlarsa, bunun karşılığında bankacılık sisteminden rezerv çekmiş olacaktır. Bu da bankaların yaratabileceği kaydi para miktarının azalması anlamına gelmektedir.

Açık Piyasa İşlemleri Açık piyasa işlemleri, parasal tabanı direkt etkilemesi nedeniyle merkez bankalarının elinde bulunan en esnek para politikası aracıdır.

Reeskont oranı Bankalar nakit ihtiyacı içerisinde oldukları zaman merkez bankasından borçlanabilirler. Bu durumda merkez bankasının da borç vermeyi kabul etmesi gerekir. Bankalara kredi verme merkez bankasının temel fonksiyonlarından birisidir. İşte, merkez bankasının bankalara verdiği kredilere uyguladığı faiz oranına reeskont oranı adı verilmektedir.

Reeskont oranı Merkez bankası, ekonominin ve bankacılık sisteminin içinde bulunduğu koşullara göre, istediği zaman bu oranı arttırıp azaltabilir. Reeskont oranındaki artışlar bankaların merkez bankasından borçlanmalarını caydırırken, reeskont oranındaki düşüşler bankaların merkez bankasından borçlanmalarını teşvik eder.

Reeskont oranı Reeskont oranı önemli miktarda ve sık sık değiştirilebilir. Merkez bankası reeskont oranını yükselttiğinde, bankaların rezervlerini tamamlamaları pahalı hale geleceginden, merkez bankası para arzı artışını sınırlandırmış olur. Tersine, merkez bankası reeskont oranını düşürürse, bankaların merkez bankasından borçlanmalarını ucuzlatmış olur. Bu da para arzı üzerindeki kontrolün gevşetilmesi anlamına gelmektedir.

Reeskont oranı Reeskont oranı değişiklikleri konusunda dikkat edilmesi gereken nokta, reeskont politikası sürecinde merkez bankasının pasif bir pozisyonda oluşudur. Merkez bankası, örneğin, reeskont oranını düşürebilir, ancak bankaları borçlanmaya zorlayamaz.

Zorunlu Rezerv Oranı (Kanuni Karşılık Oranı) Bankaların mevduat şeklindeki yükümlülükleri karşılığında belirli bir oranda rezerv tutmaları, temsili paraya geçiş sürecinde, bankaları iflastan koruyabilmek amacıyla getirilen bir uygulamadır. Ancak zaman içerisinde gerekli rezerv uygulamasının amacı bankaların iflas etmelerini engel olmaktan çıkmış ve merkez bankalarının para miktarını kontrol edebilmek amacıyla kullanabilecekleri bir araç haline gelmiştir.

Zorunlu Rezerv Oranı Birçok ülkede, bankaların mevduat şeklindeki yükümlülükleri karşılığında ayıracakları zorunlu rezerv oranını belirlemeye yetkili kuruluş, merkez bankasıdır.

Zorunlu Rezerv Oranı Merkez bankası zorunlu rezerv oranını yükselttiğinde, bankalar daha büyük bir miktarı ellerinde rezerv olarak tutmak zorunda kalacaklardır. Bu da bankaların yaratabileceği kaydi para miktarını azaltan bir unsurdur. Dolayısıyla, merkez bankası para arzındaki artışı engellemek istiyorsa zorunlu rezerv oranlarını yükseltecektir.

Zorunlu Rezerv Oranı Aksine, merkez bankasının zorunlu rezerv oranını düşürmesi durumunda, bankalar mevcut mevduat yükümlülükleri karşılığında daha az rezerv tutmaya başlayacaklardır. Bu da bankaların daha fazla kaydi para yaratmaları anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, zorunlu rezerv oranlarındaki düşüş, bankaların yaratabileceği kaydi para miktarını ve dolayısıyla para arzını arttırıcı bir etki yaratmaktadır .

Zorunlu Rezerv Oranı Zorunlu rezerv oranı değişiklikleri, para arzını etkilemek açısından son derece etkin bir araç niteliğindedir. Öte yandan zorunlu rezerv oranında yapılacak değişiklikler, bir yandan para arzında büyük değişikliklere neden olabilirken, diğer yandan da bankaları likitide sıkışıklığı içerisine sokabilir.

Para Arzı Eğrisi MS Faiz Oranı O fig Para Miktarı

PARA TALEBİ

Para Talebi Kişiler geçmişte yaptıkları tasarruflardan oluşan servetlerinin bir kısmını çeşitli amaçlarla nakit para ya da vadesiz mevduat biçiminde tutarlar. Kişilerin paralarını cüzdanınlarında nakit olarak veya vadesiz mevduat hesablarında tutmaları para talebi olarak tanımlanır. Ancak paranın harcanması para talebi anlamına gelmemektedir.

Para Talebi İşlem amaçlı para talebi İhtiyat amaçlı para talebi Spekülatif amaçlı para talebi

Para Talebi Ekonomik birimlerin mal ve hizmetlere harcamak amacıyla tutmak istedikleri para miktarına, işlem amaçlı para talebi adı verilmektedir. Satın alma işlemlerini gerçekleştirebilmek amacıyla nakit para bulundurulmasının nedeni, gelir elde etme dönemi ile harcama yapma dönemlerinin aynı olmamasıdır.

Para Talebi Ekonomik birimler acil durumlarda kullanılmak üzere de ellerinde bir miktar para tutarlar. Beklenmeyen harcamaların karşılanması amacıyla elde tutulmak istenen para miktarına ihtiyat amaçlı para talebi adı verilmektedir. Bu amaçla elde tutulacak para miktarını belirleyen faktör ise gelirdir. Gelir arttıkça ihtiyat amacıyla elde tutulmak istenen para miktarı da artar.

İşlem ve ihtiyat Amaçlı Para Talebi Y1 Gelir Düzeyinde Md Md Y2 Gelir Düzeyinde 6 Faiz Oranı 4 100 150 O fig Para Miktarı

Para Talebi Spekülatif amaçlı para talebi, diğer finansal varlıkların değeri konusundaki belirsizlikler nedeniyle elde tutulmak istenen para miktarıdır. Bu tür bir talebin ortaya çıkış nedeni paranın en likit değer muhafaza aracı olmasıdır. Örneğin, bir kişi hisse senedi satın almak istiyor ve almayı düşündüğü hisse senedinin fiyatının bir gün içinde düşmesini bekliyorsa, hisse senedini satın alıncaya kadar parasını cüzdanında veya bankadaki vadesiz mevduat hesabında tutacaktır.

Spekülatif Amaçlı Para Talebi Fiyatında düşme beklenilen bir finansal varlık yerine elde para tutulması daha az risk taşımaktadır. Ekonomik birimler ellerindeki satın alma gücünün bir kısmını nakit olarak, bir kısmını da diğer finansal varlıklar şeklinde tutarlar. İşte spekülatif amaçlı para talebi buradan kaynaklanmaktadır.

Spekülatif Amaçlı Para Talebi Tahvilin Piyasa değeri (V), tahvilin sabit faiz geliri (R), piyasa faiz oranı (i), V= R/i Örneğin, faiz oranlarının artacağı şeklinde bir beklentisi varsa, bugünkü düşük faizden tahvil satın almak akılcı değildir. Bu nedenle faiz oranlarında beklenilen artış gerçekleşinceye kadar elde para tutmak daha akılcıdır.

Spekülatif Amaçlı Para Talebi Faiz oranı %3.9, %4 ve %4.2 R=40 YTL ise V= 40 /0.039 = 1025 YTL V= 40 /0.040 = 1000 YTL V= 40 / 0.042 = 950 YTL

Spekülatif Amaçlı Para Talebi Tahvilin Piyasa değeri (V), tahvilin faiz geliri (R), piyasa faiz oranı (i), V= R/i Faiz oranlarında bir düşüş beklentisi varsa, bugünkü yüksek faizden mümkün olduğunca çok tahvil almak akılcıdır. Bu da elde tutulmak istenilen para miktarında bir azalma anlamına gelir.

Spekülatif Amaçlı Para Talebi Görüldüğü gibi, spekülatif amaçlı para talebi faiz oranıyla ters yönde değişmektedir. Yani, faiz oranının yüksek olduğu bir dönemde elde tutulmak istenen para miktarı düşük olmakta, faiz oranının düşük olduğu bir dönemde ise elde tutulmak istenen para miktarı yüksek olmaktadır.

Spekülatif Amaçlı Para Talebi Eğrisi Md 6 Faiz Oranı 50 4 80 O Para Miktarı

Toplam Para Talebi Eğrisi Md Md Faiz Oranı 6 150 4 100 180 O fig Para Miktarı

Para Talebinin Belirleyicileri Milli gelir Kişilerin harcamalarını ödeme sıklığı Finansal gelişmeler Faiz oranı 9

Para Piyasasında Denge Para arzı ve para talebinin eşit olduğu noktada denge faiz oranı oluşur.

Para Piyasasında Denge Md MS Faiz Oranı re O Me Para Miktarı

Faiz Oranının Değişmesi: Reel Gelirin Değişmesi Md2 Md1 MS E2 i2 Faiz Oranı i1 E1 O Me Para Miktarı

Para Piyasasında Denge Milli gelirdeki değişmenin Faiz oranına etkisi Y  i

Faiz Oranının Değişmesi: Para Arzının Artması Md1 MS MS Faiz Oranı i1 E1 i2 E2 O Para Miktarı

Para Piyasasında Denge Para arzındaki değişikliklerin Faiz oranına etkisi Ms  i

Para Arzı ve Para Talebi MS' MS r2 Q2 Faiz Oranı r1 Md O Q1 Para Miktarı

Para Piyasasında Denge Para arzındaki değişikliklerin Faiz oranına etkisi Ms   i 

Para Piyasasında Denge Para arzındaki değişikliklerin milli gelir üzerine etkisi Faiz oranına etkisi Ms  r Faiz oranındaki değişikliklerin yatırımlara etkisi r  I

Para Piyasasında Denge Faiz oranındaki değişikliklerin Milli Gelire etkisi r  I  Y 