VATANDAŞIN BİLGİ EDİNME HAKKI 18 Ekim 2005 Ankara, Hakimevi

PROJENİN TANITIMI Amaç Faaliyetler Saha Araştırması ve Dünyadan Rakamlar Kurumlar Sayılarla saha araştırması Notlandırma metodu ve örnekler

Projenin Amacı Saydamlık, bilgi ve düşüncenin serbest akışı için bilgi paylaşımı Vatandaşın bilinç düzeyini arttırarak toplumda bu hakkın kullanımı için talep yaratmak 4982 sayılı “Vatandaşın Bilgi Edinme Hakkı” yasasının bu amaçlar ışığında uygulanmasını desteklemek ve izlemek

Proje Faaliyetleri Araştırma faaliyetleri: Bilgi Edinme Hakkı üzerine Rapor Kamusal Gizlilik Kanunu Tasarı Taslağı Konferanslar: Bilgi Edinme Hakkı (İstanbul, Ocak 2005) Devlet Sırrı (Ankara, Aralık 2004) Eğitim çalıştayları İstanbul (2), İzmir, Diyarbakır, Trabzon, Ankara Toplam 196 katılımcı – üniversite (9), STK (56), meslek kuruluşları (14), basın mensupları ( 17) saha araştırmacısı Vatandaş için hukuki danışmanlık Saha araştırması

Saha Araştırması 13 pilot il: İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Eskişehir, Antalya, Sivas, Konya, Trabzon, Erzurum, Gaziantep, Diyarbakır Sabit soru seti: Kamusal menfaat, kişisel menfaat, sabit soru Soru alanları: Çevre, bütçe, altyapı, ulaşım, imar, sosyal hizmet, özürlüler

Yöntem: Saha illeri 1. ziyaret: STK ve/veya üniversite ile temas Saha araştırmacısı eğitimi Saha illeri 2. ziyaret: Deneyimlerini dinleme Yerel saha araştırmacı profili: Öğrenci/akademisyen STK temsilcisi Serbest meslek sahibi

Kurumlar Soru Sorulan Kurumlar Valilik, Belediye, İl Sağlık Müdürlüğü, İl Çevre Müdürlüğü, Sosyal Hizmet İl Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Başvuru yöntemleri: bizzat, internet, faks, posta

Sayılarla saha araştırması: Sorulan Toplam Soru Sayısı: 890 İl Başına Düşen Soru Sayısı: 68 İl Başına Düşen Saha Araştırmacısı Sayısı: 7 Tercih edilen yöntemlerin oranı: İnternet: 481 (% 54) Bizzat: 375 (% 42) Posta: 27 (% 3) Faks: 7 (% 0,79)

Notlandırma Zamanlamaİçerik Zamanında: 2Tam: 3 Geç: 1Eksik:2 Hiç: 0Anlamsız:1

Notlandırma Örneği 1: Zamanında (2) ve tam cevap (3) SORU: 2003 yılında idarenizce karara bağlanan ihalelerin mal, hizmet ve yapım başlıklarına göre yüzde dağılımı nedir? (Belediye) Zamanlama: 2 - zamanında Başvuru tarihi: Cevap tarihi: İçerik: 3 - tam Cevap: “2003 yılı karara bağlanan ihalelerin mal, hizmet ve yapım yüzde oranları mal: % 34, hizmet: % 6, yapım: % 60.”

Notlandırma Örneği 2: Zamanında (2) ama eksik cevap (2) SORU: 2003 yılında idarenizce karara bağlanan temizlik ihalelerinin toplam tutarı ne kadardır? Bu tutarın alt kalemlere göre yüzde dağılımı nedir? (Belediye) Zamanlama: 2 – zamanında Başvuru tarihi: Cevap tarihi: İçerik: 2 – eksik Cevap: “2003 yılı içerisinde karar bağlanan temizlik ihaleleri toplam tutarı TL dir.” Alt kalemlere göre yüzde dağılım sorusu cevaplanmamış.

Notlandırma Örneği 3: Zamanında (2) ama anlamsız cevap (1) SORU: Kurumunuza bugüne kadar bilgi edinme hakkı kanunu kapsamında kaç adet soru yöneltilmiştir? (İl Sağlık Müdürlüğü) Zamanlama: 2 – zamanında Soru zaman: Cevap: İçerik: 1 - anlamsız Cevap: “Şubemize bu güne kadar Bilgi Edinme Kanunu kapsamında sorular yöneltilmiş olup en kısa sürede cevaplanmıştır.”

Notlandırma Örneği 4: Geç (1) ama tam cevap (3) SORU: 2004 yılı için ilimizde verilen çevre cezaları ve bu cezalar karşılığı sağlanan tahsilat oranı nedir? (İl Çevre Müdürlüğü) Zamanlama: Geç Başvuru tarihi: Cevap tarihi: İçerik: Tam Cevap:... Müdürlüğümüz Çevre Yönetimi Şube Müdürlüğü tarafından 2004 yılı içerisinde 209 adet cezai işlem uygulanmıştır. Kesilen toplam ceza miktarı ise TL (Beşyüzotuzsekiz milyar yediyüzondört milyon beşyüzdoksanyedi bin altıyüz lira)’dır. Ancak, kesilen idari para cezalarının tahsilatı ile ilgili işlemler 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümleri gereğince İlimiz Defterdarlığı tarafından yürütülmekte olduğundan; para cezalarının tahsilat oranı hakkında bilginin adı geçen kurumdan edinilebileceği hususunda;

Notlandırma Örneği 5 - 6: Notlandırma Örneği 5: Geç (1) ve eksik cevap (2) Notlandırma Örneği 6: Geç (1) ve anlamsız cevap(1) RASTLANMAMIŞTIR

SAHA ARAŞTIRMASI SONUÇLARI ve DÜNYADAN RAKAMLAR

Başka ülkelerden örnek sonuçlar: AVUSTRALYA & KANADA Avustralya: % 76 tam cevap % 18 eksik cevap % 5 red Kanada: % 32 tam cevap % 40 eksik cevap % 3 red % 21 işlem dışı (elde veri olmaması) Kaynak: David Banisar (2004), The Freedominfo.org Global Survey,

Yasaların kabulünde geç örnekler ve Türkiye: İNGİLTERE & ALMANYA VE TÜRKİYE İngiltere 20 yıl kampanya Yasanın kabulü: Kasım yıl geçiş süresi Yürürlük: Ocak 2005 Almanya Yasanın kabulü: Temmuz 2005 Yürürlük: Ocak 2006 Türkiye Yasanın kabulü: 9 Ekim 2003 Yürürlük: 24 Nisan 2004 Kaynaklar: David Banisar (2004), The Freedominfo.org Global Survey,

Uygulamada karşılaşılan sorunlar: Elden başvurularda kurum içi yönlendirme eksikliği Başvurunun kayda girmesi konusunda sorunlar – vatandaşın kendi başvurusunu takibi İnternet yoluyla yapılan başvurularda sistem bozuklukları Standart uygulama eksikliği

Öneriler: Vatandaşın, başvurusunun takibi için evrak kayıt numarası konusunda hassasiyet gösterilmesi İnternet yoluyla başvurularda kullanımı kolay, etkin sistemler Bilgi edinme birimindeki yetkililerin eğitimi

SONUÇ: Bilgi edinme hakkı kanununun uygulanması hem dünyada hem de Türkiye’de yepyeni bir süreç İki önemli şart: Vatandaşın talebinin yoğunlaşması Kamu kurumlarının duyarlılığının artması Çalışmamızın bulguları gelecek için ümit verici

TEŞEKKÜRLER....