SINAVLARDA ÇIKMIŞ SORULAR SUNUSU www.edebiyatfatihi.blogspot.com DİVAN EDEBİYATI SINAVLARDA ÇIKMIŞ SORULAR SUNUSU www.edebiyatfatihi.blogspot.com www.edebiyatfatihi.blogspot.com

(1977/ÖSYS) www.edebiyatfatihi.blogspot.com 1. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Divan nesrinde yoktur? (1974/ÖSYS) A) Dilin, yabancı kelime ve tamlamalarla yüklü olması B) Söz ve ses sanatlarına önem verilmesi C) Söyleyiş güzelliğinden çok düşünceye önem verilmesi D) Kullanılan cümlelerin çok uzun olması E) Noktalama işaretlerine yer verilmemesi DOĞRU CEVAP: C

(1974/ÖSYS) www.edebiyatfatihi.blogspot.com Bir merhaleden güneşle derya görünür Bir merhaleden iki dünya görünür Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai B) Murabba C) Tuyuğ D) Şarkı E) Musammat DOĞRU CEVAP : A

(1976/ÖSYS) www.edebiyatfatihi.blogspot.com “Divan şiiri, özellikle kasidelerde, bir bakıma en az yarar güden şiirdir. Divan 1 şairi, gazellerde salt söz ustalığına önem verir, bu ustalığı ile duygulandırır 2 okuyucusunu. Mesnevilede Di­van şairi halk hikayecisi ile birleşir. Gazellerde ise 3 4 şiire yararın karıştığı daha belirgindir. Bu paragrafta bilgi yanlışlığı vardır. Parag­raftaki numaralandırılmış sözcüklerden hangilerinin yerleri değiştirilirse, bu yanlışlık giderilmiş olur? A) 2 ve 3 B) 4 ve 1 C) 1 ve 2 D) 3 ve 1 E) 4 ve 3 DOĞRU CEVAP: B

(1977/ÖSYS) www.edebiyatfatihi.blogspot.com Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir? A) Mecaz manzumlarla yüklü olması B) Dış dünyaya yönelik somut konuların işlenmesi C) Şekil güzelliği sağlamak için eşanlamlı sözlere yer verilmesi D) Kişisel sevinçlere ve acılara çok az yer verilmesi E) Tasavvufla ilgili terimlere geniş ölçüde yer verilmesi DOĞRU CEVAP: B

(1978/ÖSYS) Aşağıdaki dizelerin hangisinde konularına göre adlandırılan şiirler birlikte verilmiştir? A) kaside – gazel – rubai – mersiye B) terkibibent – kaside – naat – güzelleme C) müstezat – ağıt – mesnevi – hicviye D) şarkı – nefes – taşlama – terciibent E) mersiye – koçaklama – tevhit – ilahi DOĞRU CEVAP: E

(1981/ÖSYS) DOĞRU CEVAP: A “Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Kılma derman kim helâkim zehri dermanımdadır.” Bu beyitte, Divan edebiyatının ortak konu­larından hangisi işlenmiştir? A) Aşk acısından duyulan mutluluk B) Sevgiliye duyulan özlem C) Aşk ıstırabının insanı olgunlaştıracağı inancı D) Sevginin cefasının sürüp gitmesi için Tanrı’ya yakarış E) Aşk derdine derman bulunamayış DOĞRU CEVAP: A

(1981/ÖSYS) DOĞRU CEVAP: E Beni ağlayan beni kim, üstüme gelmez ölicek Bir avuç toprak atar bad-ı sabadan gayrı.” Yukarıdaki dizeler, Divan şiiriyle ilgili olarak aşağıda verilen yaygın yargılardan hangisiyle bağdaşmaz? A) Bütün şiirlerde aruz ölçüsü kullanılmıştır. B) Yapıt, değişmez kurallara göre, güçlü bir düzen içinde ve çoklukla beyit beyit işlenir. C) Söz ve anlam sanatlarına sık sık başvurulur. D) Biçim ve söyleyiş kaygısı oldukça ağır basar. E) İnsandan kopuk, insanı anlatmayan soyut bir dünyası vardır. DOĞRU CEVAP: E

(1984/ÖSYS) Nedim’le Fuzuli’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Nedim, şiirine günlük hayatı yansıtmış; Fuzuli ise bundan kaçınmıştır. B) İkisi de kasideden çok gazelde başarılı olmuştur. C) Fuzuli tasavvuftan esinlenmiş, Nedim tasavvufla hiç ilgilenmemiştir. D) İkisinin de dili, çağdaşlarına göre daha sadedir. E) İkisinin de, “Divan”larından başka, “Mes­nevi”leri de vardır. DOĞRU CEVAP: E

(1985/ÖSYS) “Fuzuli, Leyla ve Mecnun’u ile bütün edebiya­tımız boyunca tek başına kalmış bir eserin sa­hibidir. Baki’nin Mersiye’si gibi, onun Mesne­vi’si de uzun zamanı kapatan eserlerdendir. Çağdaşı Yahya Bey gibi, Atai gibi bu yola heves edenler az çok bölgesel konuları ele almışlar ya da çevriye özenmişlerdir. Parçaya göre, Fuzuli’nin Mesnevi’si ile Baki’nin Mersiye’sinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Uzun zaman, eşdeğerde benzerlerinin yazılmamış olması B) Şairlerinin bu türlerde başka eser vermemiş olmaları C) Bu eserlerle “mesnevi” ve “mersiye” devrinin kapanmış olması D) Türlerinin ilk örnekleri sayılmaları E) İki büyük çağdaş şair tarafından yazılmış olmaları DOĞRU CEVAP: A

(1986/ÖSYS) Aşağıdaki dizelerden hangisi, tümüyle Divan edebiyatı ürünlerinin adlarıdır? A) gazel – şarkı – murabba – mani – mesnevi B) rubai – muhammes – destan – tuyuğ – masal C) tuyuğ – kaside – murabba – türkü – gazel D) müstezat – mersiye – gazel – naat – münacat E) şarkı – ağıt – rubai – müstezat – mani DOĞRU CEVAP: D

(1987/ÖSYS) Aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisin­de, şairlerin büyük bir çoğunluğu, şiiri, top­lumsal amaçlarından, bilimsel içeriklerden uzak, salt şiirsel değerleri ön plana alarak yazmışlar ve ortak biçimler içinde kalıplaş­mış ortak kavramlar kullanmışlardır? A) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı B) Milli Edebiyat C) Servet-i Fünûn Edebiyatı (Edebiyat-ı Cedide) D) Tanzimat Edebiyatı E) Divan Edebiyatı DOĞRU CEVAP: E

(1988/ÖSYS) Baki, gelmiş geçmiş Divan şairlerimizin çoğun­dan daha az eser vermiş, bir küçük Divan bırakmıştır. Buna karşın Divan edebiyatımızın en büyük şairlerinden biri olarak bilinir. Bu ba­şarının belli başlı nedenini, onun... aramalıyız. Baki’nin tek dizesi bile, yazarını hemen belirler. Bu parçada boş kalan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) yergilerindeki hünerinde B) dilindeki sadelikte C) seçtiği konuların güzelliğinde D) kendine özgü üslubunda E) aruzdaki ustalığında DOĞRU CEVAP: D

(1991/ÖSYS) Biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere Divan edebiyatında ne ad verilir? A) Tezkire B) Münşeat C) Hamse D) Velayetname E) Siyer DOĞRU CEVAP: A

(1992/ÖSYS) Kasidelerinde kullanıldığı ağır dil, gazellerinde, özellikle şarkılarında oldukça sadeleşir. Farsça ve Arapça şiirleri de olmakla birlikte şiirlerinin çoğu Türkçedir. Kasidelerinden çok, yeni bu­luşlarla süslediği şarkı ve gazelleriyle ünlüdür. Gazellerine, “Malumdur bemin sühanım mah­las istemez.” diye haklı olarak övünecek derecede kişiliğinin damgasını vurmuştur. Bu parçada tanıtılan Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir? A) Fuzuli B) Baki C) Nedim D) Nefi E) Nabi  DOĞRU CEVAP: C

(1992/ÖSYS) Çepçevre bahar içinde bir yer gördük Ferhat ile Şirin’i beraber gördük Baktık geceden fecre kadar ellerde Yıldızlara yükselen kadehler gördük Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai B) Mani C) Şarkı D) Murabba E) Nefes DOĞRU CEVAP: C

(1994/ÖSYS) Aşağıdaki eserlerden hangisi 15. yüzyılda “mesnevi” biçiminde yazılmış bir yergidir? A) Tazarruname B) Kabusname C) İskendername D) Harname E) Garipname DOĞRU CEVAP : D

(1994/ÖSYS) Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla (ilk) beytidir? A) Bahar erdi yine düştü letafes gülistan üzre Yine oldu zemin lütfu galip asman üzre B) Gül devri ayş eyyamdır zevk usafa hengamıdır Aşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem C) Cefa taşın ne gam atsa Hayali sana alçaklar Belagat meyvesin hasıl eden nahl-i hünersin sen D) Bu derv içinde benim padişeh-i mülk-i sühan Bana sunuldu kaside bana verildi gazel E) Azırın yadıyle memnak olsa müjganım n’ola Zayi olmaz gül temannasıyla vermek hare su DOĞRU CEVAP: A

(1995/ÖSYS) Gazelin ilk beytine matla, genellikle şairin adı bulunan sen beytine tegazzül I II en güzel beytine beytü’l gazel denir. Her beyti aynı konudan bahseden gazele III yek-ahenk, her beyti aynı derecede güzel gazele yek-avaz adı verilir. IV V Bu parçadaki numaralı terimlerden hangisi­nin açıklaması yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V DOĞRU CEVAP : B

(1996/ÖSYS) Mesneviyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Uyak düzeni aa, ba, ca... biçimindedir. B) Beyit sayısı, konunun işlenişine göre belirlenir. C) Daha çok, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır. D) Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir. E) Öyküleme gerektiren konular, bu türde işlenmiştir. DOĞRU CEVAP : A

(1997/ÖSYS) Bir şairin, başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiire ne ad verilir? A) Muhammes B) Nazire C) Murabba D) Taştir E) Müseddes DOĞRU CEVAP: B

(1997/ÖSYS) Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Yabancı sözcüklerle ve kurallarla yüklü bir dil kullanılmıştır. B) Ölçü olarak aruz kullanılmıştır. C) Kavramlar, ortaklaşa kullanılan kalıplaşmış sözlerle anlatılmıştır. D) Konular genellikle gerçek yaşamdan alınmıştır. E) Şiirler “divan” adı verilen kitaplarda toplanmıştır. DOĞRU CEVAP: D

(1998/ÖSYS) www.edebiyatfatihi.blogspot.com Bize İran edebiyatından geçmiştir. Dört dizeden oluşur. Aruz ölçüsünün kendine özgü kalıplarıyla yazılır. Az sözle önemli bir şey söylenerek sağlanan anlam yoğunluğu, başta gelen özelliğidir. Genelde felsefeyle ilgili düşünsel temalar işlenir. Bu parçada sözü edilen Divan şiiri biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gazel B) Müstezat C) Murabba D) Rubai E) Kaside DOĞRU CEVAP: D

(1998/ÖSYS) Aşağıdakilerin hangisinde bir yazar, kendisi­ne ait olmayan bir yapıtla birlikte verilmiştir? A) Yusuf Has Hacip – Kutadgu Bilig B) Kaşgarlı Mahmut – Divanü Lügati’t-Türk C) Ahmet Yesevi – Divan-ı Hikmet D) Ali Şir Nevai – Muhakemetü’l-Lügateyn E) Kâtip Çelebi – Hüsn ü Aşk DOĞRU CEVAP: E

(1998/ÖSYS) 15. yüzyılda Mercimek Ahmet’in Farsçadan çe­virdiği Kabusname, 15. yüzyılda I II derlenip yazıya geçirildiği tahmin edilen Dede Korkut Hikayeleri, 17. yüzyılda III Evliya Çelebi’nin Keşf’üz Zünun’u düzyazı türümüzün öyküye kaynaklık eden ilk IV ürünleri olarak alınabilir. Klasik Osmanlı düzyazı­sının ürünlerinden olan gazavatnameler ile menakıbnameler de yine bu türün kaynakları arasında V sayılabilir. Bu parçada numaralandırılmış sözlerden hangisi bilgi yanlışlığına yol açmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V DOĞRU CEVAP: D

(2006/ÖSYS) Divan edebiyatı diye adlandırdığımız düşünüş ve yazış biçiminin tam anlamıyla başlaması, Türklerin Anadolu’ya egemen oldukları 13. yüzyıl sonlarına rastlar. Bu edebiyat, ... etkisi altında yeni edebiyatın doğduğu 19. yüzyılın ortalarına kadar sürer. İlk Divan şairi diyebile­ceğimiz şair ise 13. yüzyılda yaşamış olan ... Bu parçadaki boş yerlere sırasıyla aşağıda­ kilerden hangisi getirilmelidir? A) Fransa – Sultan Veled’dir. B) Batı – Hoca Dehhani’dir. C) Avrupa – Yusuf Has Hacip’tir. D) Tanzimat – Ahmet Yesevi’dir. E) Halkçılık – Âşık Paşa’dır. DOĞRU CEVAP: B

2007-ÖSS Divan Edebiyatı’nda modern öykü ve romanın yerini I tutan en önemli tür mesnevidir. Fuzûlî’nin II Hüsn ü Aşk, Süleyman Çelebi’nin Mevlid adlı yapıtları III IV V bu türün tanınmış örnekleridir. Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. DOĞRU CEVAP: C

2007-ÖSS Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirtilen kişiyle ilgili değildir? A) Risaletü’n-Nushiye adlı mesneviyi aruz ölçüsüyle yazmıştır. (Yunus Emre) B) Makalât adlı yapıtında tasavvuf konularını bölümler hâlinde ele almıştır. (Hacı Bektaş Veli) C) Yapıtlarında aşk ve kahramanlık temalarının yanında tasavvufa da yer vermiştir. (Kadı Burhaneddin) D) Sade bir dille, ölçülü ve uyaklı, halk şiiri geleneğine uygun nefesler yazmıştır. (Pir Sultan Abdal) E) Türkçenin başarılı örneklerinden olan Mantıku’t-Tayr ile Feleknâme onun tarafından oluşturul-muştur. (Ali Şir Nevaî) DOĞRU CEVAP: E

2007-ÖSS Tam bir kaside çeşitli bölümlerden oluşur. Bunlardan biri, ----. Yukarıda verilen bilgiye göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) doğa güzelliklerinden söz eden nesib ya da teşbib bölümüdür B) asıl konuya girişi sağlamak için yazılan girizgâh bölümüdür C) kasidenin sunulduğu kişinin özelliklerinin abartılı bir övgüyle anlatıldığı methiye bölümüdür D) şairin kendisini övdüğü dizelerden oluşan fahriye bölümüdür E) şairin adının da geçtiği tegazzül bölümüdür DOĞRU CEVAP : E

2007-ÖSS Kalbim yine üzgün seni andım da derinden, Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden! Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden, Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir? A) Şarkı B) Kaside C) Terkib-i Bent D) Kıt’a E) Rübai DOĞRU CEVAP : A

2008-ÖSS (I) Yunus Emre, şiirlerinde hiçbir insanı, hiçbir dini ve mezhebi hor görmemiş; duygularını engin ve evren­sel bir sevgiyle dile getirmiştir. (II) İnsanın, kendisi için ne düşünüyorsa başkaları için de aynı şeyi düşünmesi gerektiğini vurgulamıştır. (III) Buna karşın yaşadığı dönemi dar bir dünya görüşüyle ele alarak yansıtmıştır. (IV) Bu arada erdemli olmayı, gururdan ve kibirden uzak durmayı, dünya malına aşırı ölçüde önem vermemeyi öğütlemiştir. (V) Ona göre iyilik et­mek, bir gönle girmek, kimseyi kırmamak, dinlemeyi bilmek, yerinde konuşmak erdemlerin başında gel­mektedir.   Yunus Emre’nin şiirlerinin içeriğiyle ilgili olarak, yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi doğru değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. DOĞRU CEVAP: C

2008-ÖSS I. Hicivleriyle ünlüdür. (Nefî) II. Hayriyye ve Hayrâbâd adlı ünlü mesnevilerin şairidir. (Nâbî) III. Ünlenmesini Hüsn ü Aşk adlı mesnevisi sağla­mıştır. (Şeyh Gâlip) IV. Süslü nesrin en güzel örneklerinden biri olan Tazarrunâme’nin yazarıdır. (Kâtip Çelebi) V. Keşfü’z-Zünûn adında bir ansiklopedi kaleme al­mış, bu yapıtta yaklaşık 10 bin yazar ve 15 bin eser tanıtmıştır. (Sinan Paşa)   Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle birlikte veri­len sanatçı adlarından hangi ikisi yer değiştirirse bilgi yanlışlığı giderilmiş olur? A) I. ve II. D) III. ve IV. B) I. ve V. C) II. ve III. E) IV. ve V. DOĞRU CEVAP: E

2008-ÖSS Dil özellikleri dikkate alınırsa aşağıdaki dizelerden hangisinin Cumhuriyet Dönemine ait olduğu söy­lenebilir? A) Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkid ne bilir Mübtelâ-yı gama sor kim geceler kaç sâ'at B) Leblerin mecruh olur dendân-ı sîn-i buseden Lâlin öptürmek bu haletle muhal olmuş sana C) Tahammül mülkünü yıktın Hülâgû Han mısın kâfir Aman dünyayı yaktın âteş-i sûzan mısın kâfir D) Sülfür inceldi ve en yorgun yerinden kırıldı ayna Ayna pusluydu bunca yıl nice sır taşımaktan E) Senin hüsnün benim aşkım senin çevrin benim sabrım Demâdem artar eksilmez tükenmez bî-nihayettir DOĞRU CEVAP: D

www.edebiyatfatihi.blogspot.com Divan şiirinin İran edebiyatından aktarılmış, şaire -------- bir estetiği vardır. Sevgilinin boyundan posundan başlayarak saçları, kaşları, gözleri, kirpikleri, ağzı, dişleri, dudakları, yanakları -------- adı verilen, hazır benzetmelerle anlatılır, övülür. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? A) örnekler sunan - istiare B) özgürlük tanımayan - mazmun C) yön gösteren - mecaz-ı mürsel D) konu seçme olanağı vermeyen - tenasüp E) kolaylık sağlayan - teşhis ve intak DOĞRU CEVAP: B

2009-ÖSS www.edebiyatfatihi.blogspot.com I. Grup I. Anonim halk şiiri II. Sanatkârane nesir III. Nazım türü IV. Terkibibent V. Kaside II. Grup Nesib Hece ölçüsü Seci Hicviye Yukarıda I. grupta verilen terimlerden hangisi, II. grupta verilenlerden biriyle ilişkilendirilemez? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. DOĞRU CEVAP : D

2010-LYS www.edebiyatfatihi.blogspot.com Paylaşırsa dost paylaşırmış İnsanın derdini, sevincini Dost ümidiyle ortalığa düşmeye gör Hangi kapıyı çalsam kimseler yok Hangi omza dokunsam yabancı çıkar  Aşağıdakilerden hangisi içerdiği duygu yönünden yukarıdaki şiire anlamca en yakındır? A) Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı B) Hep seninçündür benim dünyâ cefâsın çektiğim Yoksa ömrüm varı sensiz neyleyim dünyâyı ben C) Gülmek ol gonceye münâsibdir Ağlamak bu dil-i hazîne gerek D) Bülbüller öter güller açar şâd gönül yok Hiç böyleliğin görmemişiz fasl-ı bahârın E) Bâğ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz. Biz neşâtın da gamın da rûzgârın görmüşüz DOĞRU CEVAP: A

2010-LYS www.edebiyatfatihi.blogspot.com Ahlakla ilgili öğütler veren, türlü hayat görüşlerini yansıtan, özdeyiş niteliğindeki sözlerin ağır bastığı gazel­ lere hikemî gazel denir. Bu tarzdaki gazelleriyle ----ün salmıştır.  Yukarıda boş bırakılan yere aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir? A) Bâkî B) Fuzûlî C) Nedîm D) Nef’î E) Nâbî DOĞRU CEVAP: E

2010-LYS www.edebiyatfatihi.blogspot.com Türk edebiyatının gelişimi içinde divan edebiyatı var­lığını 13-19. yüzyıllar arasında sürdürdü. Bu edebiya­tın başlıca özellikleri şöyle sıralanabilir:   Sanatta kurallara bağlı olmak, öncelikle konuşma dilinden yarar- I II lanmak, yüksek tabakaya seslenmek, belirli türlerin ve kalıpların dışına çıkmamak, III IV Arapça ve Farsçanın dil kurallarını benimsemek.   V Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisi divan edebiyatının bir özelliği değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. DOĞRU CEVAP: B

2010-LYS Bende Mecnûn’dan füzun âşıklık isti’dadı var Âşık-ı sâdık benim Mecnûn’un ancak adı var Kıl tefâhur kim senin hem var benim tek âşıkın Leyli’nin Mecnûn’u Şîrîn’in eger Ferhâd’ı var   Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangi­siyle yazılmış olabilir? Muhammes B) Şarkı C) Rubai D) Gazel E) Mesnevî DOĞRU CEVAP : D