OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ

OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ Bu dönem 1-5 yaş arası çocukları kapsamaktadır. Bu yaş grubunun beslenmesinde en önemli husus, çocuğun iyi bir yemek yeme alışkanlığı kazanmış olmasıdır. Çocuklukta edinilen beslenme alışkanlıklarının yetişkinlik dönemindeki beslenme düzeni üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu dönemde çocuğun büyüme ve gelişmesi izlenmelidir. Çocuk 6 ayda bir tartılıp, boyunun ölçülmesi gerekir.

BU DÖNEMDE ÇOCUĞUN BESİN ÖGELERİ İHTİYACI: ENERJİ: Çocuklar yaş grubu ne olursa olsun devamlı bir büyüme ve gelişme sürecindedirler. Günlük enerji ihtiyacı 80-90kal/kg/gün’ dür. PROTEİN: Büyüme çağında protein gereksinimi de yüksektir.Bu yaş grubunun günlük protein ihtiyacı 1-2gr/kg/gün olup toplam protein miktarının %50 si hayvansal kaynaklı olmalıdır.

KARBONHİDRAT: Yetişkinlere ve okul çocuklarına kıyasla okul öncesi çocukların beslenmesinde karbonhidratlardan şeker ve şekerli yiyecekler, günlük enerjinin çoğunu sağlamaktadır. Karbonhidrat kaynağı olarak ekmek, tahıl, sebze, meyva ve sütlü tatlılar kullanılmalıdır.

YAĞ: Yağlar enerji sağlamaları yanında yağda eriyen vitaminlerin kullanılmasında, sinir sisteminin çalışmasında önemli görevleri vardır. Bu nedenle günlük enerjinin %30 nun yağlardan gelmesi sağlıklı bir beslenme için gereklidir. Doymuş / doymamış yağ asidi dengesine dikkat edilmelidir.

VİTAMİNLER VE MİNERALLER: Okul öncesi çocukların günlük besinleri üç ana öğünde verilmeli ve bu öğünlere meyve ve taze meyve suları eklenmelidir. Demir eksikliğinin çok yaygın olduğu sosyo-ekonomik düzeyi düşük ailelerin çocuklarına demir preparatları verilmelidir.

ÇOCUĞA VERİLECEK BESİNLER, MİKTARLARI VE BESLEYİCİ DEĞERLERİ Besin Grupları 1-5 Yaş Grubu Besleyici Değerleri 1.Et, yumurta 2 köfte kadar et Protein,B vitaminleri kurubaklagiller 1 adet yumurta ve kan yapıcı veya et yerine minerallerden 8 kaşık k.baklagil zengindirler ve enerji verirler. 2.Süt ve süt 2-2.5 su bardağı Kalsiyumdan ürünleri 1 kibrit kutusu zengindir. peynir B vitaminleri A vitamini ve protein sağlar.

Besin Grupları 1-5 Yaş Grubu Besleyici Değerleri 3.Sebze ve meyve 1 porsiyon C vit., A vit. ve 2-porsiyon B vitaminlerince zengindir. 4.Tahıllar, ekmek 3-5 dilim, Enerji verirler. 1 Porsiyon Protein ve B vitaminleri sağlarlar. 5.Şeker ve 1-2 yemek Enerji verirler. Şekerli Yiyecek kaşığı bal- pekmez, 1 porsiyon tatlı

OKUL ÇOCUKLARININ BESLENMESİ

ÖNEMİ: *Okul çağı; 6-11 yaş grubundaki çocukları kapsar. *Bu çağ büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, yaşam boyu sürebilecek davranışların büyük ölçüde kazanıldığı bir dönemdir. *En hızlı büyüme kızlarda 10-12 yaşta, erkeklerde ise 11-14 yaşında başlar.

*Vücut ağırlığındaki artış yaklaşık 20 yaşına kadar devam eder. *Boy uzunluğunda artış ise kızlarda 17 yaştan sonra genellikle durur, erkeklerde yavaş da olsa devam eder. Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, vitamin ve mineralleri gerektirir.

Tüm enerji ve besin ögelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için 6-11 yaş grubu çocukların tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önemlidir.

BU DÖNEM ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN BESLENME ALIŞKANLIKLARI İLE İLGİLİ SORUNLAR: *Çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre yeterli ve dengeli beslenmesinin en önemli göstergesi, çocukların ağırlık ve boy ölçümlerinin yapılmasıdır. *Çocuklar için sabah kahvaltısının önemi büyüktür. *Okul çocuklarının beslenme alışkanlıkları diş sağlığını etkilemektedir.

*Küçük yaştan itibaren kazanılan yanlış beslenme alışkanlıkları, yetersiz ve dengesiz beslenme Sorunlarının artmasına neden olmaktadır. *Sağlıklı beslenme konusunda çocuklar, aileler ve öğretmenler bilgilendirilmelidir. *Okul kantinlerinin de bu konularda eğitilmeleri ve sık sık denetlemelerinin yapılması gerekir.

Okul Çağı Çocukları İçin Önerilen Günlük Enerji ve Besin Öğeleri: Besin Öğesi 4-6 Yaş 7-10 Yaş 11-14 Yaş Enerji (kal/kg) 90 70 47-55 Protein (gr/kg) 1.2 1.0 1.0 Vit.A (mcg RE) 500 700 1000-800 VitD (IU) 400 400 400 Tiamin(mg) 0.9 1.0 1.1-1.3 Riboflavin(mg) 1.1 1.2 1.3-1.5 Niasin (mg) 12 13 15-17 Vit C (mg) 45 45 50 Ca (mg) 800 800 1200 Demir(mg) 10 10 12-15

BESİN GRUPLARINA GÖRE GÜNLÜK YENİLMESİ GEREKEN YİYECEKLER BESİN GRUPLARI MİKTARLARI Süt, yoğurt, peynir 2 Su bardağı 1 dilim peynir 2. Et, balık,tavuk, 2 Porsiy kurubaklagiller Yumurta, 1 adet 3. Sebzeler ve meyveler 3 Porsiyon 4. Ekmek 3-6 dilim tahıllar 1-2 Porsiyon 5. Şeker ve Şekerli yiyecekler 1 kaşık bal-pekmez 1 porsiyon tatlı

Bu dönem çocuklara yapılacak ÖNERİLER: Günde iki su bardağı süt içiniz. Kolalı içecek yerine taze sıkılmış meyve suyu veya ayran tercih ediniz. Her gün düzenli kahvaltı yapınız. Günde en az üç öğün yemek yiyiniz. Öğün atlamayınız. Öğün aralarında şekerli besinleri tüketmeyiniz.

Açıkta satılan besinleri satın almayınız. Yemeklerden önce ellerinizi mutlaka yıkayınız. Günde iki kez dişlerinizi fırçalayıınız. Çiğ sebze ve meyveleri bol su ile yıkadıktan sonra yiyiniz. Ağırlığınızın boyunuza uygun olmasına dikkat ediniz. Sağlıklı olmak için spor yapınız.

ADÖLESAN (ERGENLİK) DÖNEMİNDE BESLENME

Ergenlik; Fiziksel, biyokimyasal, ruhsal ve sosyal yönden hızlı büyüme, gelişme ve olgunlaşma süreçleriyle yetişkinliğe geçiş dönemidir. Ergenlik çağı 12-18 yaş grubunu içerir. Ergenlik çağı; Kızlarda 10-12, erkeklerde ise 11-14 yaşları arasında başladığı kabul edilmektedir.

ERGENLİK ÇAĞINDA GÖZLENEN DEĞİŞİKLİKLER: Vücut şeklinde cinsiyet hormonlarına Bağlı değişiklikler görülür. (Bunlar: yağ dokusunda, kas ve kemik yapısında ) Hızlı büyümeye ek olarak ergenin sporla uğraşması enerji ve besin öğeleri ihtiyacını arttırır. Bu dönemde kızlarda; Vücut biçimine önem verme, şişmanlık ve zayıflık konusunda yanlış bilgilerin ve uygulamaların olması, yanlış beslenme alışkanlıkları kazanarak, yetersiz ve dengesiz beslenmelerine neden olabilir.

Depresyondayım, unutuldum  2. Psikolojik değişiklikler Çocuk aile ile bağlılığını yitirebilir, etrafını umursamayabilir, Böylece çoğu zamanını arkadaşlarıyla dışarda geçirebilir.

ADÖLESAN ÇAĞINDA BESLENMENİN ÖNEMİ Ergenlik döneminde; Büyüme hızlıdır, Enerji ve besin öğelerine olan İhtiyaç artmaktadır. Bu dönemde artan besin ihtiyaçlarının Karşılanmasında yaşanan sorunlar: Yaşam biçimi, Hatalı beslenme alışkanlıkları, Büyüme-gelişme ve beslenme konularında bilinçsizlik,

Önemli görevler düşmektedir. Ergenin ; yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmesi, büyüme ve gelişmesi, sağlıklı hayat sürdürmesi için İyi beslenme alışkanlıkları kazandırılmasında Aileye, Okula, Topluma ve diğer kurumlara Önemli görevler düşmektedir.

ADÖLESANIN BESLENME ÖZELLİKLERİ: Gencin yaş, boy ve kilosuna göre beslenmesi düzenlenmelidir. Günde en az üç öğün yemek yemeleri Gerekmektedir. Kesinlikle öğün atlanmamalıdır. Fast-food türü yiyecekler ; A, C vitaminleri, Kalsiyum, posa tüketimi yönünden yetersizdir, yağ ve tuz tüketimi ise yüksektir. Fast-food türü yiyeceklere yoğurt, meyve ve/veya salata eklenmesi alışkanlık haline getirilmelidir.

ADÖLESANIN BESLENME SORUNLARI: Yetersiz beslenme sonucu artan enerji ve besin öğelerinin karşılanmaması, Sağlık kurallarına uyulmaması sonucu barsak parazitlerinin oluşması, Yiyeceklerle c vitaminin yetersiz alınması, Demir eksikliği anemisi (özellikle kızlarda menstrüasyon başlangıcı kansızlığa neden olmaktadır.) Diş çürükleri gençlerde görülen önemli Sağlık sorunlarından biridir. Aşırı şeker-şekerli yiyecek tüketimi Yetersiz beslenme Diş bakımı ve temizliğinin yetersizliği

Abur-cubur yiyeceklerin (çikolata, cips, kola, Abur-cubur yiyeceklerin (çikolata, cips, kola,........ Gibi) alışkanlık haline getirilmesi, Özellikle ayak üstü beslenme (fast-food)aşırı şekerli ve yağlı yiyeceklerin sık tüketilmesi yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenmeye neden olmaktadır.

Bu dönemde beslenme eğitimi çok önemlidir. Özellikle gençlere ; Çocuk beslenmesi, Anne beslenmesi, Yeterli ve dengeli beslenme konularında eğitimler verilmelidir.

Adölesanın besin gereksinimini karşılayabilmesi için: SABAH: 1 Su Bardağı Süt 1 adet yumurta veya 1 Kibrit Kutusu Peynir 2 Yemek Kaşığı Pekmez/ Reçel/Bal 1 Adet Domates-Portakal 2-4 Dilim Ekmek ÖĞLE: 1 bardak yoğurt 1 Porsiyon Etli Sebze Yemeği 1 Kase Çorba İKİNDİ 1 Porsiyon Tatlı 1 Porsiyon Meyve AKŞAM: 1 Porsiyon Etli Kurubaklagil Yemeği 1 Porsiyon Pilav 1 Kase Yoğurt 1 Porsiyon Salata