RÜZGAR Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru olan hava hareketlerine RÜZGAR denir.

Rüzgarın hızını etkileyen faktörler Merkezler arasındaki basınç farkı İki basınç merkezi arasındaki uzaklık Yerşekilleri ve sürtünme

Merkezler arasındaki basınç farkı Merkezler arasındaki basınç farkı arttıkça rüzgarın hızı da artar

İki basınç merkezi arasındaki uzaklık İki basınç merkezi arasındaki uzaklık ne kadar kısa ise; rüzgarın hızı o kadar fazladır.

Yerşekillerinin etkisi Rüzgarlar dağlar arasında, vadilerde, boğazlarda düz alanlarda hızlı eserler.

Rüzgarın hızı arttıkça: Buharlaşma artar Toprak erozyonu artar Dalga yükseltisi artar Nisbi nem azalır.

Bulunduğumuz yere göre rüzgarın geldiği yöne rüzgar yönü denir. Rüzgarın Yönü Bulunduğumuz yere göre rüzgarın geldiği yöne rüzgar yönü denir.

Rüzgarın yönünü etkileyen faktörler Basınç merkezinin yeri Yer şekillerinin uzanışı Dünyanın günlük hareketi

Basınç merkezlerinin yeri Rüzgarlar her zaman YB alanlarından AB alanlarına doğru eserler. Basınç merkezleri yer değiştirdikçe rüzgarın yönü de değişir.

Yerşekillerinin uzanışı Sıradağlar, boğazlar, derin ve uzun vadiler rüzgarların gerçek yönlerini değiştirirler. Rüzgarlar genellikle boğazlara, vadilere uygun eserler.  

Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketi Dünya’nın günlük hareketinden dolayı rüzgarlar K.Y.K.’ de sağa, G.Y.K. ‘ de sola doğru saparak eserler.

Rüzgar Frekansı Rüzgarın belli bir sürede esiş sayısını ve en fazla estiği yönü belirler.

YERYÜZÜNDE GÖRÜLEN RÜZGARLAR

A-SÜREKLİ RÜZGARLAR Dünya üzerindeki, sürekli alçak ve yüksek basınç alanları arasında esen rüzgârlardır. Alize Rüzgarları Batı Rüzgarları Kutup Rüzgarları

1-Alizeler 30 DYB alanlarından Ekvatordaki 0 TAB alanına doğru esen rüzgarlardır. Kıtaların doğu kesimlerine yağış bırakırlar. Ticaret rüzgarları olarak bilinirler. Okyanus akıntılarının oluşumunu sağlarlar.

2- Batı Rüzgarları ·   30° DYB alanlarından 60° DAB alanları arasında eser. Orta kuşakta karaların batısına yağış bırakır. Ilıman okyanus ikliminin oluşmasına neden olurlar. Türkiye’de etkili olan sürekli rüzgarlardır.  

3- Kutup Rüzgarları 90° TYB alanlarından 60° DAB alanlarına doğru esen rüzgarlardır. Kıtaların doğusuna eserler. Yağış getirmezler. 60 enlemlerinde Batı Rüzgarları ile karşılaşarak cephe oluşumuna neden olurlar.

B-DEVİRLİ (MEVSİMLİK) RÜZGARLAR Kıtalar ve okyanuslar arasındaki ısınma ve sıcaklık farkları sonucu meydana gelen rüzgârlardır. Mevsimlik rüzgârların en tanınmış olanı musonlardır.

Görüldüğü yerler: Hint yarımadası , Güneydoğu Asya, Meksika ve Gine Körfezi kıyılarıdır.  

Yazın karalar çabuk ısınır. Alçak basınç alanı ile kaplanır Yazın karalar çabuk ısınır. Alçak basınç alanı ile kaplanır. Denizler de daha serin olduğu için yüksek basınç alanı durumundadır. Rüzgarlar böylece denizlerden karaya eser. Yaz musonu denizden estiği için yağış bırakır. Yaz Musonları

Kışın karalar soğuk olduğu için YB alanı, denizler sıcak olduğu için AB alanı durumundadır. Bu nedenle rüzgarlar karadan denize doğru eser. (Endonezya, Japonya, Filipin ada.) Yağış bırakır. Kış Musonları

C- Yerel Rüzgarlar Bir bölgede, kısa süre içerisinde esen rüzgârlara yerel rüzgârlar denir.

Meltem Rüzgarları Gün boyunca oluşan sıcaklık ve basınç farkları sonucu meydana gelirler.

Meltem Rüzgarları Deniz ve Kara Meltemleri Dağ ve Vadi Meltemleri

Deniz Meltemleri Gündüz, karalar daha çok ısınacağı için alçak basınç alanı, denizler ise yüksek basınç alanıdır. Bunun sonucunda denizden karaya doğru rüzgâr eser. Bu rüzgâra deniz meltemi denir.

Kara Meltemi Gece, karalar daha fazla soğuyarak yüksek basınç alanı durumuna geçerler. Denizler ise daha sıcak olduğundan basınç azdır. Bunun sonucunda da, karadan denize doğru rüzgâr eser. Bu rüzgâra kara meltemi denir.

Dağ Meltemi Geceleri, dağ yamaçlarında hızla soğuyan hava yüksek basınç alanı oluşturur. Alçak ovalar ve vadiler ise, nem oranının daha fazla olması nedeniyle sıcaktır ve alçak basınçlar görülür. Bunun sonucunda da, dağ yamaçlarından alçak ova ve vadilere doğru rüzgâr eser. Bu rüzgâra dağ meltemi denir.

Gündüz, dağ dorukları vadilerden daha erken ısınır ve alçak basınç oluşur. Vadiler ise, daha serindir ve yüksek basınç alanıdır. Bunun sonucunda, vadi tabanlarından dağ yamacına ve doruklarına doğru rüzgâr eser. Bu rüzgâra vadi meltemi denir. Vadi Meltemleri

Yerel Rüzgarlar Sıcak Yerel Rüzgarlar Föhn Sirokko Hamsin Soğuk Yerel Rüzgarlar Mistral Bora Krivetz Etezyen

Sıcak Yerel Rüzgarlar

Föhn Bir yamaçta yükselen hava kütlesinin diğer yamaçta alçalmasıyla oluşan rüzgardır. Yamaçtan inen hava kuru olduğundan 100m’de 1C° sıcaklık artar.

Föhn Rüzgarının Görüldüğü Yerler İsviçre’de Alp Dağları’nda Türkiye’de Kuzey Anadolu ve Toros Dağları’nın denize bakan yamaçlarında görülür.

Sirokko Büyük Sahradan İtalya’nın güneyine doğru esen sıcak ve kuru rüzgardır. Akdeniz’den geçerken nem aldığından İtalya’nın güney kıyılarına yağış bırakır.  

Mısır’dan Akdeniz’in doğusuna doğru esen sıcak ve kuru rüzgardır. Hamsin Mısır’dan Akdeniz’in doğusuna doğru esen sıcak ve kuru rüzgardır.

Soğuk Yerel Rüzgarlar

Kışın ve ilkbaharda Fransa’dan Akdeniz’e doğru esen soğuk rüzgardır Mistral Kışın ve ilkbaharda Fransa’dan Akdeniz’e doğru esen soğuk rüzgardır

Bora Dalmaçya kıyılarının gerisindeki dağlardan Akdeniz’e doğru esen soğuk rüzgardır.

Romanya’dan Karadeniz’e doğru esen soğuk rüzgardır. Krivetz Romanya’dan Karadeniz’e doğru esen soğuk rüzgardır.

Etezyen Ege Kıyılarına  yazın kuzeyden esen soğuk rüzgardır. Asor Y.B etkisiyle oluşur.

Tropikal Siklonlar Tropikal kuşakta ani basınç düşmesi ile oluşan çok şiddetli rüzgarlardır. Bu rüzgarlara; Hurricane, Tornado, Kasırga, Hortum gibi isimler verilir.  

BİZİ İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Hatice ÜNLÜ KÜÇÜKER