YARATICILIK NEDİR? Sorunlara, bozukluklara, bilgi eksikli ğ ine, kayıp ö ğ elere, uyumsuzlu ğ a karşı duyarlı olma; güçlü ğ ü tanımlama, çözüm arama, tahminlerde bulunma ya da eksikliklere ilişkin denenceler geliştirme, bu denenceleri de ğ iştirme ya da yeniden sınama, daha sonra da sonucu ortaya koymadır. 4 Yaratıcılık; düşüncenin ve eylemin özgünlü ğ ü

4Yaratıcı düşünme, yeni fikirler ortaya çıkarmak için zihnini kullanma, zihnine yeni bir biçim verme, zihnini kullanarak yeni bir şeyin olmasını sağlama, yeni bir şeye neden olma, yeni bir şey yapma, hayal gücünü kullanarak yeni fikirler etme, yeni bir şeyler tasarlama, yeni bir şey icat etme.

Daha önce hiç yapılmamış, düşünülmemiş, yeni olan bir düşünceyi ortaya koyan kişiye yaratıcı denir. Bir şeyin yaratılmış olması için yeryüzünde ilk defa ortaya çıkmış olması şart de ğ ildir. Yaratıcı kişiye ve çevresine yeni olması yeterlidir.

1) Dinamik ve kapasiteli bir hafıza 2) Anlama ve düşünme hızı 3) Sorunlara karşı duyarlılık 4) Soru soran veya şüpheci tutum 5) Yorumlarda esneklik 6) Alışılmış kalıpların dışına çıkabilme 7) Soruna değişik açılardan bakabilmek 8) Olumlu tutum, açık fikirlilik. YARATICILIĞI ETKİLEYEN KİŞİSEL NİTELİKLER

Çevrenin Yaratıcılı ğ ı Etkileyen Nitelikleri 1) Aile ve toplum yapısı 2) E ğ itim olanakları 3) Amaçlara yöneltici, özendirici ve özgürlükçü ortam 4) Yaşam düzeyi

1) Mantı ğ ımızın erken devreye girmesi, hemen yargılama ve sonuçlandırma e ğ ilimleri 2) Risk almaktan, hata yapmaktan korkma, dışlanma kaygısı veya çevreye uyum çabaları 3) Belirli kalıplar, sınırlar ve düşünce biçiminde ısrar etme, alışkanlıklar ve kanıksama 4) İ deal model, davranış biçimi, popüler do ğ rular ve moda akımların dışına çıkamama YARATICILIĞIN Ö N Ü NDEKİ ENGELLER

5) Ezbere ve kesin do ğ rulara dayanan e ğ itim, do ğ ru/yanlış, iyi/kötü gibi iki kutuplu mantık 6) Sol beyin fonksiyonlarının (fen, matematik ve mantık gibi) sa ğ beyin fonksiyonlarından (resim, müzik ve edebiyat gibi) üstün tutulması 7) Aşırı ciddiyet. Oyun ve hayal kurma gibi çocuk benli ğ ine özgü davranışların küçümsenmesi. 8) Engelleyici gelenekler, de ğ er yargıları, tabular. YARATICILIĞIN Ö N Ü NDEKİ ENGELLER

DÜŞÜNME B İ Ç İ MLER İ SOL BEY İ N Matematik Mantık Sayılar Konuşma Lineer Analiz Diziler Detay SA Ğ BEY İ N Hayal Şekil Boyut Ritm Müzik Sanat Renk Bütün

ENGELLEYİCİ / YIKICI DEYİMLER İ yi fikir ama... Şirket politikasına aykırı Teoride do ğ ru Pratik ol Çok masraflı Şimdilik bir şeye başlama Üstünde daha çalışılmalı Bütçeye konmadı Yeteri kadar iyi de ğ il Senin/benim iş tanımımda böyle bir şey yok işimin bir parçası de ğ il Önce bir inceleyelim Komite bu konuya bir bakacak Bunu bir süre bekletelim Bizim sorunumuz de ğ il Patron bunu onaylamaz Eskiler bunu kullanmaz Bunu anlamaları için deneyim gerekir Çocukluk etmeyin! Eski köye yeni adet, bu da nereden çıktı? Biz hep böyle yapıyoruz ve işliyor Madem iyi fikir de, daha önce niye kimse görmedi? Çok ütopik görünüyor Hemen uygulanması zor Çeşitli zorluklar var Sizin aklınıza gelen var mı?

YARATICILIĞIN GELİŞMESİNDE GEREKLİ İDEAL ORTAM Açık fikirlilik Esnek ve yaratıcılık yönünde izleyenlerinizi cesaretlendirin. Sezginizi kullanın Olayları izleyenlerinizin bakış açısıyla görmeye çalışın. Eşitlikçi olun Herkese genele kattıkları özelliklerden dolayı saygı duyun Geliştirici olun Fikirlerin serbestçe ortaya konulmasını teşvik edin Açıklayıcı olun Ne yapmaları gerektiğini açıkça belirtin ve yerinde eleştiriler yapın.

YARATICI TUTUM VE DAVRANIŞLAR Farklı Olmayı Göze Alabilmek a) Özgüven b) Mükemmelcilik

 Esnek D ü ş ü nebilmek a) Kalıpların dışına ç ıkabilmek b) De ğ işik a ç ılardan bakabilmek c) De ğ işik y ö ntem ve ara ç ları k ullanabilmek d) Sezgi e) Mizah

 Ç abuk D ü ş ü nebilmek (Spontanlık) Hayal gücü

 Konuya Odaklanabilmek a) Sınırları do ğ ru ç izmek b ) İ lgi ve ç ocuksu merak c ) Ö zdisiplin d ) Yeniyi yakalayabilmek

YARATICI VE MANTIKSAL D Ü Ş Ü NCE ARASINDAK İ FARKLAR Yaratıcılık düşünmenin birinci evresini, mantık ise ikinci evresini oluşturur. Son sözün sahibi olarak mantık hem her türlü yenili ğ i dışlayabilir, hem de zamanından önce devreye girerek yaratıcı süreci kesebilir. Yaratıcılık kavramlar ve olaylar arasında yeni ilişkiler arar, mantık ise bilinen ilişkileri kullanarak de ğ erlendirme yapar. Hepimiz bildiklerimizin daha iyi oldu ğ una inanma e ğ ilimindeyiz. Yaratıcılık yenili ğ in, mantık ise birikimin temsilcileridir. Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgudan olmak istemeyiz.

Yaratıcılık için önceden belirlenmiş kurallar yokken, mantık tümüyle kural, kabul ve sınırlardan oluşur. Bu yüzden daha kesin ve kolaydır. Yaratıcılık tümüyle bireyseldir. Oysa mantıksal kuralların ço ğ unu di ğ er insanlarla paylaşırız. Bu nedenle toplum bizi sürekli mantıksal düşünmeye iter. Yaratıcılık düşünme alanını “genişletmeye”, mantık ise “daraltmaya” çalışır. Yani birincisi işimizi zorlaştırırken ikincisi kolaylaştırır. Yaratıcılık “kaos” yaratır, mantık ise “düzen” ister. Belirsizlik ve kaostan hoşlanmayız.