Eğitim Birimi EL HİJYENİ PINAR ÇELİK Eğitim Birimi 2014

Tarihçe Eğitim Birimi 2014

Tarihçe - 1847 Eğitim Birimi 2014 Eski zamanlardan beri kişisel hijyen göstergesi olan el hijyeninin, hastalık yayılımındaki rolü son 200 yıldır bilinmektedir. Tarihçe - 1847 Eğitim Birimi 2014

Normal Cilt Florası İnsan cildi bakterilerle kolonizedir. Florada yer alan bakterilerin sayısı cilt bölgesine göre değişkenlik gösterir. Saçlı deri: 1 x 106 kob/cm2 Aksilla: 5 x 105 kob/cm2 Karın: 4 x 104 kob/cm2 Önkol: 1 x 104 kob/cm2 Sağlık personelinin elleri: 3.9 x 104 – 4.6 x 106 kob/cm2 Eğitim Birimi 2014

Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA GEÇİCİ FLORA; elemanları cildin yüzeyel kısmına kolonize olur ve uzaklaştırılabilir. Hastane enfeksiyonlarından sorumludur! KALICI FLORA; cildin derin tabakalarında bulunan bakteriler.. Uzaklaştırılamaz.. Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA KALICI FLORA Presence – bacterial counts on hands range from 104 to 106 resident microorganisms-attached to deeper layers of the skin and are more resistant to removal; less likely to be associated with HAIs. transient microorganisms-colonize the superficial layers of skin and amenable to removable; acquired by direct contact with patients or contaminated environment surfaces; frequently associated with HAIs. 1938 yılında ellerden izole edilen bakteriler iki gruba ayrıldı: Kalıcı ve geçici flora. Geçici flora cildin yüzeyel tabakasını kolonize eder, rutin el yıkama ile çıkarmak mümkündür Sağlık bakım ilişkili infeksiyonlar, genellikle geçici flora ilişkili Kalıcı flora cildin daha derin tabakaları ile ilişkili ve çapraz inf dan sorumlu Eğitim Birimi 2014

Her gün normal deriden, canlı mikroorganizma içeren 106 hücre dökülür Hasta yakınındaki cansız çevre kontamine olur Hastaya / yakınındaki cansız çevreye temas ile sağlık çalışanlarının ellerinin kontaminasyonu Bonten MJM et al. Lancet, 1996 Boyce JM et al. J Clin Microbiol 1994 McFarland LV et al. N EngJ Med 1989 Samore MH et al. Am J Med 1996 Eğitim Birimi 2014

Kontamine Ellerden Çapraz Kontaminasyon Kontamine bir gerece temas el kontaminasyonuna Diğer gereç veya hastaya kontamine ellerle temas onların da kontaminasyonuna Mikroorganizmaların onlara nakline Elde var olan herhangi bir kesiden mikroorganizmaların kan dolaşımına girmesine ve enfeksiyon gelişimine ‘Ben potansiyel mikroorganizma taşıyıcısıyım !’ Eğitim Birimi 2014

Kontamine Ellerden Mikroorganizma Bulaşını Etkileyen Faktörler Organizmanın tipi Hasta bakım aktivitesinin süresi Kaynak ve ulaştığı yüzey Nemlilik düzeyi İnokulumun büyüklüğü Eğitim Birimi 2014

El Hijyeni ve “Temiz İşlemler” Hemşirelerin elleri Hastayı kaldırma, Nabız, tansiyon ölçme Hastanın vücut sıcaklığını ölçme Hastaya dokunma 100-1000 cfu Klebsiella spp ile kontaminasyon Hastanın kasığına temas 10-600 cfu/ml P.mirabilis üremesi Eğitim Birimi 2014

El Hijyeni El yıkama Hijyenik el yıkama Cerrahi el hijyeni El antisepsisi Cerrahi el hijyeni Antimikrobiyal sabun El antiseptiği El yıkama Normal sabun Antiseptik sabun Eğitim Birimi 2014

El Hijyeni Su ve normal sabunla el yıkama: yıkama süresi ciltteki bakteri sayısında azalma 15 saniye 0.6-1.1 log10 30 saniye 1.8-2.8 log10 1 dakika 2.7-3.0 log10 Alkollü el antiseptikleri: 30 saniyede 3.4-5.8 log10 azalma Eğitim Birimi 2014

El Hijyeni Ne Zaman ?? ÖNCE SONRA Hasta ile temas Hasta ile temas Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldiven giyme İlaçların hazırlanması Yemek İşten ayrılma SONRA Hasta ile temas Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldivenlerin çıkartılması Kan, kanlı sekresyon ile kontamine olma olasılığı olan herhangi bir alet veya objeye temas Diğer vücut sekresyonları ile temas Tuvalet Eğitim Birimi 2014 WHO Guidelines on hand hygiene in health care, 2006 Guideline for hand hygiene in health care settings. MMWR 2002; 51:RR 16.

El Yıkama Endikasyonları Ellerde gözle görülür kirlenme varlığında, Nonantimikrobiyal sabun ve su Antimikrobiyal sabun ve su Ellerde gözle görülür kirlenme yoksa; Alkol bazlı el antiseptikleri Gözle görülür kir? Kendini kirli hissetmesi Eğitim Birimi 2014 WHO Guidelines on hand hygiene in health care, 2006

El Yıkama Endikasyonları Bacillus spp Clostridium spp Sporosidal etkinlik için su ve basit/antimikrobiyal sabunla ellerin yıkanması Eldiven giyilmesi Eldiven çıkardıktan sonra el yıkama / el antisepsisi Eğitim Birimi 2014

Eğitim Birimi 2014

Doğru El Yıkama Tekniği - Önce su ile eller ıslatılır - Ellere 3-5 ml sabun alınır En az 15 sn süre ile eller ovalanır - Ellerin ve parmakların tüm yüzeyinin kaplanmış olmasına dikkat edilir Eller su ile durulanır ve tam olarak kurulanır Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Eller suyla ıslatılır Eğitim Birimi 2014

Ellere 3-5 ml sıvı sabun alınır Etkili El Yıkama Ellere 3-5 ml sıvı sabun alınır Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Avuç içi avuç içine alınarak ovalama hareketi tekrarlanır Eğitim Birimi 2014

Aynı hareket diğer el içinde beş kez tekrarlanır. Etkili El Yıkama Sağ avuç içine sol el sırtı gelecek şekilde yerleştirilir, ovalanarak beş kez tekrarlanır. Aynı hareket diğer el içinde beş kez tekrarlanır. Eğitim Birimi 2014

Aynı hareket sol el içinde tekrarlanır. Etkili El Yıkama Sağ eli sol el sırtına koyarak parmak araları birbirinin içine gelecek şekilde tekrarlanır. Aynı hareket sol el içinde tekrarlanır. Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Sağ el parmak sırtları sol elin avuç içine gelecek şekilde yerleştirilir, ovalama tekrarlanır. Eğitim Birimi 2014

Aynı hareket sol el için de tekrarlanır Etkili El Yıkama Sağ el baş parmağı sol avuç içine alınarak rotasyonel olarak beş kez tekrarlanır. Aynı hareket sol el için de tekrarlanır Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Sağ el parmak ucu iç kısımları sol el avuç içine gelecek şekilde konur, ovalanır Aynı hareketler sol el parmak uçları için de yapılır Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Eller iyice durulanır Eğitim Birimi 2014

Ellerin Kurulanması Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Kağıt havluyla eller iyice kurulanır. Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Kağıt havlu kullanarak musluk kapatılır Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Kullanılmış havlu çöp kutusuna atılır Eğitim Birimi 2014

Etkili El Yıkama Sıcak su kullanmaktan kaçınılmalı Dermatit riski! Sıvı sabun kullanımı uygun bir seçenek Kısmen boş sabun dağıtıcısına sabun eklenmemeli! Çok kullanımlık havlular uygun değil! Eğitim Birimi 2014

El antiseptikleri -Alkoller -Klorheksidin -Heksaklorofen -İyot ve iyodoforlar -Para-chloro-meta-xylenol (PCMX) -Kuaterner amonyum bileşikleri -Triklosan -Hidrojen peroksit Eğitim Birimi 2014

Antibakteriyel özellik açısından el hijyeni ürünlerinin etkinliği İYİ DAHA İYİ ÇOK İYİ ALKOL BAZLI SOLÜSYON BASİT SABUN ANTİMİKROBİYAL SABUN Eğitim Birimi 2014

El dezenfektanı Ortalama log10 azalma (CFU) İyodofor Sabun %4 Klorheks % 70 Alkol Ortalama log10 azalma (CFU) -0.5 -1 -1.5 -2 -2.5 -3 -3.5 -4 Eğitim Birimi 2014

Alkol bazlı el antiseptikleri Etil alkol, isopropil alkol (propan-2-ol), n-propanol (tek başına /kombine -Etkinlik n-propanol > isopropanol > etanol Bakteri sporları hariç vegetatif haldeki tüm bakterilere etkili Membran hasarı Protein denatürasyonu Optimal etki % 60-95’lik konsantrasyonlarda sağlanır Eğitim Birimi 2014

Alkol bazlı el antiseptikleri Alkol bazlı el antiseptiklerinin etkinliği; İçerikteki alkolün tipi Konsantrasyonu Temas süresi Kullanılan miktar Alkol uygulandığında elin kuru olmasına Eğitim Birimi 2014

Alkol bazlı el antiseptikleri cilde daha az zarar verir Eğitim Birimi 2014

El Antisepsisi avuç içlerinin teması avuç içi ile diğer elin yüzeyi parmak aralarına 1 2 3 Eğitim Birimi 2014

El Antisepsisi avuç içinde parmaklar baş parmak çapraz parmaklar 4 5 6 Eğitim Birimi 2014

Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli Eldiven giymeden önce uygulanan alkol bazlı el antiseptiğinin tam olarak kurumuş olmasına dikkat edilmeli! Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli Uçucu ve yanıcı olduğu unutulmamalı Eğitim Birimi 2014

Kombinasyon El antiseptikleri kombine kullanıldığında etki artmaktadır Cerrahi el hijyeninde % 1 klorheksidin/alkol > % 4 klorheksidin Elde görülen yan etkiler daha az Eğitim Birimi 2014

El hijyeni ajanlarının seçimi Etkin ve düşük irritasyon potansiyeli.. Personelden ürünlerle ilgili bilgi alınır (koku, irritasyon, ciltte bıraktığı his vb) Uygun dağıtıcı sistemler.. Ellere kullanılan diğer ürünlerle etkileşimi önemli Eğitim Birimi 2014

Cerrahi El Hijyeni Eğitim Birimi 2014 Warm water makes antiseptics and soap work more effectively. Your hands--more than any other part of your arms--must be as clean as possible. Therefore, it is important to hold your hands above the level of your elbow to allow the water to flow from your hands (the area of least contamination) to your forearms (the area of most contamination). Otherwise, water may splash onto the unscrubbed portions of your arms and run down over the scrubbed portions, which would contaminate them. Scrubbing for at least 3-5 minutes allows adequate time to remove, inhibit, or kill as many microorganisms as possible. Remove all jewelry on your hands and wrists. Adjust the water to a warm temperature and wet your hands and forearms thoroughly. Clean under each fingernail with a stick or brush. It is important for all surgical staff to keep their fingernails short. Holding your hands up above the level of your elbow, apply the antiseptic. Using a circular motion, begin at the fingertips of one hand and lather and wash between the fingers, continuing from fingertip to elbow. Repeat this for the second hand and arm. Continue washing in this way for 3-5 minutes. Rinse each arm separately, fingertips first, holding your hands above the level of your elbow. Using a sterile towel, dry your arms--from fingertips to elbow--using a different side of the towel on each arm. Keep your hands above the level of your waist and do not touch anything before putting on sterile surgical gloves. Eğitim Birimi 2014

Önemli Noktalar Suni tırnak Ø Tırnakların uzunluğu tırnak etini geçmemeli Eğitim Birimi 2014

Eldiven Kullanımı Endikasyonları Sınırlanmalı ! Kan ve/veya vücut sıvıları ile temas olasılığı durumunda Bütünlüğü bozulmuş cilt ile veya mukoza ile temas durumunda Temas veya sıkı temas izolasyonundaki hasta odasına girmeden önce steril olmayan temiz eldiven giyilmelidir. Eldivenler, önlük giyildiği durumlarda önlüğün kol manşetleri üzerine çekilmelidir. Eğitim Birimi 2014

Eldiven Kullanımı Yanlış güven hissi! El hijyeni uyumu azaltan bir uygulama! Eldiven kullanımı öncesinde ve sonrasında mutlaka el hijyeni sağlanmalıdır Eldivenler yıkanmamalı Tekrar kullanılmamalı Eldiven üstüne antiseptik solüsyon uygulanmamalı Eğitim Birimi 2014

Eldiven Kullanımı Hasta ile temas sonrası eldivenler çıkartılmalı Bir başka hastaya aynı eldiven ile temas edilmemeli Hastadaki işlemler temiz alandan kontamine alana doğru yapılmalı Aynı hastada kontamine vücut alanından temiz alana geçişte eldivenler değiştirilmeli Eğitim Birimi 2014

EL HİJYENİNE UYUM NASIL? Eğitim Birimi 2014

Uyumsuzluk Nedenleri Yetersiz sayıda veya uygunsuz yerleşimli lavabo ya da alkollü el antiseptikleri Sabun ve kağıt havlu bulunmaması İş yoğunluğu Yetersiz eğitim Eldiven kullanımı Rol modelinin bulunmaması Unutkanlık Eğitim Birimi 2014

El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye 60 055 gözlem % 55.8 hemşire %43.4 doktor Uyum Hemşireler %52.8 Doktorlar %47.1 Kadınlar %52.8 Erkekler %47.1 Eğitim Birimi 2014 Rosental VD, IFIC 2005

El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye Sabah %52.1 Öğleden sonra %50.6 İnvaziv temas %53.9 Yüzeyel temas %50 Eğitim Birimi 2014 Rosental VD, IFIC 2005

El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye Öğrencilerde uyum daha iyi Profesör veya konsültan hekim: %49 asistan: %57 Tıp öğrencisi: %79 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8. Eğitim Birimi 2014

Eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni uygulamanın gerekli diyenler El Hijyenine Uyum Eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni uygulamanın gerekli diyenler %30 Eğitim Birimi 2014 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

Uyumdaki Sıkıntılar Bilgi ve farkındalık eksikliği Beklenti eksikliği Motivasyon bozukluğu Aşırı iş yükü Profesyonel kategori Ünitenin özellikleri Cilt irritasyonu Kurumsal politika eksikliği Eğitim Birimi 2014

El Hijyenine Uyum ZAMAN YETERSİZLİĞİ ! UNUTKANLIK ! Eğitim Birimi 2014

Uyumu Artırmada Etkinliği Gösterilmiş Uygulamalar ? Hangi durumda Hangi uygulama Nasıl Ne sürede Kurumsal klavuzlar BİZ NEREDEYİZ? Eğitim Birimi 2014

Çalışma arkadaşları için rol modeli oluşturduğunu düşünenlerde uyum daha yüksek (%67 vs %48) Eğitim Birimi 2014 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

Gözlendiğini fark eden grup / fark etmeyen grupta uyum %61 vs %44 NİYE ÇALIŞMIYORSUN? GELDİĞİNİZİ GÖRMEDİM ! Eğitim Birimi 2014

Yalancı GÜVEN ! Yanlış inanış ! El hijyeninin önemini azaltmıştır! Eğitim Birimi 2014

Uyumu Artırmada Etkinliği Gösterilmiş Uygulamalar Eğitim çalışmaları Devamlı olmalı Lokal ve kültürel şartlara uygun öneriler içermeli KİŞİSEL HİJYEN EĞİTİMİ ÇOK KÜÇÜK YAŞLARDA BAŞLAYAN BİR SÜREÇ! Eğitim Birimi 2014

Eğitim Birimi 2014 60 60