6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULU

Organlar Arası İlişkiler Ağırlaştırılmış tek güç teorisi terk edilmiştir. İşlevsel görev ayrılığı esası getirilmiştir. Kanaatimizce emredici hükümler ilkesi sebebiyle yönetim kurulu genel kurula nazaran işlevsel açıdan daha güçlü ve etkin hale gelmiştir (m. 340). “Esas sözleşme, bu Kanunun anonim şirketlere ilişkin hükümlerinden ancak Kanunda buna açıkça izin verilmişse sapabilir “

YÖNETİM KURULU A.Ş. organlarının düzenlenmesinde kurumsal yönetim ilkeleri ciddi anlamda dikkate alınmıştır. Yeni TTK’da anonim şirket yönetim kurulu ile ilgili bir çok yenilikler ve değişiklikler bulunmaktadır.

Yönetim Kurulu Üyeliği (m. 359, 360) 6762 s. TTK 6102 s. TTK En az 3 üye (m. 312) 1 üye (m. 359) Küçük AO’lar ve bağlı ortaklıklar bakımından avantaj Tüzel kişinin YK üyesi olabilmesi açısından da önem arz eder. Pay sahibi olma zorunlu (m. 321) Pay sahibi olma ve pay tevdi etme zorunlu değil (m. 339) Saman adamlara yönelik çözümlere gerek kalmadı Profesyonel YK kurulması imkanı sağlandı

ikametgah ve vatandaşlığa ilişkin hüküm yok Temsile yetkili en az 1 üyenin ikametgahı Türkiye’de olmalı ve Türk vatandaşı olmalı (m. 359) İşlem kolaylığı sağlar Hukuki ve cezai sorumluluğa ilişkin hükümler işlerlik kazanır Şirketin, pay sahiplerinin ve alacaklıların menfaatleri daha iyi korunur Yönetim yetkisinin üçüncü kişiye devredilmesi durumunda, YK üyesinin bu şartı taşıması gerekir. Müdürün taşıması yeterli değildir.

Tam ehliyetli olma şartı yok Doktrin ve Yargıtay gerekli diyor Herkes üye olabilir Üyelerin en az 1/4 üniversite mezunu olmak zorunda. (tek üyeli ise şart değil) Ek şartlar getirilebilir. Tam ehliyetli olma şartı yok Doktrin ve Yargıtay gerekli diyor Üyeler tam ehliyetli olmak zorunda (m. 359/3) Tüzel kişiler YK üyesi olamaz (m. 312/2) Birden fazla temsilci bulundurma konusu tartışmalı Tüzel kişiler YK üyesi olabilir (m. 359/2) Kamu tüzel kişileri de YK üyesi olabilir Tüzel kişi bir gerçek kişi ile temsil edilir ve bir oyu vardır. Sorumluluk tüzel kişiye ait

Üyeliği sona erdiren sebeplerin seçilme engeli olup olmadığı tartışmalı Üyeliği sona erdiren sebepler seçilme engeli (m. 359) TTK m. 315’de yer alan ağır hapis, sahtekarlık, emniyeti suistimal, hırsızlık, dolandırıcılık halleri 6102 s. TTK m. 363’de seçilme engeli olarak düzenlenmemiştir. (iflas, kısıtlanma, kanuni-ES şartlarını zayi kendiliğinden sona erdirir) Sigorta düzenlenmemiş İsteğe bağlı sorumluluk sigortası yaptırılabilir (m. 361) YK’nın profesyonel, sorumluluk bilincine sahip, gerekli yeteneklere haiz kişilerden oluşmasında bir etken Kurumsal yönetim ilkesinin bir gereğidir.

Üyelerin tamamını genel kurul seçer Belirli gruplara YK’da temsil edilme hakkı verilmemiş. Uygulama vermekteydi. Grup imtiyazı (Yargıtay kararları) Belli pay gruplarına, bir grup pay sahibine ve azınlığa bağlayıcı aday gösterme hakkı verilebilir (m. 360) İmtiyaz paya değil, bir bütün olarak belirtilen pay sahiplerine verilmektedir. Pay grupları imtiyazlı paylardan, pay sahibi grupları ise azınlık, işçi, bayi, alacaklı, tedarikçi, aile mensupları gibi aynı sıfatı taşıyan pay sahiplerinden oluşur. Bağlayıcı aday gösterme hakkı Haklı sebep yoksa önerilen aday seçilmek zorunda. Bu gruplar arasından seçilebilir Esas sözleşmede hüküm olmalı HAOO.’da üye sayısının ½’sini geçemez

Bağımsız yönetim kurulu üyesi yok Bağımsız yönetim kurulu üyesi kabul edilmiş (m. 360). Düzenleme SPK mevzuatında Boşalan üyeliğe atanan kişinin selefinin süresini tamamlama konusunda düzenleme yok Boşalan üyeliğe atanan kişi selefinin süresini tamamlar (m. 363).

Azil konusunda gündeme bağlılık aranır Azledilen üyenin tazminat hakkı yoktur. Haklı sebeplerin varlığı halinde azil konusunda gündeme bağlılık aranmaz (m. 364) Haklı sebep olmasa da finansal tabloların müzakeresine ilişkin gündem maddesi atama ve azil için yeterlidir (m. 413/3) Azledilen üyenin tazminat haklı saklıdır.

GK üst organ. GK’un yetkisine bırakılan alanlar dışında yetki YK’da. (m. 374) (karine) GK’nın üst organ olma vasfı kaldırıldı. İşletme konusunun gerçekleştirilmesi için gerekli tüm işlerde yetki YK’da. Bu işler örgütlenme, planlama, bütçe, yatırım, finansman hizmetleri, üretim, hizmet sunumu, pazarlama ve satış

Yönetim yetkisine giren konularda karar alma yetkisi esas sözleşme ile genel kurula bırakılabilir. YK kararları GK onayına tabi tutulabilir. Yönetim yetkisine giren konularda karar alma yetkisi esas sözleşme ile genel kurula bırakılamaz. İşlev ayrılığına aykırı. Emredici hükümler ilkesi gereğince ancak kanunda düzenleme varsa yönetim yetkileri GK’ya devredilebilir, onaya tabi tutulabilir veya onaya sunulabilir. Aksi durumda GK üst organ olur 375. maddede sayılanlar dışındaki yetkiler 367. maddeye göre devredilebilir, ancak GK’ya devredilebilmesi için kural olarak kanunda devre izin veren hüküm bulunmalıdır. Şirket açısından çok ehemmiyet arz eden bir husus GK onayına tabi tutulabilir. Marka satışı gibi Devredilemez yetkiler Devredilemez yetkiler ilk defa düzenlenmiştir (m. 375).

Devredilemez Görev ve Yetkiler Yönetim kurulunun devredilemez ve vazgeçilemez görev ve yetkileri şunlardır: a) Şirketin üst düzeyde yönetimi ve bunlarla ilgili talimatların verilmesi. Üst düzeyde yönetim: Genel işletme politikası başta olmak üzere, yatırım, finansman, temettü gibi politikaların hedeflerinin karara bağlanması, bunlara ulaşılması için seçilen araçların gösterilmesi, hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığının veya ulaşılıp ulaşılmayacağının belirlenmesi, bütçe uygulamasının kontrolü ve stratejilerin tespitidir. Yavru şirketlerin YK’sının üst düzey yönetim yetkisi yoktur.

b) Şirket yönetim teşkilatının belirlenmesi. Örgüt şeması, yönetimde yer alan herkesin, altlık-üstlük ilişkilerini, görev tanımlarını; bölümleri ve aralarındaki ilişkileri gösteren şemadır. Bu hükümle, yönetim kurulunun, yönetimin bir bütün halinde işleyişini görmesi, politikaların ve stratejilerin gerçekleştirilmesinde görevlilerin rolünü değerlendirmesi; insan kaynaklarının kullanılmasını izlemesi amaçlanmıştır.

c) Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli düzenin kurulması. Muhasebenin bölüm olarak belirlenmesi ile kastedilen, kanuna ve genel kabul gören muhasebe ilkelerine göre muhasebe örgütünün (bölümünün), konsolide hesap sisteminin, defter ve kayıtların tutulma kurallarının tespiti, hesap planlarının yapılması, yani, düzenin, bir anlamda muhasebe bölümünün örgütlenmesidir. Finansal denetim düzeninin kurulması, şirketin iş ve işlemlerinin denetlenmesine ilişkin bir "iç-denetim" sisteminin ve bunu yapacak örgütün (bölümün) gösterilmesidir. Finansal planlama, bütçeleme ile yeterli likiditenin sağlanmasının güvence altına alınmasını ifade eder

d) Müdürlerin ve aynı işleve sahip kişiler ile imza yetkisini haiz bulunanların atanmaları ve görevden alınmaları. e) Yönetimle görevli kişilerin, özellikle kanunlara, esas sözleşmeye, iç yönergelere ve yönetim kurulunun yazılı talimatlarına uygun hareket edip etmediklerinin üst gözetimi. Üst gözetim ile kastedilen hem kuramsal açıdan hem de işletme iktisadı yönünden gerekli olan işlerin akışının gözetimidir. Yoksa, yönetim kurulu bir kontrol ve denetim organı değildir.

f) Pay, yönetim kurulu karar ve genel kurul toplantı ve müzakere defterlerinin tutulması, yıllık faaliyet raporunun ve kurumsal yönetim açıklamasının düzenlenmesi ve genel kurula sunulması, genel kurul toplantılarının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi. g) Borca batıklık durumunun varlığında mahkemeye bildirimde bulunulması. Bu yetkiler sınırlı değildir. Başka devredilemez görev ve yetkiler de vardır.

Yetki Paylaşımı 6762 s. TTK Açısından 6102 s. TTK Açısından Bir YK başkan vekili seçilebilir. Birden fazla YK başkan vekili seçilebilir YK başkan ve vekili YK tarafından seçilir. YK başkan ve vekili GK tarafından da seçilebilir. Esas sözleşmede hüküm bulunmalı. YK’nın kim tarafından toplantıya çağrılacağı konusunda düzenleme yok. YK başkanı YK’yı toplantıya çağırır. YK gündemini kimin belirleyeceği konusunda düzenleme yok. YK gündemini başkan belirler.

Komiteler Komite kurulması zorunlu değildir. Komite üyeleri YK üyesi olmak zorunda. Borsa AO’ların riskin erken teşhisi komitesi kurması zorunlu (m. 378). Üçüncü kişiler de komite üyesi olabilir. Komiteler işlerin gidişini izler, istenen konularda rapor hazırlar ve YK kararlarını uygulatır. Komitelere iç denetim yetkisi de verilmiştir. Riskin erken teşhisi Komitesi kurumsal yönetim ilkelerinin bir gereğidir. Finans denetimi ve denetim komitesi yanında bir diğer iç kontrol mekanizmasıdır. Denetim komitesi yönetimi gözetim altında tutar, bu komite risklere odaklanır.

Yetki Devri (m. 367) 6762 s. TTK Açısından 6102 s. TTK Açısından Hem yönetim hem temsil yetkisi birlikte devredilir. Yönetim ve temsil yetkisi ayrı ayrı devredilebilir. Yönetim yetkisi devredilen kişiye de murahhas denir. Gözetim haricinde tüm yönetim yetkileri devredilebilir. Sadece devredilebilir yetkiler devredilebilir.

İç yönerge düzenlenmemiştir. Yönetim yetkisi YK tarafından hazırlanacak iç yönergeye göre devredilebilir. İç yönerge, şirketin teknik, idari ve hukuki açıdan yönetimine ilişkin hususları içerir. Devir yetkisi GK’ya veya YK’ya verilir. Devir Yetkisi münhasıran YK’ya aittir.

YK esas sözleşme ile yetki devrine zorlanabilir. Esas sözleşmedeki yetki hükmü yetki devrinin nasıl yapılacağını düzenlemeli. YK esas sözleşme ile yetki devrine zorlanabilir. Yetki devrinin nasıl yapılacağı iç yönergede düzenlenir. Ana sözleşmede yetki devrine izin verildiğine dair hüküm bulunması yeterli YK esas sözleşme ile yetki devrine zorlanamaz. Ana sözleşmede hüküm olması şartıyla devredilen yetkiler tekrar devredilebilir. Devredilen yetki tekrar devredilemez. Yetki devri devredilemez yetkilerdendir.

İç Yönerge (Örgüt Yönergesi) Örgüt yönetmeliğini hazırlama yetkisi YK’nın münhasır yetkisindedir. Yazılı olarak hazırlanır Örgüt yönergesi şirketin yönetimini düzenler; bunun için gerekli olan görevleri tanımlar, yerlerini gösterir, özellikle kimin kime bağlı ve bilgi sunmakla yükümlü olduğunu belirler. Yönetim kurulu, istem üzerine pay sahiplerini ve korunmaya değer menfaatlerini ikna edici bir biçimde ortaya koyan alacaklıları, bu iç yönerge hakkında, yazılı olarak bilgilendirir. Tescil ve ilan edilmesi zorunlu değildir.

Temsil Yetkisi Temsil yetkisi, yönetim yetkisi gibi devredilir. Temsil yetkisinin devri konusunda, bir prosedür düzenlenmemiştir. Yönetim yetkisinin devrinin şartlarının uygulanabileceği kabul edilmekte. Ultra Vires geçerli. Ultra Vires kaldırıldı. 3. kişi biliyorsa veya bilebilecek durumda ise şirketi bağlamaz İspat yükü AO’ya ait Esas sözleşmenin ilan edilmesi tek başına ispat için yeterli değil (m. 371) Ticari mümessil atanmasına ilişkin hüküm yok. YK ticari vekil ve mümessil atayabilir ve devredilemez yetkidir (m. 368).

YK’nın Çalışması e-YK yapılamaz Sözleşmeye hüküm konularak e-YK yapılabilir (m. 1527) Tamamen elektronik olabilir. Bazı üyeler hazır olabilir bazıları elektronik katılabilir. Yurt dışında olan veya Türkiye’de oturmayan üyelerin katılımına imkan veriliyor. Kararlar yarıdan bir fazla ile alınır (m. 330). Emredici niteliktedir. Kararlar çoğunluk ile alınır (m. 390/I) Emredici nitelikte değildir. Ağırlaştırılabilir ama hafifletilemez.

Temsilen oy kullanılamayacağı konusunda açık hüküm yoktur. Temsilen oy kullanılamayacağı açıkça düzenlenmiştir (m. 390/2). Bir öneriyi yazılı olarak kabul etmek suretiyle karar almada toplantı ve karar nisabı konusunda açık hüküm bulunmamaktadır. Çoğunluk kuralı burada da uygulanır. Önerinin tüm YK üyelerine yapılmış olması gerekmektedir. Oyların aynı kağıtta olması gerekmemektedir.

Müzakereye Katılma Yasağı Ortaklık içi ve dışı kişisel menfaat ayrımı yapılmamıştır Sadece ortaklık dışı kişisel menfaatlerin görüşüldüğü toplantılara katılamaz. Ortaklık içi ise katılabilir (özel görev verilmesi, devraldığı payların deftere kaydedilmesi gibi) Menfaat çatışması şart değil. Üyenin veya yakının menfaati ile şirketin menfaatinin çatışması gerekir. Bu yasak, yönetim kurulu üyesinin müzakereye katılmamasının dürüstlük kuralının gereği olan durumlarda da uygulanır (ücret görüşmesi)

Menfaat uyuşmazlığı yönetim kurulu tarafından bilinmiyor olsa bile, ilgili üye bunu açıklamak ve yasağa uymak zorundadır Tereddüt uyandıran hâllerde, kararı yönetim kurulu verir. Bu oylamaya da ilgili üye katılamaz.. Bu hükümlere aykırı hareket eden yönetim kurulu üyesi ve menfaat çatışması nesnel olarak varken ve biliniyorken ilgili üyenin toplantıya katılmasına itiraz etmeyen üyeler ve söz konusu üyenin toplantıya katılması yönünde karar alan yönetim kurulu üyeleri bu sebeple şirketin uğradığı zararı tazminle yükümlüdürler

Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı YK üyelerinin bilgi alma hakkının kapsamı ve sınırları genişletilmiş ve dava hakkı tanınarak güçlendirilmiş. Toplantıda bilgi isteyebilir (m. 331) Toplantı dışında da bilgi isteyebilir (m. 392) Görevinin ifası için gerekliyse isteyebilir. Bu hak esas sözleşme ile kısıtlanabilir. Bu hak kısıtlanamaz GK veya YK kararı ile genişletilebilir.

Sadece işlerin gidişi veya muayyen bazı işler hakkında bilgi istenebilir Şirketin tüm iş ve işlemleri hakkında bilgi istenebilir, soru sorulabilir, inceleme yapılabilir. Verilen bilgi amaca uygun olmalı ve istenileni karşılamalıdır. Bilginin niteliği ve gizli, şirket sırrı olması gibi bir sınır bulunmamaktadır. YK üyesinin sır saklama yükümlülüğü burada ayrıca düzenlenmelidir. Defter ve belgeleri incelemeyi isteyemez. Defter ve belgelerin incelemeyi de isteyebilir.

Talep kabul edilmezde ne yapılacağı düzenlenmemiştir. Talep YK, başkan, üyeler, yöneticiler, ticari mümessiller ve vekilleri veya komiteler tarafından reddedilemez. Şirkete bağlı çalışmayan tacir yardımcılarının böyle bir yükümlülüğü yoktur. Sözleşmelerine bakılır. Reddedilirse üye dava açabilir. Bilgi YK’dan istenir. Doğrudan yöneticilerden bilgi istenemez. Toplantı dışında yöneticilerden bilgi isteme başkanın iznine tabi. Başkanın takdir hakkının sınırı eşitlik ve dürüstlük ilkesidir. Başkan talebi reddederse konu 2 gün içinde YK’ya getirilir.

YK üyeleri GK’dan izin almadan şirketle ortaklık konusuna giren işlem yapamaz (m. 334). YK üyeleri GK’dan izin almadan şirketle herhangi bir işlem yapamaz (m. 395) Beyan hazırlama yükümlülüğü yok. Sermaye artırımında beyan hazırlar (m. 457) (kuruluşta kurucuların beyanı gibi) Sermaye artırımın tüm yönleri ile usule uygun olduğunu tespit eden bir beyandır. Beyan bilgiyi ve hesabı dürüst şekilde verme ilkesine uygun içerikte olmalı. Amaç: Kamuyu aydınlatarak sermayeyi korumak, yolsuzları önlemek, denetimi kolaylaştırmak.

YK Kararlarının Butlanı Yönetim kurulu kararları aleyhine iptal davası açılamaz. (istisnası kayıtlı sermaye sistemi 460) Butlanın tespiti istenebilir. 6102 s. TTK butlan sebeplerini m. 391’de düzenlemiştir. Sayılanlar sınırlı değildir. Bunlar özellikle: a) Eşit işlem ilkesine aykırı olan kararlar (m. 357) Pay sahiplerinin aynı şartlarda aynı işleme tabi tutulması, olumlu olumsuz ayrım yapılmaması, malvarlıksal haklarda katılma oranının esas alınması, bilgi alma hakkında mutlak eşit davranılması

b) Anonim şirketin temel yapısına uymayan veya sermayenin korunması ilkesini gözetmeyen kararlar, İşletme konusunun dolaylı bir şekilde terk edilmesi: Amaca ulaşmak için gerekli iş ve işlemleri yapmak yerine, şirket malvarlığını kiraya vererek kazanç elde etmek Sınırlı sorumluluk ilkesine aykırı karar alınması: AO’nun kredi alabilmesi için ortakların kefalet vermelerini şart koşmak veya bilanço zararını kapatmak için oransal zarar dağıtımı yapmak Pay sahibi haklarına ve organsal yapısına ters kararlar: Kredi veren bankaya pay sahibi hakları verilmesi veya üye olmayan birine YK üyesi hakları verilmesi Sermayenin değer kaybetmesine, ödenmemesine veya iadesine yönelik kasti kararlar

c) Pay sahiplerinin, özellikle vazgeçilmez nitelikteki haklarını ihlal eden veya bunların kullanılmalarını kısıtlayan ya da güçleştiren kararlar, iptal davası açma hakkının YK iznine tabi tutulması Kar elde amacının terki GK’ya katılma, oy kullanma, bilgi alma haklarının sınırlandırılması veya belli şarta tabi tutulması d) Diğer organların devredilemez yetkilerine giren ve bu yetkilerin devrine ilişkin kararlar. GK’nın devredilemez yetkilerinin devralınması

Özen yükümlülüğü işçinin özen yükümlülüğüne göre düzenlenmiş (m Özen yükümlülüğü işçinin özen yükümlülüğüne göre düzenlenmiş (m. 320; BK 528). Özen yükümlülüğü doğrudan düzenlenmiş ve tedbirli yönetici kıstası getirilmiştir (m. 369). Uygulamadaki kargaşa giderilmiştir. Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu: Hiç kimse kontrolü dışında kalan, kanuna veya esas sözleşmeye aykırılıklar veya yolsuzluklar sebebiyle sorumlu tutulamaz; bu sorumlu olmama durumu gözetim ve özen yükümü gerekçe gösterilerek geçersiz kılınamaz Müteselsil sorumluluk geçerli Farklılaştırılmış teselsül getirildi (m. 557)

Farklılaştırılmış Teselsül Birden çok kişinin aynı zararı tazminle yükümlü olmaları hâlinde, bunlardan her biri, kusuruna ve durumun gereklerine göre, zarar şahsen kendisine yükletilebildiği ölçüde, bu zarardan diğerleriyle birlikte müteselsilen sorumlu olur. Kısaca, tek bir üyenin sorumluluğuna gidilecek olsaydı sorumlu olacağı tazminat miktarı ne ise o miktarda sorumlu olmak esastır. (3) Davacı birden çok sorumlu kişiyi zararın tamamı için birlikte dava edebilir ve hâkimin aynı davada her bir davalının tazminat borcunu belirlemesini isteyebilir. (4) Birden çok sorumlu arasındaki başvuru, durumun bütün gerekleri dikkate alınarak hâkim tarafından belirlenir.

Bağlı Ortaklık YK Tam hakimiyet halinde, hâkim şirketin yönetim kurulu, bağlı şirketin yönlendirilmesine ve yönetimine ilişkin talimat verebilir. Bağlı şirketin organları talimata uymak zorundadır (m. 203). Bağlı şirketin ödeme gücünü açıkça aşan, varlığını tehlikeye düşürebilecek olan veya önemli varlıklarını kaybetmesine yol açabilecek nitelik taşıyan talimat verilemez (m. 204). Bağlı şirketin yönetim kurulu üyeleri, yöneticileri ve sorumlu tutulabilecek ilgililer, talimatlara uymaları nedeniyle, şirkete ve pay sahiplerine karşı sorumlu tutulamazlar (m. 205).

İbra İbra kararının genel kurul kararıyla kaldırılıp kaldırılmayacağı tartışmalı İbra kararı genel kurul kararıyla kaldırılamaz GK’nın ibra kararı, ibranın kapsadığı açıklanan maddi olaylara ilişkin olarak, şirketin, ibraya olumlu oy veren ve ibra kararını bilerek payı iktisap etmiş olan pay sahiplerinin dava hakkını kaldırır. Diğer pay sahipleri bakımından dava zamanaşımı süresi ibra tarihinden itibaren altı aydır.