Ergenlik Nedir? Bireyde biyolojik, psikolojik, zihinsel ve sosyal açıdan gelişme ve olgunlaşmanın (değişmenin) olduğu; çocukluktan yetişkinliğe (erişkinliğe) geçiş dönemidir.

Genellikle fırtınalı, çatışmalı ve stresli bir dönem olarak yaşanır. Bu dönemde öncelikli konu değişimdir. Çocukluk ile ani kopma, hızlı bedensel değişim, hazırlıksız yakalanma, kendini oluşturma çabası, daha önce öğrenilenlerle toplumun yüklediği yeni beklentilerle başa çıkma gibi pek çok şeyi bir arada içerdiğinden zor bir dönemdir.

Bu dönemde ergen için en zor olan şey çocukluk döneminin bittiğinin kabullenilmesidir. Ergen, çocukluk döneminin bitişinin yasını tutar. İnsan hayatında iki dönem vardır ki değişim çok hızlı yaşanır. Birincisi, ilk bebeklik (0-2 yaş) dönemidir. İkincisi ise ergenlik dönemidir. Her iki dönemde de değişim çok hızlı yaşanır.

Ergenlik dönemi bir (doğal) kriz dönemidir Ergenlik dönemi bir (doğal) kriz dönemidir. Krizin oluşmasında en büyük etken hormonel bedensel değişimin ruhsal değişimden önce gelmesidir.

ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Büyüme ve değişim evresidir. Yeni arayışlar içinde olduğu bir çağdır. Kendini aramaktadır. Kendi kişiliğine çeki düzen vermeye çalışır. Zor beğenen ve çabuk tepki gösteren bir genç olur. Duyguları hızlı bir iniş çıkış gösterir. Çabuk sevinir çabuk üzülür.

Tepkileri önceden kestirilemez olur. Derslere ilgisi azalmış, çalışma düzeni bozulmuştur. İstekleri artmıştır. Kendisine tanınan hakları yetersiz bulur. Ana babanın uyarılarına birden tepki gösterir, ters yanıtlar verir. Bağımsızlık çağıdır.

Saçma olsa da bazı fikirleri savunmaktan zevk alır. Dağınık ve savruk olur. Sık sık bir şeyler devirip kırar, sakarlardır. Oburlaşır, durmadan bir şeyler atıştırırlar. Kendisini arkadaşlarıyla karşılaştırır, gruplaşmalar olur. Ana, babasından değişik olma çabası onu boşluğa itmiştir. Bu boşluğu arkadaşlarıyla doldurmak ister.

FİZİKSEL GELİŞİM Kızlar, erkeklerden önce gelişmeye başlar (yaklaşık 2 yıl önce).Kızların ergenliğe giriş yaşı 10-13 yaşlar arasındadır. Birkaç yıl erkeklerden daha uzun ve olgundurlar .16-18 yaşlarına kadar ve yılda 9 cm uzayabilirler. Ergenlik süresince kilo ortalama 16 kg artabilir. Kızların bedenindeki değişimler östrojen hormonunun etkisiyle gerçekleşir.

Kambur durabilirler. Duruş bozuklukları ortaya çıkabilir. Deri daha yağlı hale gelir. Daha çok terler. Ter bezleri büyümeye başlar. Yüzünde sivilceler olur (hormonların yükselmesine bağlı olarak ). Kramplar

Karında gaz birikmesi, Göğüslerde hassasiyet veya şişkinlik, Baş ağrısı, Duygusal değişiklikler , Depresyon.

Ergenlik belirtileri erkeklerde ortalama 13-15 yaşlarında başlar. Boy,yılda ortalama 10,5 cm uzar. 18-20 yaşlarına kadar sürer. Kilo, ergenlik dönemi süresince ortalama, 20 kg artar. Erkeklerin bedenindeki değişimler testesteron hormonunun etkisiyle gerçekleşir.

Kolları, bacakları, elleri ve ayakları vücudunun geri kalan bölümlerinden daha hızlı büyür. Boğuk bir sese sahip olur. Bu durum sesinde çatallaşmaya yol açabilir. Zamanla sesindeki çatallaşma durur ve bir süre sonra normal bir sese sahip olur. Deri, ergenlikle birlikte daha yağlı hale gelir ve daha çok terler, çünkü ter bezleri de büyümeye başlamıştır. Vücut sık sık yıkanmalıdır.

ZİHİNSEL GELİŞİM Zihinsel gelişme, ergenlik dönemi boyunca hızla gelişir; 15-16 yaşlarında doruğa ulaşır. Daha sonra yavaşlayarak 20 yaşına kadar gelişimi devam eder. Gencin, ailesi ve yetiştiği ortam ile zihinsel gelişim arasında sıkı bir bağlantı vardır.

Soyut düşünebilme, kolay genellemeler yapma ve daha çabuk sorun çözebilme gibi özellikler kişinin davranışını daha gerçekçi, daha olgun kılmaktadır.

SOSYAL GELİŞİM Çocuk bedeni gelişirken, çocuksu davranışlar yerini daha olgun tutum ve davranışlara bırakır. Çevreden gelen etkiler ve baskılarla ergen çocuksu davranışlarını bırakacak, yetişkinlere yaraşır davranışlara adım atacaktır. Çabuk kurulan ve bozulan ilişkileri vardır.

DUYGUSAL-RUHSAL GELİŞİM . Ergenlerdeki duygusal gelişim ve değişim konusunda dikkati çeken ilk noktanın, duyguların yoğunluğundaki artış ve istikrarsızlık olduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda söz konusu duygusal dalgalanmalar; karşı cinse âşık olma, mahcûbiyet ve çekingenlik, aşırı hayâl kurma, tedirginlik ve huzursuzluk,

Kendine güven ve güvensizlik çatışmaları yaşar. Son derece hassas ve kırılgan olurlar. Saldırgandır, gürültücüdür, Çok değişkendirler, istekleri gelip-geçicidir. Son derece bencil ve fedakâr olabilir. Çok kısa aralıklarla aşırı hareketli ve aşırı durgun olabilir. yalnız kalma isteği, çalışmaya karşı isteksizlik ve çabuk heyecanlanma gibi duygulanım durumlardır.

Her ergen ergenlik dönemini fırtınalı mı atlatır? Eğer çocukluktan taşınan utanç, şüphe, suçluluk, aşağılık duyguları gibi olumsuz duygular varsa, ergenlik döneminde kriz büyür. Ancak çocukluktan taşınan güven, otonomi gibi pozitif duygular varsa, kriz yumuşar. Her ergen stres yaşamaz. Bu noktada, aile tutumu, sosyal ilişkiler ve mizaç oldukça önemlidir. Eğer ergen “demokratik aile tutumu”na sahip bir aileye sahipse, sağlıklı sosyalleşme gerçekleştirebiliyorsa ve buna uygun bir mizaca sahip ise ergenlik dönemini daha az stresli geçireceği söylenebilir.

Ergenlik Hüznü: Ergen ne çocuktur (bağımlı) ne de yetişkindir (bağımsız). Endişelenen ebeveynle, hızlı fizyolojik değişimle, otoritesini hissettiren öğretmenle, karşı cinsten etkilendiği kişiyle, bir gruba ait olma isteğiyle vb. durumların hepsiyle aynı anda başa çıkmak zorundadır. Ergenin bir yandan çocukluğunun yasını tutarken birden çok cephede savaşması oldukça hüzünlüdür. Sadece vücudu değil, hayatı da değişir.

EĞER BİR ÇOCUK; SÜREKLİ ELEŞTİRİLMİŞSE, KINAMA VE AYIPLAMAYI ÖĞRENİR. KİN ORTAMINDA BÜYÜMÜŞSE, KAVGA ETMEYİ ÖĞRENİR. ALAY EDİLİP AŞAĞILANMIŞSA, SIKILIP, UTANMAYI ÖĞRENİR.

UTANÇ DUYGUSUYLA EĞİTİLMİŞSE, KENDİNİ SUÇLAMAYI ÖĞRENİR. HOŞGÖRÜYLE YETİŞTİRİLMİŞSE, SABIRLI OLMAYI ÖĞRENİR. DESTEKLENİP YÜREKLENDİRİLMİŞSE, KENDİNE GÜVEN DUYMAYI ÖĞRENİR.

ÖVÜLMÜŞ VE BEĞENİLMİŞSE, TAKDİR ETMEYİ ÖĞRENİR. HAKKINA SAYGI GÖSTERİLEREK BÜYÜTÜLMÜŞSE, ADİL OLMAYI ÖĞRENİR. GÜVEN ORTAMI İÇİNDE YETİŞMİŞSE, İNANÇLI OLMAYI ÖĞRENİR. KABUL VE ONAY GÖRMÜŞSE, KENDİNİ SEVMEYİ ÖĞRENİR.

AİLE İÇİNDE DOSTLUK VE ARKADAŞLIK GÖRMÜŞSE, BU DÜNYADA MUTLU OLMAYI ÖĞRENİR. Dorothy Low Nolte

KAYNAKÇA Uzman PSK. Asuman Güner GAZİ İLKÖĞRETİM OKULU, PSK. DANIŞMAN HAKAN İNAN

Katıldığınız için Teşekkürler… Psikolojik Danışman Selin YİĞİT