Öznur Abadoğlu, Filiz Akçeşme ASTIM KONTROL TESTİ (AKT): ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE ASTIM İÇİN VİZÜEL ANALOG SKALASI İLE KARŞILAŞTIRMA Öznur Abadoğlu, Filiz Akçeşme Doç.Dr.Öznur ABADOĞLU CÜTF Göğüs Hast. AD Allerjik Hast. BD. Sivas

ÖNBİLGİ ASTIM KONTROLÜ Astım tedavisi sonucunda: * Klinik bulguların * Solunum fonksiyonlarının kontrol altında tutulması Tam kontrol (TK)  İyi (kısmi) kontrol (İK)  Kontrolsüz GINA 2006

(Herhangi bir haftada biri) Astım kontrol düzeyleri (GINA 2006) Özellik Kontrol altında (Hepsi) İyi (Kısmi) Kontrol (Herhangi bir haftada biri) Kontrolsüz Gündüz belirtileri Yok (2 /hf) >2/hf Herhangi bir haftada iyi (kısmi) kontrol özelliklerinden 3 veya daha fazlası Aktivitelerde sınırlanma Yok Var Gece belirtileri/uyanma Kurtarıcı ilaç ihtiyacı Solunum fonksiyonu (PEF ya da FEV1) Normal <%80 ya da kişinin en iyi değeri (biliniyorsa) Ataklar 1/ yıl Herhangi bir haftada bir kez Validasyonu yapılmamış

Astım kontrolünü değerlendirmede kullanılan validasyonu yapılmış testler: Asthma Kontrol Testi (AKT) Asthma Control Questionnaire (ACQ) Asthma Therapy Assessment Questionnaire (ATAQ) Asthma Control Scoring System AKT’de solunum fonksiyon testleri kullanılmamaktadır

Astım Kontrol Testi (AKT) Asthma Control Test (ACT) 471 hasta 22 maddeli anket SFT AKT ve uzman değerlendirmesi arasındaki genel uyum %71-78 Güvenilirlik (5 madde) *Tüm hastalarda 0.84 *Kontrolsüz 0.83 *TK/İK 0.79 Nathan RA, J Allergy Clin Immunol 2004;113:59

1. Soru 2. Soru 3. Soru 4. Soru 5. Soru Son 4 hafta içinde astımınız sizin işte, okulda veya evde yeterince çalışmanızı ne sıklıkta engelledi? Her zaman 1 Çoğu zaman 2 Bazen 3 Çok az 4 Hiçbir zaman 5 2. Soru Son 4 hafta içinde ne kadar sıklıkla nefes darlığı hissettiniz? Günde birden fazla 1 Günde 1 kez Haftada 5-6 kez Haftada 1 veya 2 kez 4 3. Soru Son 4 hafta içinde astım şikayetleriniz (hırıltı, öksürük, nefes darlığı, göğüs sıkışması veya ağrısı) kaç kez gece veya sabah normal kalkış saatinizden önce sizi uyandırdı? Haftada 4 veya daha fazla gece Haftada 2 veya 3 gece Haftada 1 kez Bir veya 2 kez Hiçbir zaman 5 4. Soru Son 4 hafta içinde rahatlatıcı inhaler cihazınızı veya Salbutamol türü nebulizer ilacınızı kaç kez kullandınız? Günde 3 kez veya daha fazla 1 Günde 1 veya 2 kez 2 Haftada 2 veya 3 kez 3 Haftada 1 kez veya daha az 4 5. Soru Son 4 haftadaki astım kontrolünüzü nasıl değerlendirirsiniz? Kontrol dışı Çok az kontrol altında Biraz kontrol altında Epey kontrol altında Tamamen kontrol altında 5

Son 4 hafta içinde astımınız TAMAMEN KONTROL ALTINDAYDI  PUAN: 25 Son 4 hafta içinde astımınız TAMAMEN KONTROL ALTINDAYDI PUAN: 20-24 Son 4 hafta içinde astımınız EPEYCE KONTROL ALTINDAYDI ama TAMAMEN KONTROL ALTINA ALINMIŞ DEĞİLDi PUAN: 20’DEN AZ Son 4 hafta içinde astımınız YETERİNCE KONTROL ALTINDA DEĞİLDİ

Vizüel analog skalası (VAS) (1-10, en kötü-en iyi) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 En kötü En iyi

AMAÇ AKT’ni etkileyen faktörleri belirlemek Astım için vizüel analog skalası (VAS, 1-10, en kötü-en iyi) ve AKT skorlarının karşılaştırılması

YÖNTEM Şubat-Aralık 2006 Allerjik Hastalıklar polikliniği/kliniği 16-68 yaş 90 erişkin astımlı hasta (GINA 2006) AKT ve VAS Allerjik Hastalıklar uzmanı tarafından Yüz-yüze görüşme yöntemi

BULGULAR %68.9 (n=62) Poliklinik AKT / VAS doldurulduğu yer %31.1 (n=28) Yatan %16.7 (n=15) %83.3 (n=75)

AKT GINA TK/İK 32 (35.6) 38 (42.2) Kontrolsüz 58 (64.4) 52 (57.8)

Demografik Özellikler AKT GRUP p TK/İK Kontrolsüz 0.05 Yaş (yılSEM) 44.52.2 43.21.4 Cins (K) (%) 25 (78.1) 50 (86.2) Eğitim (%) (İlkokul ve üzeri) 24 (75) 39 (67.2) Kardeş sayısı (nSEM) 5.40.5 4.40.3 Sigara (%) (Kullanmamış) 16 (50) 24 (41.4) Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 30 kg/m2 37 (63.8)

AKT GRUP p TK/İK Kontrolsüz Belirtilerin süresi (yılSEM) 10.41.7 0.05 Belirtilerin süresi (yılSEM) 10.41.7 13.81.4 Doktor tanısı 7.81.6 8.61.1

AKT GRUP p TK/İK Kontrolsüz 0.05 Sinüzit 17 (53.1) 38 (65.5) GÖR 16 (50) 24 (41.4) Kombine tedavi (Allerji) 10 (32.3) 14 (25.9) Atopi 15 (48.4) 29 (52.7) Alternatif tedavi 13 (40.6) 23 (39.7)

FEV1 ve VAS arasındaki korelasyon r:0.32, p:0.002 AKT GRUP r p TK/İK Kontrolsüz FEV1 (%) 80.73.6 68.8 2.8 0.25 0.02 VAS 8.30.3 4.50.3 0.69 0.00 GINA r p TK/İK Kontrolsüz FEV1 (%) 82.5  3.4 66.1 2.7 0.37 0.00 VAS 7.90.3 4.30.3 0.63 FEV1 ve VAS arasındaki korelasyon r:0.32, p:0.002

VKİ n (%) p 30 kg/m2 < 30 kg/m2 YATAN 23 (43.4) 5 (13.5) 0.003 AKT (KONTROLSÜZ) 37 (69.8) 21 (56.8) 0.26 GINA (KONTROLSÜZ) 36 (67.9) 16 (43.2) 0.03

AKT n (%) GINA TK İK Kontrolsüz 7 (31.8) 10 (45.5) 5 (22.7) 1 (6.3) 10 (62.5) 5 (31.3) 0 (0) 4 (7.7) 48 (92.3) GINA

Astım kontrolünü etkileyen faktörler TARTIŞMA Astım kontrolünü etkileyen faktörler Depresyon astım kontrolünü bozar Lavoie KL, Chest 2006;130:1039 Smith A,Chest 2006;130:1034 Obesitenin astım üzerindeki etkisi tam olarak anlaşılamamıştır. VKİ’deki artış özellikle kadınlarda *astım şiddetinde artış *ilaç ihtiyacında artış Allerjik rinit/Sinüzit ve GÖR Sigara Davranışsal özellikler Bradley E, J Asthma 2006;567

VAS’da azalma olarak tanımlanan dispnede düzelme ve Dispne hissindeki değişkenlikte azalma FEV1’deki artışla anlamlı olarak korele Rosi E, Respir Med 2002;96:745

SONUÇ VKİ 30 kg/m2 olan astımlı hastalarda hastaneye yatış oranı anlamlı olarak daha yüksektir Astım kontrolünün değerlendirilmesi için kullanılan AKT skorları astım için VAS ve yeni GINA astım kontrol kriterleri ile uyumludur Bununla birlikte astım kontrolünü etkileyen faktörleri saptarken AKT ve GINA kriterleri birlikte değerlendirilmelidir Astım kontrolünü değerlendirmek için VAS da hastalığın durumu hakkında bilgi edinmek için kullanılabilir

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Osman Hamdi