Zeki GÖRGÜ Ame. Reh.ve Den.Başmüh. MEŞCERE TİPLERİNİN AYRILMASI ESASLARI (ENVANTER KARNELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ) Zeki GÖRGÜ Ame. Reh.ve Den.Başmüh.

Meşcere: Yaş, ağaç türü kombinasyonu, büyüme ya da kuruluş şekli, bunların hepsi veya bir kısmı ile çevresinden ayrılan orman parçasıdır.

A- Aynı Yaşlı Koru Ormanlarında Meşcere Tiplerinin Ayrılması; Meşcere tipi ayırma esasları; 1- Ağaç türleri ve karışım bakımından, 2- Meşcere gelişme çağları bakımından, 3- Kapalılık bakımından, 4- Hasılat sınıfları bakımından.

Ağaç türleri ve karışım bakımından; 1- Saf meşcereler 2- Karışık meşcereler Meşcere gelişme çağları bakımından; 1-Gençlik ve Sıklık 2- Sırıklık ve Direklik 3- İnce Ağaçlık 4- Orta Ağaçlık 5-Kalın Ağaçlık Gerektiği hallerde bu çağlar birleştirilebilir, çoğaltılabilir.

Kapalılık bakımından; 1- 0 Boşluklu kapalı 2- 1 Gevşek kapalı 3- 2 Orta kapalı 4- 3 Kapalı ve tam kapalı 5- 4 Sıkışık veya girift kapalı 6- 5 Dikine kapalı Amenajman Yönünden; 1- %11-40 kapalılıktaki meşcereler (1) kapalı, 2- %41-70 kapalılıktaki meşcereler (2) kapalı, 3-%71’den fazla kapalılıktaki meşcereler (3) kapalı olarak mütalaa edilir.

B- Değişikyaşlı (Seçme - Devamlı) Koru Ormanlarında Kuruluş Tiplerinin Ayrılması; 1- Yaşlanmış bir seçme ormanı (A) 2- Genç bir seçme ormanı (B) 3- Orta yaşta bir seçme ormanı (C) 4- Aktüel seçme ormanı (D)

Meşcere Tipleri Ayrımında Karşılaşılan Kombinasyolar 1- Bir meşcerede küçük boşluğa rastlamış örnek envanter karnesinin değerlendirilmesi, 2- Bir meşcerede küme halinde değişik ağaç türlerine rastlamış örnek envanter karnesinin değerlendirilmesi, 3- Bir meşcerede yaşlı genarasyondan kalan fertlerin bulunduğu alana rastlamış örnek envanter karnesinin değerlendirilmesi, 4- Bir meşcerede değişik ağaç türlerinin 1-2 adet bulunduğu alana rastlamış örnek envanter karnesinin değerlendirilmesi, 5- Bakı aynı,ancak rakımdan kaynaklı değişik ağaç türlerinin bulunduğu yamaç veya havzalarda meşcere tiplerinin ayrılması, 6- Karışık meşcerelerde ( münferit, küme, grup vs.) tip ayırımı, 7- Tek çağ (b-c-d) yada iki çağlı(bc-cd) tiplerin ayrılması, 8- Seçme ve Devamlı Ormanlarda envanter karnelerine göre kuruluş tiplerinin (bölme ve bölmeciklerin) ayrılması, 9- Bu ve buna benzer değişik kombinasyonlar.

Ana meşcere: Çk, ÇkÇs, ÇkKn vs. olabilir Ana meşcere: Çk, ÇkÇs, ÇkKn vs. olabilir. Ormanımızda, bu tür boşluklar bulunmadığından boşluktaki örnek alan, değerlendirme dışı bırakılmalıdır.

Ormanımızda bu tür boşluklar bulunduğundan boşluktaki örnek alan değerlendirmeye konu edilmelidir.

Ana meşcere; Saf veya karışık olabilir Ana meşcere; Saf veya karışık olabilir. Küçük grup bu türlerden farklı türdür. (Ör. Kv olsun.) Ormanımızda Kv bulunan başka alanlar bulunmadığından, örnek alan meşcereyi temsil etmemektedir. Örnek alan bu nedenle değerlendirme dışı bırakılmalıdır.

Ormanımızda Kv bulunan başka alanlar bulunduğundan meşcereyi temsil etmekte, bu nedenle örnek alan değerlendirmeye konu edilmelidir.

Ana meşcere; Knb, Knbc olabilir Ana meşcere; Knb, Knbc olabilir. Ormanımızda eski generasyondan kalma yaşlı ve azman karakterinde fertler bulunmamaktadır, sadece bir örnek alanda bir iki adet yaşlı fert ölçülmüştür. Genel meşceremizi temsil etmeyeceği için bu örnek alan değerlendirme dışı bırakılmalıdır.

Ormanımızda eski generasyondan kalma yaşlı ve azman karakterinde fertler bulunmaktadır. Sadece bir örnek alanda bir iki adet yaşlı fert ölçülmüştür. Genel meşceremize uygun olduğu için, bu örnek alan değerlendirmeye konu edilmelidir.

Ana meşcerede; Sadece bir örnek alanda değişik türde iki ağaç ölçülmüştür ve bu tür ağaçlar başka hiçbir yerde yoktur. Bu karne de iki ağaç silinebilir veya ana ağaç türüne dahil edilebilir.

Bu meşcere aynı tür ve kapalılıktadır Bu meşcere aynı tür ve kapalılıktadır. Alandaki ilk 4 örnek alanda (c) çağı, diğerlerinde (b) çağı hakimdir. Buna göre genel alan için meşcere rumuzu (bc) veya (c) şeklinde olabilir. Ancak…

Alandaki ilk 4 örnek alanda (c) çağı hakim ve I Alandaki ilk 4 örnek alanda (c) çağı hakim ve I. bölmede, diğer örnek alanlarda ise (b) çağı hakim ve II. bölmede yer almaktadır. Bu durumda I. Böl. Meş. Rumuzu (c), II. Böl. Meş. Rumuzu (b-bc) olmalıdır.

Bölme içerisinde yer alan orman parçası aynı çağda (c) ve kapalılıktadır. Kuzey ve yüksek rakımlarda Çk (3 ör. alan) , güney ve alçak rakımlarda Çz (4 ör. al.) türleri yer almaktadır. Buna göre meşcere tipi rumuzu ne olmalıdır? ÇzÇkc mı, yoksa Çzc ve Çkc mi? Tabiki, her iki ağaç türünü ayrı ayrı değerlendirmeliyiz.

Değişikyaşlı (Dev. Or.) bir ormanda aynı bölmede farklı iki kuruluş tipi olduğu zaman mutlaka ayrı bölmecik olarak ayrılmalıdır. I. bölmecikteki 7 örnek alandan ikinci örnek alan 1000 m2 büyüklüğünde Çkd2 meşceresine isabet etmiştir. Ana meşcerenin kuruluş tipi KnB dir. Buna göre bölmecikte Çk ve Kn türlerine ait servetlerin dağılımı Çk lehine fazla olacaktır. Gerçekte Çk 1000 m2 alana sahip olmasına rağmen, bölmecik servetinde 4,5 ha.lık alana karşılık servet gözükecektir. Çk için ne yapılabilir? Çk alanına orantılı olarak servete katılımı sağlanmalıdır.

Karışık meşcerelerde örnek alanların yeri, meşcere tipi rumuzu ve adet - hacim ilişkisi. Örnek alanlar, sadece bir türe rastlayabilir, diğer tür veya türlerin de servet değerleri için ilave örnek alan, yada ek ölçmeler yapılmalıdır. Meşcere tipi rumuzu ise, hakim tür esas alınarak (adet itibariyle) isimlendirilmelidir, ancak yetişme muhiti koşullarına göre de türler yer değiştirebilir (13 No.Tb.not iliştirmek koşuluyla).

Ana meşcere: Yaşlı, kalın çaplı KnÇkde, kapalılık (3)tür Ana meşcere: Yaşlı, kalın çaplı KnÇkde, kapalılık (3)tür. Örnek alan büyüklüğü ve meşcere tipi rumuzu ne olmalıdır? Kapalılık her ne kadar (3) olsa da gövde sayısı da önemli olup, örnek alan büyüklüğü 600-800 m2 ve rumuzuda (1 veya 2) şeklinde olabilir.

Meşcere Tipleri Arasındaki İlişki: 1 Meşcere Tipleri Arasındaki İlişki: 1.Şekil: Adet olarak b1<b2<b3, hacim b3>b2>b1 şeklinde olmalıdır. 2.Şekil: Adet olarak bc1<bc2<bc3, hacim bc3>bc2>bc1 şeklinde olmalıdır. 3.Şekil: Adet olarak c1<c2<c3, hacim c3>c2>c1 şeklinde olmalıdır.

Meşcere Tipi Rumuzunda Tek veya Çift Çağ Kullanımı; ( b) çağı; 8 - 19,9 cm. çaplardaki fertlerin teşkil ettiği, arada (c) çağında fertlerinde münferit olarak bulunduğu meşcereyi, (bc) çağı; 8 - 35,9 cm. çaplardaki fertlerin teşkil ettiği,ancak (b) çağındaki fertlerin ağırlıkta olduğu meşcereyi, (c) çağı; 20 - 35,9 cm. çaplardaki fertlerin teşkil ettiği, arada (b) çağında fertlerinde münferit olarak bulunduğu meşcereyi, ifade etmek için kullanılmaktadır. Böylece meşcereler daha homojen olarak ifade edilebilmektedir.

Ana meşcere genç Çk veya Kn’dir Ana meşcere genç Çk veya Kn’dir. Meşceremizde münferit yaşlı (kalın çaplı, azman karekterde) fertler bulunmaktadır. I. Bl. Çkd / b,bc; Üstte münferit yaşlı, altta ise ana meşcereyi teşkil eden Çkb, Çkbc meşceresi olan meşcereyi, I. Bl. Knd/b,bc; Üstte münferit yaşlı, altta ise ana meşcereyi teşkil eden Knb, Knbc meşceresi olan meşcereyi, II.Bl. ise Çkb, Çkbc veya Knb, Knbc meşcerelerinden ibarettir. Yaşlı (kalın çaplı, azman karekterde) fertlerin bulunduğu meşcerelerle, bulunmayan meşcereler mutlaka ayrılmalıdır.

D - İyi Bir Meşcere Haritası Yapabilmek İçin Olması Gereken Şartlar; 1- Kaliteli hava fotoğrafı ve yorumu, 2- Uzmanı tarafından hazırlanan taslak meşcere haritası, 3- Çok iyi arazi istikşafı, 4- Yetişmiş taksatör.

BİTTİ SİZLERE, HAYATINIZ BOYUNCA SAĞLIK, MUTLULUK DİLEKLERİMLE, SEVGİ VE SAYGILAR SUNUYORUM. Z.GÖRGÜ