Türk Hava Kuvvetleri’nin kullandığı jet uçakları Bölüm 1: 1. ve 2 Türk Hava Kuvvetleri’nin kullandığı jet uçakları Bölüm 1: 1. ve 2. nesil uçaklar Doç. Dr. Serkan Özgen Havacılık ve Uzay Müh. Böl. Orta Doğu Teknik Üniversitesi 14.12.2005

Jet uçaklarının sınıflandırılması 1. nesil uçaklar (1945-1955) Jet çağının başlangıcı. II. Dünya Savaşı’nın sonundan Kore Savaşının sonuna kadar. Turbojet motor. Sesaltı hızlar. Silahlar: makinalı top, güdümsüz bomba ve roketler. Radar yok.

1. Nesil Uçaklar (F-86 ve Mig-15)

Jet uçaklarının sınıflandırılması 2. nesil uçaklar (1955-1960) Kore Savaşı’ndan alınan dersler. Turbojet motor. Uzun süreli ses üstü uçuşlar. Silahlar: makinalı top, ilk güdümlü füzeler. Radar var.

2. Nesil Uçaklar (Century Series: F-100, F-101, F-102, F-104)

Jet uçaklarının sınıflandırılması 3. nesil uçaklar (1960-1970) Çok rollü uçaklar. Vietnam savaşı. Her türlü havada görev yapabilme yeteneği. Hava-hava ve hava-yer görevleri.

3. Nesil Uçaklar (F-4 Phantom)

Jet uçaklarının sınıflandırılması 4. nesil uçaklar (1970-1990) Çok rollü kavramının geliştirilmesi. Elektronik teknolojisinin artarak kullanılması. Hızdan çok manevra kabiliyetinin ön plana çıkması.

4. Nesil Uçaklar (F-16 ve Mig-29)

Jet uçaklarının sınıflandırılması 4.5 nesil uçaklar (1990-2000) İleri aviyonik ve malzeme teknolojilerinin kullanımı. Görünmezlik teknolojileri. 4. nesil uçaklara göre daha fazla kabiliyet.

4.5 Nesil Uçaklar (F-18E Super Hornet)

Jet uçaklarının sınıflandırılması 5. nesil uçaklar (2000+) Muharebe sahasını pilotun gözleri önüne seren entegre aviyonik sistemleri. İleri görünmezlik teknolojileri.

5. Nesil Uçaklar (F-35 JSF)

Lockheed T-33A/T-33AN/RT-33A Silver Star

T-33A/T-33AN/RT-33A Silver Star Özellikleri: Tip: Jet Eğitim Uzunluk: 11.51 m, kanat açıklığı: 11.85 m, Kanat alanı: 21.81 m2, yükseklik: 3.85 m. Motor: 1 Allison J33-A-35 turbojet, 24.02 kN, Azami kalkış ağırlığı: 6832 kg, Azami hız: 966 km/h, Silahları: - Kullanıldıkları yıllar: 1951-1997

T-33A/T-33AN/RT-33A Silver Star Kaynak T-33A T-33AN RT-33A MAP 41 22 USAF 10 RCAF/CAF 57 Luftwaffe 13 KLu 9 FAF 17 12 2 Toplam 100 69 24

T-33A/T-33AN/RT-33A Silver Star

Republic F-84G/F-84F/F-84Q/RF-84F Thunderjet/Thunderstreak/Thunderflash

F-84G/F-84F/F-84Q/RF-84F Thunderjet/Thunderstreak/Thunderflash Özellikleri (F-84F): Tip: Av-bombardıman-foto keşif Uzunluk: 13.23 m, kanat açıklığı: 10.24 m, Kanat alanı: 30.19 m2, yükseklik: 4.57 m. Motor: 1 Wright J65-W-7 turbojet, 34.71 kN, Azami kalkış ağırlığı: 12247 kg, Azami hız: 985 km/h (F-84F), 925 km/h (F-84G) Silahları: 6x12.7 mm top, 2722 kg bomba Kullanıldıkları yıllar: (G) 1952-1966, (F/Q/RF) 1956-1980

F-84G/F-84F/F-84Q/RF-84F Thunderjet/Thunderstreak/Thunderflash

F-84G/F-84F/F-84Q/RF-84F Thunderjet/Thunderstreak/Thunderflash Kaynak F-84G F-84F/Q RF-84F MAP 358 46 ItAF 40 BAF 27 Luftwaffe 165 KLu 25 20 16 FAF 29 115 18 Toplam 479 300 80

F-84G/F-84F/F-84Q/RF-84F Thunderjet/Thunderstreak/Thunderflash

F-84G/F-84F/F-84Q/RF-84F Thunderjet/Thunderstreak/Thunderflash Önemli olaylar: 1974 Kıbrıs barış harekatı, Diyarbakır’dan kalkan iki F-84F uçağının bir Irak uçağını (Ilyushin Il-28) düşürmesi (1962).

North American F-86E Sabre

F-86E Sabre Özellikleri: Tip: Av Uzunluk: 11.43 m, kanat açıklığı: 11.31 m, Kanat alanı: 26.75 m2, yükseklik: 4.50 m. Motor: 1 General Electric J47-GE-13 turbojet, 23.14 kN, Azami kalkış ağırlığı: 8077 kg, Azami hız: 967 km/h, Silahları: 6x12.7 mm top Kullanıldıkları yıllar: 1954-1968

F-86E Sabre Tamamı Canadair yapımı Sabre Mk.2 tipindedir (107 adet). İlk düzenli Türk Akrotim filosunu oluşturdular (Uçan Kuğular).

F-86E Sabre

North American F-100C/D/F Super Sabre

F-100C/D/F Super Sabre Özellikleri (F-100C): Tip: Av-bombardıman Uzunluk: 14.34 m, kanat açıklığı: 11.82 m, Kanat alanı: 35.77 m2, yükseklik: 4.67 m. Motor: 1 Pratt&Whitney J57-P-21 turbojet, 65.85 kN, Azami kalkış ağırlığı: 12513 kg, Azami hız: 1471 km/h (Mach 1.3) Silahları: 4x20 mm top, 4xAIM-9B Sidewinder AAM, 3400 kg bomba Kullanıldıkları yıllar: 1958-1988

F-100C/D/F Super Sabre Kaynak F-100C F-100D F-100F MAP 50 12 USAF 111 50 12 USAF 111 36 39 RDAF 20 2 Toplam 106 53

F-100C/D/F Super Sabre Önemli olaylar: 1964 ve1974 Kıbrıs Barış Harekatlarında yoğun olarak kullanıldı. 1974’te toplam 611 sorti yapıldı, 8 F-100 kaybedildi (1 kalkışta, 2 motor arızası, 2 yerden açılan ateş, 3 konfirme edilmemiş), 8 pilot ta kurtuldu. TCG Kocatepe’nin batırılması. Yzb. Cengil Topel’in Şehit Edilmesi (8 Ağustos 1964). Türk Hava Kuvvetlerinin ilk ses üstü uçağı. 182. filo dünyada oluşan son F-100 filosu.

F-100C/D/F Super Sabre

F-100C/D/F Super Sabre

F-100C/D/F Super Sabre

F-100C/D/F Super Sabre

Convair F/TF-102A Delta Dagger

F/TF-102A Delta Dagger Özellikleri (F-102A): Tip: Av Uzunluk: 20.83 m, kanat açıklığı: 11.60 m, Kanat alanı: 64.6 m2, yükseklik: 6.45 m. Motor: 1 Pratt&Whitney J57-P-23 turbojet, 76.5 kN, Azami kalkış ağırlığı: 14328 kg, Azami hız: 1328 km/h (Mach 1.25), Silahları: 3xAIM-4E, 3xAIM-4F Falcon AAM, Kullanıldıkları yıllar: 1968-1979

F/TF-102A Delta Dagger Alan kuralının (area rule) ortaya çıkmasında rol oynadı. İlk entegre silah sistemi. 1974 Kıbrıs Barış Harekatında 2 Yunan Hava Kuvvetleri F-5A uçağının düşürülmesi. Hepsi USAF kaynaklıdır (40 F-102A, 9 TF-102A).

F/TF-102A Delta Dagger

F/TF-102A Delta Dagger