Yağmursuyu Ağızlıkları Cadde arklarında biriken yağış sularının kanallara girmesini sağlayan elemanlardır. Yağmursuyu ağızlıkları, yağış sularının yayalara ve araçlara en az zarar verecek şekilde toplayacak biçimde yerleştirilir.

Kavşak noktalarındaki ağızlıklar, yaya geçitlerini kuru tutmak için, yüksek taraftaki köşelere, köşeden itibaren 3 m ileride yerleştirilir. Yağmursuyu ağızlıklarının ara mesafeleri 300-800 m2 lik cadde alanının sularını alacak şekilde veya 5-10 L/sn lik debileri toplayacak şekilde seçilir.

Bu aralık şehir merkezlerinde, yol eğimine bağlı olarak 40-80 m arasındadır. Yağmursuyu ağızlıklarının giriş yerleri, çelik, dökme demir veya betonarmeden yapılmış ızgara ile örtülür. Bir baca şeklinde inşa edilir. Baca iç çapları 45-50 cm civarındadır.

Yağmursuyu biriktirme hazneleri Yağmursuyu hazneleri, şiddetli yağmurlardan sonra gelen fazla suyun bir süre tutularak geciktirilmesi veya yüzey sularını kirlenmeye karşı korumak amacıyla inşa edilirler. 1. tipteki haznelere kısaca “su tutma hazneleri” 2. tipteki haznelere ise “yağmursuyu dolu savak hazneleri” veya “yağmursuyu durultma havuzları” adı verilir.

Su tutma hazneleri, akarsulardaki biriktirme yapıları gibi, fazla debiyi tutarak şiddetli yağmurlardan sonra menba tarafından gelen maksimum debinin değerini düşürür ve mansap taraftaki akışı azaltır.

Yağmursuyu durultma havuzları ise çökeltme havuzu gibi çalışır Yağmursuyu durultma havuzları ise çökeltme havuzu gibi çalışır. Havuzdan savaklanan sular, yüzey sularına veya arıtma tesislerine verilir. Yağmursuyu dolu savak hazneleri ise su tutma hazneleri ile yağmursuyu durultma havuzlarının bileşimi şeklindedir.

Yağmursuyu biriktirme haznelerinin inşa amaçları Yeni inşa edilmiş bir bölgenin sularını, mevcut bir yağmursuyu kanalına vermek Yüzey sularını kirlenmeye karşı korumak Yeni inşa edilecek bir yağmursuyu kanalının maliyetini azaltmak Yağmursuyu veya birleşik sistem kanallarının kapasitelerinin üstünde bir debiye maruz kalması halinde bu debiyi azaltmak Arıtma tesislerinin yükünü azaltmak

Yağmursuyu haznelerinin inşa edilmesinden önce bir ekonomik analiz yapılması gerekir. Ayrıca haznelerin tabanından alınan suların cazibe ile iletilebilmesi, maliyetin azaltılabilmesi açısından istenir. Yağmursuyu biriktirme hazneleri, hazneye giren ve hazneden çıkan debiler yardımıyla boyutlandırılır.

Hazneye giren debiler, yağmursuyu kanallarına gelen debiler gibi hesaplanır. Çıkan debi ise, haznedeki su seviyesine bağlı olarak değişir.

Hazne tam dolu iken borudan akan suyun debisi maksimumdur. Çıkış borusunun minimum debisi borunun tam dolu ve akışın serbest yüzeyli olması halinde geçirebileceği debidir. Bu iki değer yardımıyla hazne akış debisi: Qç = (Qçmax + Qçmin)/2 şeklinde hesaplanır.

Qç = (Qçmax + Qçmin)/2

V = B . Q15 eşitliği ile hesaplanır. Su tutma haznelerinin hacmi, hazneye giren suların debisine, hazneden çıkan suların debisine ve akış süresine bağlı olarak: V = B . Q15 eşitliği ile hesaplanır. V (m3): hazne hacmi, Q15 (m3/sn): 15 dk süreli yağmursuyu debisi, B: akış süresine bağlı bir katsayıdır.

Ters Sifonlar Kanal güzergahının bir akarsu, tünel veya diğer bir kanal gibi engellere rastlaması halinde, bu engellerin geçilmesi için ters sifonlar yapılır. Ters sifonun giriş ve çıkışında mutlaka birer baca inşa edilir.

Ters Sifonlar Sifonların giriş tarafında alçalan boru kısmının eğimi, 1/2 ila 1/3 Çıkış tarafında yükselen borunun eğimi ise, 1/5 ila 1/7 arasında seçilir. Yağmursuyu kanalları için yapılan ters sifonlarda çıkış kısmındaki borular düşey yapılarak yağmurdan sonra sular pompalarla boşaltılır

Ters sifon şekli

Ters sifon borularının sayısı ayrık sistem atıksu kanallarında 2 adet, birleşik sistem kanallarında ise 3 adet olarak seçilir. Borulardan birincisi, atıksu miktarının minimum olduğu zaman çalışır. Debi arttıkça ikinci boruya geçer ve toplam atıksu iki ters sifon borusu ile engeli aşmış olur.

Birleşik sistem kanallarındaki üçüncü boru ise yağışlı havadaki yağmur sularını taşır. Ters sifon borularındaki su hızları, atık suları taşıyan borularda 1-1.3 m/sn, yağmur suyunu taşıyan borularda ise 1.5 m/sn civarındadır. Yağmur suyu taşıyan ters sifon borularında su hızı, büyük akışlarda 3-4 m/sn olarak alınabilir.

Ters sifona girmeden önceki kanalın su kotu ile ters sifondan sonraki kanal girişindeki su kotu arasında, giriş çıkış yapıları ve dirseklerdeki yersel yük kayıpları ile sürekli yük kayıpları kadar bir fark vardır. Ters sifon borusunun birden fazla inşa edilmesi halinde, giriş ve çıkıştaki bacalarda borular arasındaki akımı düzenleyen, girişte dağıtma, çıkışta ise toplama yapıları teşkil edilir.