KURAMSAL VE AMPİRİK MAKALELER İÇERİKLERİN İNCELENMESİ

Kuramsal Makale İncelemesi-Örnek: Günümüz Psikolojisinin Renkleriyle Çağdaş Psikoloji Portresi Kaynak Gösterimi-Örnek: Er, N. (2004). Günümüz Psikolojisinin Renkleriyle Çağdaş Psikoloji Portresi, Türk Psikoloji Bülteni, 34/35, s. 174-183.

Descartes Psikolojinin amacı sadece “zihni açıklamak” değil, aynı zamanda “bedeni ve mekanik davranışlarını” da açıklamaktır.

Psiko-fizik Zihin ve bedenin etkileşimini araştırmak için: -Zihinsel duyumlarla fiziksel uyarımlar arasındaki ilişkilerin keşfedilmesi gereklidir. Fechner: “Psikolojik ölçümler için onun altında yatan fiziksel olgulara ihtiyaç vardır.”

Psikolojinin ölçülebilirliği: 1800’lü yılların ikinci yarısı: Fiziksel uyaranın verilmesinden organizmanın onu bilinçli olarak yorumlamasına kadar geçen sürecin ölçülebilirliği üzerinde çalışılmış.

-Leipzig Üniversitesinde Psikoloji kürsüsü kurulmuştur. Psiko-fizik araştırmaları, Wundt’un deneysel psikoloji laboratuarını kurmasında etkili olmuştur. Bu gelişme “bilimsel psikoloji” nin ilk adımıdır. -Leipzig Üniversitesinde Psikoloji kürsüsü kurulmuştur. → Bilimsel psikoloji aynı zamanda “yapısalcılık okulu” nun da başlangıcı olmuştur.

Yapısalcılık Wundt/ Tichener Temel amaç: Bilincin temel öğelerini belirlemek; nasıl bir araya geldiklerini açıklamak; yapısını anlamak.

Yapısalcılık adım adım “İşlevselcilik” e doğru ilerlemiştir. → Zihnin ne olduğunu değil, nasıl çalıştığını anlamaya çalışmak daha önemli hale gelmiştir.

Kullanılabilir Psikoloji → Uygulamaya dönük, işleyen, yaşamın günlük sorunlarına ve isteklerine uygulanabilecek bir psikoloji Kullanılabilir Psikoloji Uygulamalı psikologlar, psikolojiyi gerçek dünyaya sokmuştur. →Okullar, fabrikalar, reklamcılık alanı, mahkemeler, çocuk klinikleri, ruh sağlığı merkezleri…

Uygulamalı Psikoloji: Psikoloji biliminin popülerleşmesi Artık psikoloji, eğitime, endüstriye, iş dünyasına, adalete, ruh sağlığı merkezlerine, test uygulamalarına katkıda bulunur hale gelmiştir. → Münsterberg ilk kez iş simülasyonları uygulamıştır.

Uygulamalı psikolojinin yükselişi sürerken, Wundt’çu psikolojiye karşı çıkışlar sonucu iki ekol gelişmiştir. Freud → Psikanaliz Bilinçaltı süreçlerin davranış üzerindeki etkisi Wertheimer → Gestalt Bütün kendisini oluşturan parçaların toplamından fazladır. Gerçek algı duyusal bileşenlerin toplamıyla açıklanamaz.

* Gestalt Terapi’de yer alan ilgi çekici bir olgu: 1-İnsanlar tamamlanmamış yaşantılarını tamamlanmış olanlardan daha fazla hatırlama eğilimindedir. 2-İnsanlar tamamlanmamış işlerini tamamlama konusunda doğal bir eğilime sahiptirler. * Konuyla ilgili görüşler alınabilir. E/Ö psikolojisi ile olası bağlantıları tartışılabilir.

Darwin’in evrim teorisinin psikoloji bilimi üzerindeki etkisi: Doğal seçi süreci: (Darwin’in teorisinin çıkış noktası) Çevreye uyum sağlayamayan türler yok olurlar. Organizma sürekli çevreye/ortama uyum sağlama çabası içindedir. → Türlerin çevreye uyum çabası ile insanın çevreye uyum çabasının karşılaştırılması, “karşılaştırmalı psikoloji” nin doğmasını sağlamıştır.

→ Bu da, davranışçılık akımının doğmasına öncü olmuştur. Karşılaştırmalı psikoloji= İnsan ve hayvanların zihinsel çalışmaları arasındaki benzerlikten yola çıkarak, organizmanın çevreye nasıl uyum sağladığını göstermek için hayvan çalışmalarının yapılması. Gözlenebilir davranışlar üzerine odaklanılmış, nesnel, mekanik yöntemler üzerinde durulmuştur. → Bu da, davranışçılık akımının doğmasına öncü olmuştur.

Uyarıcı ve Tepki arasındaki ilişki sayesinde öğrenme gerçekleşir ve bu sayede davranışlar şekillenir. Geçerli olan tek bilgi nesnel olarak gözlemlenebilen bilgidir. Watson → “Davranışçılık Akımı” Temel inanış: Ruhsal kavramlara, davranışa eşlik eden duygu ve düşüncelere odaklanmak, psikolojinin bir bilim olmasını engeller. Zihinsel süreçler bilimsel çalışmaya uygun değildir.

Yeni Davranışçılık (1930’lardan sonra) Skinner→ Zihinsel süreçleri de kapsayacak şekilde davranışçılığın sınırları esnetilmiştir. Bilişsel Psikolojiye Geçişi kolaylaştıran etmenler: Bandura: Sosyal-Bilişsel Öğrenme Kuramı Rotter: İç/Dış Kontrol Odaklı Sosyal Öğrenme

1960’larda Zihinsel Süreçlere ilgi artmış ve Bilişsel Psikoloji öne çıkmıştır. Bilişsel psikolojide önemli isimler: Miller, Piaget, Neisser. Temel İnanış: Yalnızca davranışları anlamak yetmez; zihnin yapısını, süreçlerini, işleyişini de anlamak gereklidir.

Günümüz Psikolojisi Yalnızca davranışı inceleyen değil, aynı zamanda davranışın altında yatan zihinsel süreçleri de inceleyen bir bilim dalıdır. Biliş-Duygu-Davranış üçlüsünün işlevlerini, işleyişlerini ve karşılıklı etkileşimlerini her düzeyde ele alan bir bilim dalıdır.

Ampirik Makale İncelemesi Ampirik Makaleler, belli aşamalar dahilinde incelenebilir. 1-Araştırmanın Amacı 2-Araştırmanın Yöntemi 3-Araştırma Bulguları 4-Tartışma/ Sonuç 5-Araştırmanın kısıtları / Gelecek çalışmalar için öneriler (Varsa)

1-Araştırmanın Amacı Bu araştırma neyi ortaya koymak niyetiyle yapılmış? (Genellikle “özet” kısmında belirtilir)

2-Araştırmanın Yöntemi Hangi örneklem seçilmiş? Hangi ölçme aracı kullanılmış? Uygulama nasıl yapılmış?

3-Araştırma Bulguları Elde edilen sonuçlar nasıl özetlenebilir? Araştırmanın amacına en çok hizmet eden bulgular nasıl sıralanır? Bulgularda ayrıntılardan söz edilmeyebilir, ancak hangi bulgunun ayrıntı olduğu konusuna hakim olmak için çok sayıda makale okumak gerekir…

4-Tartışma/ Sonuç Araştırmada elde edilen bulgular yazar tarafından nasıl yorumlanmış? Araştırmada elde edilen bulguların mevcut literatürü destekleyen ya da literatürle çelişen yönleri neler? Mevcut kuramlara/literatüre katkıları neler?

5-Araştırmanın kısıtları / Gelecek çalışmalar için öneriler (Varsa) Yazar araştırmayla ilgili herhangi bir kısıt belirtmiş mi? Bu araştırmadan yola çıkarak gelecekte yapılacak çalışmalar için öneriler yapılmış mı?