Gözle Görülmeyen Canlılar Mikro Dünya

Bunlar hem zararlı hem de faydalı mikroskobik canlılardır. Bakteri Maya Mikrop Çevremizde yaşayan gözle görülemeyecek kadar küçük canlılar, mikroskop yardımı ile görülebilir. Mikroskopla görülebilen canlılara mikroskobik canlılar adı verilir. Mikroskobik canlılar; toprakta, havada, suda, toprak altında, insan ve çeşitli canlıların vücutlarında yaşayabilir. Bunlar hem zararlı hem de faydalı mikroskobik canlılardır.

Mikroskobik canlılar, besinlerimizin bozulmasına neden olabilir ve çeşitli hastalıklara yol açabilir. Sütün mayalanıp yoğurda ya da peynire dönüşmesini, üzümden sirke oluşmasını sağlayan mikroskobik canlılardır. Toprakta yaşayan bazı mikroskobik canlılar hayvan ve bitki artıklarının çürümesini sağlar.

Gözle Görülmeyen Canlıları Nasıl görürüz...

MİKROSKOP Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin birkaç mercek yardımıyla büyütülerek görüntüsünün incelenmesini sağlayan alettir. Öncelikle isminden de anlaşılacağı üzere mikro, yani çok küçük hücrelerin incelenmesinin yanısıra, sanayi, metalürji, genetik, jeoloji, arkeoloji ve adli bilimler (kriminoloji) alanında da büyük hizmetler görmektedir.

Mikroskobu, ilk önce Hollandalı Zacharias Janssen'in, 1590 dolayla-rında bir teleskopu tadil etmek suretiyle meydana getirdiği kabul edilmektedir. Ancak bu sıralarda başka Hollandalı, Alman, İngiliz ve İtalyan bilginleri de, mercek sistemi tersine çevrilmiş bir teleskopun, cisimleri büyütmek için kullanılabileceğinin farkına varmışlardır.

Antoni van Leeuwenhoek Robert Hooke Bugünkü mikroskobun ana prensiplerini ise 17. asırda Hollandalı Anton Van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke bulmuşlardır.

Mikroskobun Bölümleri 1-) Objektif mercekleri ve döner tabla. 2-) Göz merceği. 3-) Aydınlatma lambası. (Bazı mikroskoplarda lamba yerine ışığı yansıtan ayna bulunur.) 4-) İnce (mikro) ayar düğmesi. 5-) Kalın (makro) ayar düğmesi. 6-) Tabla.

Mikroskobun Kullanılışı 1- Mikroskop genel anlamda gövde kolu ve alt kaide olmak üzere iki kısımdan oluşur. Bütün diğer parçalar bu iki parça üzerine yerleştirilir. 2- Mikroskopların hareketli bir nesne tablası vardır. Bu nesne tablası kaba ve ince ayar kontrol düğmeleri ile aşağı ve yukarı hareket ettirilebilir. 3- Lam ve lamel( preparat ) iki nesne klipsinin altına gelecek şekilde nesne tablasının üzerine yerleştirilir. 4- 45 derece açılı tüpün üst kısmında değiştirilebilir bir oküler bulunmaktadır. Alt kısmında ise objektiflerin sabitlendiği bilye yataklı ve dört objektif yuvalı hareketli bir revolver vardır.

Mikroskobun Kullanılışı Mikroskopta inceleme esnasında yapılması gerekenler şunlardır: ( Görüntünün odaklanması ) 1-Preparatı ( lam ve lameli ) nesne tablasının üzerindeki sıkıştırma klipslerinin altına yerleştirin. 2-Her zaman için en düşük büyütme seviyesi olan objektif ile çalışmaya başlayın. 3-Kaba ayar düğmesi ile nesne tablasını en üst seviyeye çıkartıncaya kadar tablanın kenarına bakın. 4-Daha sonra tüpe bakarak preparattaki görüntü belirinceye kadar kaba ayar düğmesini aşağıya doğru çevirin. 5-Kaba ayar yapıldıktan sonra ince ayar düğmesi ile keskin bir görüntü alıncaya kadar ayar yapın. 6-Büyütmeyi arttırmak için hareketli revolveri saat yönünde çevirerek ve her objektif değişikliğinde sadece ince ayar düğmesini ayarlayarak görüntüyü odaklayabilirsiniz. 7-Her büyütmede ışığa gereksinim artacağından iris diyafram daha fazla açılmalıdır.

Mikroskobun Kullanılışı Mikroskop kullanımından sonra dikkat edilmesi gereken hususlar: 1- Mikroskop sadece gövde kolu üzerinden tutulmalı ve taşınmalıdır. 2-Objektifi tüpteki oküler ile birlikte en düşük büyütme seviyesine getirip bırakınız. 3-Aydınlatma sistemini kapatmayı unutmayınız. 4-Toz, mikroskop ve optik aksamın en kötü düşmanıdır. Bu nedenle mikroskobun hassas iç bölümlerine tozun girmesini engellemek için herhangi bir objektifi veya oküleri kesinlikle mikroskop üzerinden çıkartmayınız. 5-Eğer mikroskobun gövdesi ve tablası tozlu ise, tozun silinmesi için yumuşak pamuklu bez parçası kulanınız. 6-Tüm bu işlemlerden sonra artık mikroskobu koruma örtüsüyle örtebilirsiniz. (veya çantasına yerleştirebilirsiniz. )

Gelişmiş Mikroskoplar Scanning Electron Microscope Tarayıcılı Elektron Mikroskobu

Gelişmiş Mikroskoplar Elektron mikroskopta görüntü elde etmede elektron kullanılarak görüntü birkaç milyon defa büyütülebilmek-tedir. Bu kadar büyütme özelliği, elektronun dalga boyunun ışık dalga boyundan birkaç bin defa daha küçük olmasındandır. Elektron mikroskop, ilmi araştırmalarda, atom ve virüs gibi çok küçük yapıların incelenmesinde kullanılır. Transmission Electron Microscopy (TEM)

GELİŞMİŞ ELEKTRON MİKROSKOPLARI İLE ÇEKİLMİŞ ŞAŞIRTICI RESİMLER 350 kez büyütülmüş bu karede Dermatophagoides Pteronyssinus isimli toz mitleri yatak çarşafında insan derisi parçası arıyor.

Derimiz üzerindeki ölü derileri yemeye çalışan mite’lar.

Bakteri

Bakteri

Alyuvarlar

Bakteri

Sars Virüsü

Eşek arısı gözü

Eşek arısının anten yüzeyi

Sinek gözü

Tat alma duyumuz dilin yüzeyi

Fasulye kurdu

İşte 80 kere büyütülmüş hali ile BİT

5 kez büyütülmüş PİRE

Meyve sineği

İçme suyumuzda yaşayan Desmid denilen minik yosuncuklar

120 kat büyütülmüş hamam böceği

230 kat büyütülmüş karınca

Köpekbalığı derisi

Civciv embriyosu

Yaban arısı

Sivrisinek iğnesi

Sinek ağzı

Sinek

Polenler

Penisilin

Yapıştırıcı

Kelebek kanadı

Kılcal damarda pıhtılaşma

Kelebek kanadındaki pullar

Yaprak biti

Örümcek ağı salgı memecikleri

Gözle Görülmeyen Canlılar Mikro Dünya Hazırlayan: M. Ersan ÖZSÜRÜCÜ