TUJK 2012 TUYS’nin Modernizasyonu 28-30 Mart 2012 Sayısal Zenit Kameralar ile Astro-Jeodezik Çekül Sapmalarının Belirlenmesi Kerem Halıcıoğlu1,2, Rasim Deniz1, Haluk Özener2 1-İstanbul Teknik Üniversitesi Geomatik Mühendisliği 2- Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Jeodezi Anabilim Dalı

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak Zenit Kamera Sistemleri Sayısal Zenit Kameralar Dünyadaki Gelişmeler – Güncel Uygulamalar SZK-İTÜ/BÜ Gelecekteki Olası Uygulamalar Değerlendirmeler TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Zenit Kamera Sistemleri – Uydu Kameraları Baker-Nunn Uydu İzleme Kamerası BC-4 Uydu Kamerası Markowitz Ay Kamerası TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Analog Zenit Kamera Sistemleri Jürgen Gessler -1975 Odak Uzaklığı:800mm Açıklık:160mm FoV:4,50 Goslar yakınlarında siyah noktalar Hannover’ın güney dogusunda yaklasik 100 km TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Analog Zenit Kamera Sistemleri Gessler -1975 Hirt -2000 Bürki -1986 1985-2000 TZK1-TZK2 (Almanya - Hannover) TZK3 (İsviçre -ETH Zürih) 433istasyon 0,3"-0,5" TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Sayısal Zenit Kamera Sistemleri TZK2-D (Almanya - Hannover) DIADEM (İsviçre -ETH Zürih) 623 istasyon 0,1" TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Ölçme/Değerlendirme Yöntemi Astronomik koordinatlar Λ ve Φ (ITRS), çekül çizgisinin doğrultusunu belirler, yıldız koordinatları (ICRS) ise gök küre üzerinde tanımlıdır. Bu iki koordinat sistemi ise GAST ile ilişkilendirilir. Astro-Jeodezik yöntemler tam olarak zenit noktasında konumlanmış bir yıldız için astronomik koordinatları (çekül çizgisi, Λ, Φ) ve ekvatoryal koordinatları (zenith doğrultusu α,δ) eşit kabul eder. Φ = δ Λ = α – GAST TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Ölçme/Değerlendirme Yöntemi Genellikle yıldız tam olarak Zenitte gözlenemez, bu nedenle Zenit civarındaki yıldız kümesi CCD aracılığıyla görüntülenir ve referans yıldızlar yardımıyla hesaplanır. Çekül sapması bileşenleri (ξ, η), lokal çekül doğrultusu ve kameranın GPS ile elde edilen jeodezik koordinatlarından (ϕ,λ) hesaplanabilir. TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Ölçme/Değerlendirme Yöntemi (ξ, η) Tanjant koordinatları (α, δ) rektasansyon sis. Yildiz alaninin görüntüsü/fotografi gökkürenin düzleme projeksiyonu. TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak SZK Uygulamaları BKG-IfE (Almanya) TZK2-D 2004-günümüz K-G -> ~540 km D-B -> Devam ediyor ~300 istasyon GOCE-GRAND II Projesi (GOCE-GRavitationsfeld-ANalyse Deutschland II) Global modellerin doğrulanması Figure 1. Astrogeodetic vertical deflection stations along a North-South and a West-East profile in Germany Christian Voigt, Heiner Denker 2011 Voigt, 2009 TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak SZK Uygulamaları İsviçre (~540) Portekiz 2004 Yunanistan 2006 Kuzey Almanya Hollanda 623 (SZK)+433 (AZK)=1056 istasyon İsviçre Geoit Modeli (CHGeoid2004) İsviçre Alp Dağları Transit Geçişi-57 km (2005) Hirt, Bürki, 2011 TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak SZK Uygulamaları NOAA-ETH ABD-Texas 330 km 228 istasyon Initial Results of the Geoid Slope Validation Survey of 2011 Deflections of the vertical as observed along the Geoid Slope Validation Survey 2011 in Texas Çekül Sapmaları için beklenen doğruluk: 0.1 arcsec, amprik olarak belirlenen doğruluk 0.05 arcsec. Bu 0.36 mm’ye karşılık geliyor 1.5 km için. 218 nokta için bu değer 5.3 mm’ye karşılık geliyor. TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

Meade LX200GPS Teknik Özellikleri SZK Uygulamaları Kandilli Rasathanesi Meade LX200GPS Teknik Özellikleri Optik Schmidt-Cassegrain Açıklık 356mm (14") Ayna Çapı 370mm (14.57") Odak Uzaklığı 3556mm f/10 (14") Görsel Yıldız Büyüklüğü Limiti (yaklaşık) 15.4 (14") Fotografik Yıldız Büyüklüğü Limiti (yaklaşık) 18.5 (14") Meade Pictor 216XT ile Görünütü Boyutları 3' x 2' = 0.002deg2 Canon EOS 500D ile Görünütü Boyutları 14' x 21' = 0.081deg2 35mm Angular Film Coverage 0.45° x 0.65° (12"); 0.39° x 0.56° (14") GPS Ünitesi ve eğimölçer 16-kanallı GPS alıcısı, elektronik sensörler GO TO Hassasiyeti 2-arc mins. (1-arc min. in HP-mode) Teleskopun Net Ağırlığı (Sehpa ile) 75 kg (166 lbs.) Meade 14" LX200 Teleskop Trimble 5700 GPS Canon EOS 500D Pictor 216XT Leica Nivel20 Eğimölçer TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

SZK Uygulamaları - İstanbul Kandilli Rasathanesi Test Gözlemleri (Kandiil Rasathanesi -TUG) Sistemin düzeçlenmesi Yıldız görüntüsü kaydı ve pozlama uzunluğunun belirlenmesi Referans yıldızların tanımlanması Referans yıldızlar yardımıyla resim orta noktasının koordinatlarının elde edilmesi TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

SZK Uygulamaları -Antalya 85/104 Referans Yıldız TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

SZK Uygulamaları – Standart Astrometrik Model Sistemin ölçmeye hazırlanması Farklı kamera azimutlarında gözlem Referans yıldızların tanımlanması Astrometrik indirgeme Kamera optik ekseninin koordinatlarının hesabı Çekül sapmalarının belirlenmesi TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

SZK Uygulamaları – Zenit yıldız alanı Hipparcos Tycho-2 UCAC/2/3? GSC 1.1 GSC 2 USNO-A USNO-B UCAC2 yıldız kataloğu 0,2 sn pozlama 3"x0,007sn Yıldızların noktasal görüntüsü TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak UCAC2 Ortalama gözlem epok’u 1998-2004 UCAC2 standart epok’u J2000.0 Referans Sistemi ICRS Girdi sayısı 48330571 Büyüklük [mag] 16 Astrometrik Standart hatalar   Yıldız mag <9 0.03- 0.07 arcsec Yıldız 9 < mag < 12  0.02 arcsec Yıldız 12 < mag < 14 Yıldızların düzenli hareketleri 0.001-0.015 arcsec/yıl Ortalama Yıldız Yoğunluğu 1360 stars/deg2 TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak İTÜ/BÜ SZK TÜBİTAK 1001 Araştırma Projesi – 111Y125 (15.Ocak.2102) 8" Meade LX200GPS teleskop, 14,0-16.5 mag yıldız sınırı, kontrol ünitesi, odaklama sistemi (f/-distorsiyon) Piksel boyutu>9x9µm, QE>yüksek , kuyu derinliği>20K-30K, zaman sinyali ile kontrol CCD Kamera Leica Nivel 210 eğimölçer (0.001 rad~0,2") GPS zamanı, jeodezik koordinatlar 1PPSOut Yıldız katalogları, UCAC2/3, GSC Görüntü değerlendirme, sistem kontrolü TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak Değerlendirmeler SZK sistemlerinin ile elde edilen çekül sapmaları farklı yöntemler elde edilen verilerle birlikte kullanılabilir. İsviçre, Almanya vb. Astro-jeodezik yönteme dayalı geoit Bağımsız bir yöntem olarak astro-jeodezik yöntem-denetleme Geoidin orta dalga etkilerinin belirlenmesi 6-10 / 1000 km^2 ÇS noktası (100-500 gravimetri)  cm Astro-geoit (Gerstbach) TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak Teşekkürler TUG İTÜ Geomatik Mühendisliği Leica Sistem A.Ş. B.Ü. Kandilli Rasathanesi DAE Astronomi Lab. iletişim: kerem.halicioglu@boun.edu.tr TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak Bomford Avrupa 1900’ler 2000’ler 1913 1968 1970’ler 1971 1975 1978 1982 1984 1985 1988 1989 Helmert Harz Daglari, Kuzey Almanya Heitz Almanya DKM3A, T4, Astrolab Gessler ve Pilowski 1972 Gessler Seeber Wissel Torge ve Seeber Chesi Avustrya Birardi Italya 1976 Wildermann Bürki, ICARUS TZK1 TZK3 TZK2-D DIADEM 2001 Hirt Hirt ve Bürki 2002 2009 2010 Kudrys TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak