URBAN DESIGN in CHANGING PUBLIC SPACES of INFORMATION AGE 1.     ULUSLARARASI KENTSEL TASARIM BULUŞMASI 1st INTERNATIONAL URBAN DESIGN MEETING   “RENDEZ-VOUS İSTANBUL – 2001” ENFORMASYON ÇAĞININ DEĞİŞEN KAMU MEKANLARINDA KENTSEL TASARIM URBAN DESIGN in CHANGING PUBLIC SPACES of INFORMATION AGE Ar.Gör. Koray VELİBEYOĞLU [velibey@likya.iyte.edu.tr] Doç.Dr. Ziya GENÇEL [zgencel@likya.iyte.edu.tr] İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Kentsel kamu mekanlarının değişimi Transformation of urban public spaces “Özelleştirme” “Privatization” “Ticarileşme” “Commodification” “Militerleşme” “Militarization” “Sosyal Kutuplaşma” “Social Polarization” “Kamusal İnsanın Çöküşü” “Fall of Public Man” İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: Zukin, 1995; Davis, 1995; Sennett, 1996

Metropolün Değişen Kamu Mekanı Algısı Changing Concept of Metropolitan Public Space Geleneksel kamu mekanlarının Traditional urban public spaces yerini“yok-mekan”(non-place)aldı. replaced by “non places”. Kamu mekanları sivil kullanım Public spaces became traffic olanakları zayıfladıkça trafik nodes due to the lack of civic düğümleri haline geldi. uses. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Metropol Bireyinin Kamu Mekanı Public Spaces of Metropolitan User Kamu mekanları depolitize oldu Public spaces had become kişisel deneyim alanına dönüştü. apolitical. They turned to be a places of private emotions. “Hız” mekansal algılayışımızı ”Speed “ has changed our değiştirdi. spatial sensations. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Metropolün Kamu Mekanı ve Sorunları Public Spaces of Metropolis and its Problems Kamu mekanlarının özelleşmesi Privatization of Public Spaces Kamu mekanlarının tasarımında, Rising control on design and kullanımında artan denetim uses of public spaces Artan ırk ve sınıf ayrımı, Increase in racism and social İkili-kentin doğuşu conflicts, dual city scene Yerel coğrafya ve tarihle olan Simulated environments that bağlarını koparan tasarımlar breaks its ties with localities Tüketim ve eğlence motiflerinin Emphasize on consumption and vurgulanması entertainment Yeni Teknolojilerle yüz-yüze Decrease in face-to-face İletişimin zayıflaması interaction due to ICT’s İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Teknolojik paradigmanın kamu mekanlarının dönüşümündeki rolü The role of technologic paradigm in the transformation of public spaces 1. Kamu mekanlarının Privatization of Özelleşmesi Public Spaces Yaygınlaşan kentsel suçlar Rising fear of crime Yarışmacı kent konsepti içindeki Massive competition between rekabetçi bölgeler cities and its public quarters Kullanıcıların artan kentsel kalite Increasing urban quality beklentisi expectancy İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: Madanipour, 1996

Korkunun Politiği, İkili-kent Yapısı Politics of fear, Dual City Sanal dünyanın çekiciliği ve Attraction and safety of güvenliği cyberspace Tekno-elitlerin elektronik Electronic castles of : güvenlikli kaleleri: Ör: Korunaklı techno-elites: i.e. Gated konut siteleri communities İkili-Kent Yapısı: teknolojiye Dual City Scene: Haves and sahip olanlar ve olmayanlar Have-nots İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: Robins, 1999; Graham, 1997

Teknolojik paradigmanın kamu mekanlarının dönüşümündeki rolü The role of technologic paradigm in the transformation of public spaces 2. Simule Edilmiş Simulated Spaces Mekanlar Simule edilmiş etkileşim Simulated Interaction İnsansız Teknoloji ve mekanda De-humanized technology and akılcılaştırılmış denetim intelligent control on space Sosyal farklılıkların tüketici üst Homogenized spaces erasing kimliği ile eritildiği türdeş çevreler social conflicts with consumer identity İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü ., Source: Ritzer, 2000; Zukin, 1995

Teknolojik paradigmanın kamu mekanlarının dönüşümündeki rolü The role of technologic paradigm in the transformation of public spaces 3. Kamu mekanından From public Space to Elektronik agora’ya Electronic agora Sanal Topluluklar Virtual Communities - EFF, WELL Sanal Kentler Virtual Cities - Digital Bologna Kamusal Tartışma Grupları, Public News Groups,E-mail yahoogroups - cyburbia forums discussion groups, bulletin boards E-yurttaş E-citizen Singapore (E-citizen), Ukonline (Citizen Space) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Digital Bologna (Italy) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http://www.comune.bologna.it/

Bulletin Boards (Cyburbia Forum) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http://www.cyburbia.org/forums/

E-citizen E-Citizen (Singapore) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http:/www.ecitizen.gov.sg

UK Online Citizen Space (UK) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http:/www.ukonline.gov.uk

Kamu mekanından e-agora’ya: vaadler ve sorunlar From Public Space to e-agora: promises and dilemmas Dijital Ayrım Digital Divide Ör: Teknolojiye erişim,yaş,cinsiyet i.e. Access to technology, age, teknik beceriler vb. sex, technical skills Tekno-cemaatler anti-politiktir. Virtual communities are not Gerçek dünyanın sosyal political. They don’t contain çekişmelerini ve karmaşasını social conflicts and complexity barındırmaz. of real life. Siber alan tek kişiliktir. Aşırı Life on the cyberspace is öznel bir dünya, ve nihai estetik solitaire; an extremly mekandır. subjective world; aesthetic spacing. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: Robins, 1999; Bauman,1998

Kamu Mekanlarının Dönüşümü Transformation of public spaces private common customized Private-public spaces Home (private) Traditional public spaces Cyberspace: Extremely private open closed material immaterial İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Elektronik İletişim Paradigması ve kamu mekanı Electronic communications paradigm and public space Çalışma, eğlence gibi “Implosion” of daily activities like aktivitelerin “birbirine geçmesi”; working, entartainment; sınırların erimesi. İletişim ve ulaşım loss of boundaries between them altyapıları ile birbirine bağlanan Mega complexes connecting mega kompleksler each other via communications & transportation infrastructures. Ölçek problemi: iletişim mekanı Time-space compression; tüm dünyayı kapsarken yaşama changing concept of place mekanı küçülmüştür. uzak- yakın algısı değişmiştir. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: Ritzer, 2000; Akcan, 1994

Enformasyon Çağında Kamu mekanlarını yeniden düşünmek Rethinking of public spaces in Information Age 1. Kentsel tasarımcılar mekanı Urban designers should use anlamak ve tasarlamak için new technical & metaphorical teknolojik paradigmanın tools offered by new sağladığı analiz araçlarını technological instruments. kullanmalıdır. -datascape, infoscape -real time city İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Sanal Los Angeles The Virtual Los Angeles Project İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http://www.ust.ucla.edu Urban Simulation Team

Spatial information management technology Virtual Model of Manhattan İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http://www.skyscraper.org Urban Data Solutions Inc.

Enformasyon Çağında Kamu mekanlarını yeniden düşünmek Rethinking of public spaces in Information Age 2. Kentsel tasarımcılar kamu In the design of public spaces mekanlarının tasarımında urban designers should use teknolojik paradigmanın conceptual tools offered by sunduğu kavramsal araçları technological paradigm. kullanmalıdır. Yüz yüze iletişimin gerekliliği Need of face to face relationships programatik tasarım programmatic design çeşitli aktiviteler için bir boşluk Public space as clear place for olarak kamu mekanı various activities İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Schouwburgplein Rotterdam İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http:/www.rottercam.com

Schouwburgplein Rotterdam İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http:/www.rottercam.com

Museumplein Amsterdam İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http://www.oudzuid.amsterdam.nl

Barcelonata, Seafront Barcelona İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: http://www.cccb.org/espurb/index.htm

Kordon İzmir Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Source: History and Built Env. Course Archive

Enformasyon Çağında Kamu mekanlarını yeniden düşünmek Rethinking of public spaces in Information Age 3. Kentsel tasarımcılar Urban designers should find enformasyon çağında farklılaşan new ways of looking kamu mekanlarının farklılaşan different users of public kullanıcı profilini ve taleplerini space responding to their dikkate almalıdır. various demands. -Akımlar mekanı \ yerler mekanı Space of flows \ spaceof places Fiziksel mekan \dijital mekan Hybrid of physical spaces and Melezleşmesi digital spaces -faaliyet, performans ve aktiviteler urban designer as weaver için ortamı ve gerekli kaliteleri between different groups, sağlayan ve farklı grupların arasını organizer of places of activities ören kentsel tasarımcı İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mimarlık Fak., Şehir ve Bölge Planlama Bölümü