Multivitamin Use and the Risk of Mortality and Cancer Incidence Dr. Gülümser KIR DOĞRU Aile Hekimliği AD.

Toplumda multivitamin ve mineral desteği sağlığı ,korumak için sıklıkla kullanılmaktadır. Fakat bu destek tedavinin kronik hastalık gelişimini önleyici etkisi gösterilememiştir. Birçok gözleme dayalı çalışmada diyet desteği ile kronik hastalıklara bağlı mortalite arasındaki ilişki gösterilmesine rağmen çok az çalışmada multivitamin kullanımı incelenmiştir. Yakın zamanda Women’s Health İnitiative’in yaptığı ortalama 8 yıllık bir cohort çalışmasında 161.000postmenaposal kadında multivitamin kullanımıyla kanser ve kardiovasküler hastalık gelişimi riski arasında bir ilişki bulunamamıştır.

Bu çalışmada multivitamin kullanımı ile kanser insidansı ve mortalite arasındaki ilişki hem kadın hem de erkekler arasında yapılmıştır. Gözleme dayalı çalışmalarda katılımcılar tarafından multivitamin kullanımı sağlıklı bir yaşam biçimi olarak görülmektedir.

Materyal ve Metodlar Çalışma grubu: 1993-1996 yılları arasında Hawaii ve California’da yaşamış 45-75 yaş aralığında 215.000 yetişkin multietnik kohort çalışmasında kaydedilmiş olup; bu kişilerin kökenleri afrika, japon, latin amerikan, beyazlar ve yerli halkı içermektedir. Çalışmaya katılanlar mail yoluyla 26 sayfalık diyet alışkanlıkları, tıbbi öykü ve yaşam biçimi üzerine olan anketi doldurmuşlardır.

Analiz 182.099 (82405 erkek, 99694 kadın) katılımcıyı içermektedir. Çalışmada; Belirlenen 5 etnik grupta olmayanlar Zayıf beslenme düzeni olanlar Multivitamin kullanımı yada sigara kullanımı konusunda eksik bilgi alınanlar dışlanmıştır. Analiz 182.099 (82405 erkek, 99694 kadın) katılımcıyı içermektedir.

İlk yapılan ankette kişilere multivitamin kullanımı, sıklığı, süresi hakkında sorular soruldu. Ayrıca sosyo demografik faktörler, beslenme alışkanlıkları, kilo/boy ve tıbbi öyküleri soruldu. Tıbbi öyküde bilinen Mİ, HT, DM, inme ve kanser varlığı soruldu. Kadınlara özellikle postmenapozal olanlara HRT soruldu.

İlk anketten yaklaşık 5 yıl sonra (1999-2003) kişilere aynı sorular yöneltildi. Farklı olarak kullanım süreleri sorgulanmadı. Multivitamin kullanımının uzun dönemde mortalite üzerine etkisi tespit etmek için 5 yıl ya da daha fazla vitamin kullananlar tespit edildi. Sonrasında her iki ankette de kullanmayanlar ile karşılaştırıldı. Analiz edilen kişi sayısı 144195’e indi.

11 yıllık takiplerde Hawaii ve California da 28851 ölüm tespit edilmiş 11 yıllık takiplerde Hawaii ve California da 28851 ölüm tespit edilmiş. (15962 erkek, 12889 kadın) İCD kodlarına göre en sık ölüm nedenleri kardiovasküler hastalıklar ve kansere bağlı olarak tespit edilmiş.

Temel olarak hem kadınlarda hem de erkeklerde multivitamin kullananlar ve kullanmayanlar karşılaştırılmıştır. Yaşa bağlı tehlike oranları (HR), mortalite veya kanser insidansı ile vitamin kullanımıyla ilgili güven aralığı %95 olarak belirlenmiştir.

Kişiler sigara kullanımına , sigara kullanım sürelerine, sigara bırakma sürelerine göre değerlendirilmiştir. Ayrıca kohort çalışmasında analiz etnik kökene, yaş aralığına, BKİne, alkol kullanımına, eğitim durumuna, fiziksel aktivitesine , önceki hastalık varlığına, sebze meyve tüketimine göre değerlendirilmiştir.

Kişiler total mortalite, spesifik mortalite (kardiovasküler hastalıklar, kanser ve diğerleri) ve aynı zamanda ailesel yatkınlığa bağlı spesifik kanserler açısından değerlendirilmiştir.

Sonuçlar Genel olarak multivitamin desteği kullanan erkek ve kadınlar kullanmayanlara oranla karşılaştırıldıklarında sıklıkla daha yaşlı, köken olarak beyaz, ve eğitim durumu iyi olan kişilerdi. Ayrıca tek çeşit vitamin desteği ve meyve sebze tüketimi de daha yüksek bulunmuştur. Vitamin desteği alan kişiler düşük olasılıkla yerli halk, sigara kullanan, obez ve bilinen bir hastalığı olan kişiler olarak yorumlanmıştır. Kadın vitamin kullananlara bakıldığında ise çoğunluk postmenapozal kadınlardır.

Sonuçlar Multivitamin kullanımı ve total mortalite ilişkisine bakıldığında multivitamin kullanımın ne süresi ne de sıklığı ile mortalite arasında bir ilişki kurulamamıştır. Kardiovasküler ya da kansere bağlı mortalite gelişiminde multivitamin kullanımı ile ilişki görülmemiştir. Fakat kullanmayan erkeklerle , günde 2 kere kullanan karşılaştırıldığında diğer faktörlere bağlı mortalitede bir miktar artış görülmüştür.

5 etnik grup arasındaki ilişkiye bakıldığında ise aralarında anlamlı bir fark görülmemiştir. Sadece beyaz kökenli kadınlarda kullanmayanlarda anlamlı bir risk artışı görülmüştür. Ayrıca mortalite ile ilişkilerine bakıldığında çalışmadaki diğer subgruplarda(yaş, bki, bilinen hastalık varlığı, hrt, ve sigara kullanımı) da anlamlı bir ilişki kurulmamıştır.

Spesifik kanser türlerine bakıldığında ise hiç birinde anlamlı bir ilişki kurulamamıştır.

Tartışma Yapılan geniş multietnik kohort çalışmasına göre multivitamin kullanımı ile kardiovasküler kanser ve diğer nedenlere bağlı mortalite arasında bir ilişki kurulamamıştır. Ayrıca spesifik kanser türleri (akciğer, kolon, prostat, meme gibi) riskini artırıcı yada azaltıcı bir etkisi görülmemiştir.

Tartışma Yapılan diğer çalışmalarda; First National Health and Nutrician Examination 1987; vitamin ve mineral desteği ile mortalite arasında ilişki yoktur. The Physicians’ Health çalışmasında ise aynı sonuca varılmıştır. The Women’s Health İnitiative yaptığı kohort çalışmasına göre postmenapozal kadınlarda vitamin kullanımı ile mortalite arasında ilişki bulunmamıştır. The Cancer Prevention Study 2’nin yaptığı bir çalışmada ise tek çeşit vitamin kullanımının mortalite üzerine etkisi yokken multivitamin kullanımı(A,C,E) kardiovasküler mortaliteyi %15 oranında azalttığı görülmüştür.

2 geniş çalışmada görülmüştür ki yüksek doz b-caroten (20-30mg/gün) sigara içenlerde akciğer kanseri riskini artırmaktadır. Fakat sonrasında yazarlar artmış riskin sadece b- karotene bağlanamayacağını çünkü çalışma sırasında alınan multivitaminin ana komponenti tek başına olmadığı belirtilmiş. The Cancer Prevention Study2 de sigara kullanan erkek hastalarda vitamin kullanımıyla kanser riskinde artış görülmüştür.

Çalışmanın çok geniş olması, prospektif olması, diğer birçok faktörden etkilenebilecek olması Ayrıca dışarda çok sayıda multivitamin preperatının olması Çalışmanın değerlendirmesinin 5 yıllık aralıkla yapılması( uzun dönem etkilerinin bilinmemesine neden olması) çalışmada yaşanan güçlüklerdendir.

Sonuç Çalışmada sigara kullanan vitamin kullanıcılarında kanser gelişimi riskinde artış görülmemiştir. Multivitamin kullananlar kullanmayanlara oranla sağlık konusunda daha bilinçlilerdir. Multivitamin kullananlarda kanser, kardiovasküler yada diğer nedenlere bağlı mortalitede artış yada düşüş yoktur. Ayrıca kullanan ve kullanmayanlar arasında da anlamlı bir farklılık görülmemiştir.

Teşekkürler…