BOŞANMA ve ÇOCUK BOŞANMA SEBEPLERİ 1)ekonomik sorunlar 2)eşlerin sosyo-kültürel yapı farklılıkları 3)cinsel sorunlar 4)iletişim bozukluğu 5)eşlerden birinin ihaneti 6)aile içi şiddet

BU SÜREÇTE ÇOCUĞUN TEPKİLERİ İlk dönemlerde çocukların aklı karışmıştır ve çok tedirgindir Kimsenin kendisini sevmediğini düşünmediği duygusuna kapılabilir. Ortalıkta kalmamak için anne veya babasından vazgeçmek zorunda olduğunu sanabilir. Özellikle küçük çocuklar boşanma ile babayı yitirmeyi bir tutarlar . Annenin zamanında eve gelmeyişi yada habersiz bir yere gidişi panik derecesine varan ağlamalara, öfke nöbetlerine yol açabilir.

Okul dönemindeki çocuklar, ana baba ayrılığını ayıp bir olay gibi saklama eğiliminde olabilir Çocukta; annesi babası ayrılınca ilk sarsılan duygu, “güven”dir Bağımlı çocuklar daha derin etkilenmeler yaşarken, bağımsız yetişmiş çocuklar daha az, daha farklı ama etkileneceklerdir.

Anne babası ayrılan çocuk, birini ya da her ikisini birden suçlama eğilimdedir. Bu duygu çocuğun kendisine de yönelebilir Çocuk anne-babaya yapışabilir, yani onlardan ayrılma korkusu ile davranabilir Uyku, yemek, tuvalet problemleri görülebilir Öfkeli ve saldırgan davranışlar sergileyebilir, dikkati dağılabilir, notlar düşebilir, içe kapanabilir

Huysuzluk, hırçınlık, tedirginlik, içe kapanma, karamsarlık, depresyon ve saldırgan davranışlar en sık gözlenen belirtilerdir.

BOŞANMA SÜRECİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR *Sizi boşanma kararı almaya iten sebepler ne olursa olsun, boşanma kararınızı kesin olarak vermeden önce, aşağıdaki konuları gözden geçirdiğinizden emin olun; *Yaşadığım sorunların ve mutsuzluğumun sebebi evliliğim, başka sorunları evliliğime atfetmiyorum, *Evliliğimi kurtarmak için elimden gelen herşeyi yaptım, *Bu kararı uzun sürede ve etki altında kalmadan verdim

*Eşim de, ben de ilişkimize yeterince zaman tanıdık, *Çocuğumuz ve ben boşanma olayından etkileneceğiz, *Boşandıktan sonra ortaya çıkabilecek yeni sorunlarla başa çıkabilecek gücüm var, *Yalnızca eşimden boşanıyorum, çocuğumdan değil (özellikle babalar için), *Eşimin de benim de çocuğumuza ihtiyacımız var, çocuğumuzun hem bana hem eşime ihtiyacı var, o yalnız birimize ait değil.

, boşanması kesinleşmiş eşlerin şunları dikkate almasında fayda vardır: Çocuğa boşanmanın ne demek olduğunu açık ve yalın bir dille anlatın. Bunu, eşinizi kötülemeden ve suçlamadan yapın Boşanmanın onu bir süre mutsuz, sinirli, hırçın yapabileceğini, bu tür duygularını saklamamasını, paylaşmasının onu rahatlatacağını söyleyin. Boşanmada onun bir suçu olmadığını, onunla ilgisi bulunmadığını belirtin. Anne baba olarak sevginizin süreceğini, boşanmayla, anne ve babadan birini yitirmeyeceğini vurgulayın.

-Çocuğu, eşinizle olan çatışmanızın dışında tutmaya çalışın -Çocuğu, eşinizle olan çatışmanızın dışında tutmaya çalışın. Onu kazanma yarışına girmeyin. -Çocuğunuzu barışmak için aracı yapmayın. -Duygularınıza yenilip, çocuğu yan tutmaya zorlamayın. Size yaranmak için, eşinizi kötülemesine izin vermeyin. -Eski eşinizden öç almak için, çocuğu ondan yoksun bırakmayın Çocuk, anne ve baba arasında top gibi gidip gelmemelidir. Bir evi, asıl evi olarak benimsemelidir

Çocuğu, acıma duygularıyla ya da şımartarak eğitmeyin Ebeveynler çocuğun tedirgin ve güvensiz olduğunu düşünerek, aşırı tepkilerden kaçınmalıdır. Hele ki çocuk anne ya da babasına gönderilmemekle korkutulmamalıdır. Çocukta gördüğünüz olumsuz davranışları, eski eşinize benzetmekten kaçının Çocuktan ayrı yaşayacak olan eş, kademeli olarak evden ayrı kalmaya başlamalıdır Çocuk anne-babasının yerine kimseyi koymak istemez, buna saygı duymak gerekir

Anne-babası boşanmış veya boşanma aşamasında olan bir çocukla ilişkisi olan herkes için iki uyarı : Çocuğun yanında bu konuyu konuşmayın, özellikle de eşlerden birinin tarafını tutan veya kötüleyen sözler sarfetmeyin. Boşanma olayını çocukla ilişkilendirmeyin ve çocuğa bu anlama gelen sözler sarfetmeyin; Anne ya da babasının kendisini sevmediği için, çok yaramazlık yaptığı için, başka bir kadınla birlikte olmayı tercih ettiği için vb. terkettiğini asla söylemeyin

ÇOCUKLARIN BOŞANMA SÜRECİNDEN ETKİLENMESİNDEKİ FAKTÖRLER: çocukların mizaç yapısı:Bağımlı çocuklar çok daha fazla etkilenir Çocuğun yaşı:Küçük yaş çocukları ilk olarak büyük tepkiler gösterseler de alışmaları kolaydır. Çocuğun cinsiyeti destek sistemleri.  Anne ve babanın ekonomik durumları

Ayrılıktan sonra anne ve baba arasındaki ilişki Çocuğun birlikte yaşamadığı ebeveynle düzenli olarak görüşmesi ayrılığın çocuğa nasıl sunulduğu Ayrılıktan sonra anne ve babanın yeni ilişkileri ve bunların çocuğa nasıl sunulduğu

Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileri gelişim dönemlerine göre incelendiğinde: çocuk 0-3 yaş grubunda ise;anne ve çocuk hatta baba ve çocuk arasındaki duygusal ilişkileri azalttığından, çocuğun duygusal beslenmeyi yeteri kadar sağlayamaması büyüme ve gelişimini geciktirebilir. yeme problemleri ve ayakta durmak,oturmak gibi bazı motor yetenekler ve kekeleme ve kelimeleri yutma gibi bazı dil gelişimi problemleri de görülebilir.

Okul öncesi dönemde ise; İçe kapanık ya da tam tersi fazla atılgan olma ancak her iki durumda da sosyal ilişkilenmede güçlükler yaşama görülebilir. Bu dönemde oluşan özgüven kaybı karakteristik bir şekilde kişilik yapısında yer alabilir. Bütün bunlara ek olarak zihin gelişimi gecikebilir ve bloke olabilir. Dikkati toplamada yaşanan güçlükler çocuğun verimli öğrenmesini ve akıl yürütmesini zorlaştırır ve son derece olumsuz etkiler.

Okul çağında ise;ön planda görünen okul başarısızlığı ve uyum bozukluğudur. Çocukta ilgi ve dikkat problemleri dikkat çekicidir. Uyku ve yeme problemleri devam edebilir. Toplumla ilişkisi zayıflayan çocuk kendini ifade etmekte zorlanacağı için sosyal ilişki güçlükleri yaşayacaktır.

Ergenlikle beraber yukarıda sayılan bir çok olumsuz etkinin yanı sıra hayata eleştirisel yaklaşan, olumlu düşünemeyen hedef koyma ve strateji oluşturmada yetersiz, kişiler arası ilişkilerde sorunlalar yaşayan, dürtülerini kontrol edemeyen, sınırlarını kestiremeyen,savunma mekanizmalarını sık ve yanlış kullanan, suç işlemeye eğimli bir kişilik yapısının ortaya çıkması oldukça yüksek bir ihtimaldir.

SEVİLEN EBEVEYNİN KAYBINA TEPKİLER BEBEKLİK DÖNEMİ TEPKİLERİ: DİSFORİK TEPKİLER: (Acı ve umutsuzluk,kendi kendini rahatlatma) -kederli,ağlayan,yasta,apati, -oyuncaklarına sarılma.parmak emme DİĞER BAKIMVERİCİYE TEPKİLER(bağımlılık,kayıp korkusu) -yapışkanlık -kayıp korkusu DIŞA VURAN TEPKİLER(kızgınlık,huzursuzluk) -ayrımsız öfke -ajitasyon

OKULÖNCESİ DÖNEMİ TEPKİLERİ: DİSFORİK TEPKİLER: -ağlama (fakat azalmış);üzüntü,çekilme -masturbasyon DİĞER BAKIMVERİCİYE TEPKİLER: -Yapışkanlık,bakım görme arzusu -ayrılık kaygısı DIŞA VURAN TEPKİLER: -oyunlarda kızgınlık ve öfkenin dışa vurması -ajitasyon

ORTA ÇOCUKLUK DÖNEMİ TEPKİLERİ: DİSFORİK TEPKİLER: -Ağlama,üzüntü DİĞER BAKIMVERİCİYE TEPKİLER: -yapışkanlık,mızmızlanma,bebeksi konuşma,bağımsızlık -Okul fobisi DIŞA VURAN TEPKİLER: -itaatsizlik,okuldan kaçma,suç işleme -huzursuzluk,okul başarısında azalma

ERGENLİK DÖNEMİ TEPKİLERİ DİSFORİK TEPKİLER: -Gözü yaşlılık DİĞER BAKIMVERİCİYE TEPKİLER -okul fobisi DIŞA VURAN TEPKİLER: --asilik,kavgacılık Huzursuzluk,okul başarısında azalma