Türkiye Siyasi Gündem Araştırması ( Referandum değerlendirmesi ) Referandumda yüzde 57,4 oranımız ve 0,5 sapma ile en yakın tahmin eden birinci araştırma şirketi ANDY-AR olmuştur. Türkiye Siyasi Gündem Araştırması EYLÜL – 2010 ( Referandum değerlendirmesi )

I. AMAÇ Bu çalışmanın amacı, Türkiye Siyasetinde yeni oluşum ve liderlerinin halk nezdindeki imaj ve potansiyelini tespit etmek ayrıca 12 EYLÜL’de gerçekleştirilen referandum sonuçlarının değerlendirilmesi adına yaptırılmıştır. II. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Araştırma, KANTİTATİF araştırma tekniklerinden “Yüz yüze görüşme yöntemi" kullanılarak uygulanmıştır. Araştırma; 20 İl’de toplam 136 noktada gerçekleştirilen anketlerin, %25’i kır özelliği taşıyan ilçe ve köy merkezlerinde yapılmıştır. Saha çalışması 14-19 EYLÜL 2010 tarihleri arasında toplam 1.961 denek ile görüşme yapılarak tamamlanmıştır. Çalışma, farklı sosyo–ekonomik ve sosyo–demografik gruba mensup kişilerden, yaş, cinsiyet eğitim, mahalle / semt kotalarına göre tesadüfi yöntemle seçilmiş, denekler ile görüşme yapılmıştır. Yapılan bu araştırmada 0,95 güven aralığı içinde, hata payı +/- %2,0’dir

Cinsiyet Yüzde % Kadın 46,8 Erkek 53,2 Yaş - 18-25 20,1 26-35 27,6 36-45 29,4 46-60 15,2 60 + 7,7

İstanbul 251 Ankara 185 İzmir 153 Bursa 128 Adana 112 Antalya 110 Diyarbakır Konya 106 Erzurum 102 Eskişehir 94 Kayseri 92 Kocaeli 90 Mersin 87 Gaziantep 86 Samsun 84 Sakarya Sivas 83 Denizli 80 Şanlıurfa 71 Trabzon 101 TOPLAM 20 İL 2.209 DENEK

ANDY-AR Yön. Kur. Bşk. Faruk ACAR Analiz-Yorum 1 Türk halkı sonucu bekliyordu; 12 Eylül Pazar günü gerçekleştirilen referandumda, çıkan neticeyi, Türk halkının yüzde 55,4’ü beklediğini ifade etmiştir. Bu sonucun şaşırtıcı olduğunu düşünenlerin oranı ise yüzde 44,6 olarak karşımıza çıkmaktadır. Kampanyaların başarısı; Partilerin kampanya programlarının açıklanması ile başlayan referandum sürecinde başta iktidar partisi Ak Parti olmak üzere muhalefet partileri de kampanya dönemi düzenleyerek seçmenlerine neden EVET veya neden HAYIR kullanmaları gerektiğini anlattı. Ancak bu süreçte seçmenler, desteklediği partinin liderini yada parti programını takip etmenin dışında, diğer lider ve parti liderlerini de takip etmeyi ihmal etmediler. Oyunu EVET olarak kullanan vatandaş yüzdesinin üzerinde bir başarı kabulü iktidar partisi Ak Parti’nin olmuştur. Ak Parti’nin en başarılı kampanyayı düzenlediğini düşünenlerin oranı yüzde 61,2’dir. HAYIR kampanyası düzenleyen Ana Muhalefet partisi CHP’nin süreci iyi yönettiğini düşünenlerin oranı yüzde 22.4 olarak karşımıza çıkmaktadır. HAYIR kampanyası yürüten diğer muhalefet partisi MHP’nin kendi seçmeni dahil olmak üzere tüm kesimler tarafından başarısız olarak görülmesi araştırmada ilgi çeken önemli başlıklardan biridir. MHP’nin başarılı bir süreci yönettiğini düşünenlerin oranı sadece yüzde 5,1’de kalmaktadır. BOYKOT kararı ile özellikle Güneydoğu seçmeni üzerinde etkili olan BDP’nin başarılı olduğu, kendi seçmenleri tarafından düşünülmektedir. Bu oran yüzde 4,8’dir.

ANDY-AR Yön. Kur. Bşk. Faruk ACAR Analiz-Yorum 2 Başbakan ERDOĞAN’ın konuşması olumlu; Referandum gecesi sonuçların açıklanması ile beraber, liderlerin yapacağı konuşmalar ve tepkileri merak edilirken, ilk olarak EVET cephesinin lideri Başbakan ERDOĞAN’ı Türk halkı izledi. Yaptığı değerlendirmeler ve tüm kesimleri de içine alan bir yapıcı konuşma yaptığına inananların oranı yüzde 60,4 olarak saptanmıştır. HAYIR oyu kullanmadı; HAYIR cephesinin başını çektiği CHP lideri KILIÇDAROĞLU’nun referandumda oy kullanamaması HAYIR cephesinde olan seçmenler üzerinde büyük şaşkınlık yarattığı görülmektedir. Bunun sebebini Sayın KILIÇDAROĞLU’nun şahsı tarafından yapılan hata olduğu düşünülmektedir. Bu oran yüzde 53,1’lik kesim tarafından ifade edilmiştir. Ülkenin karanlık bir dönemi; HAYIR cephesinde yer alan ve referandumda en çok EVET’i destekleyenlerin gündeminde olan MHP’nin Genel Başkanı Devlet BAHÇELİ’nin sonuçları değerlendirmesinde sarf ettiği ‘’ Ülkemiz karanlık bir döneme girmiştir’’ sözleri HAYIR’cı seçmen üzerinde etkili olmuş görünmüyor. Oyunu HAYIR olarak kullanan vatandaşlara yönelttiğimiz soruda MHP lideri BAHÇELİ’nin sözleri sizi temsil eden bir görüş müdür sorusuna verilen cevaplara göre, Bu görüş beni temsil etmiyor diyenlerin oranı açık ara fark ile yüzde 63,1 olarak karşımıza çıkmıştır.

ANDY-AR Yön. Kur. Bşk. Faruk ACAR Analiz-Yorum 3 BOYKOT başarılı olmuştur; BOYKOT kararı ile seçmen karşısına çıkan BDP’nin özellikle Güneydoğu bölgesindeki illerde katılım oranının az olması nedeni ile BOYKOT’un başarılı olduğunu düşünmektedir. Türk halkının yüzde 48,2’si seçim sonuçlarına göre BDP’nin Güneydoğu seçmeni üzerindeki hakimiyetini bir kez daha ispatlamıştır görüşü hakimdir. Kutuplaşma vardır; Son iki seçimdir, partiler kampanya sürecine girdiğinde ilk olarak kutuplaşma ve mahalle baskısı tartışması kamuoyu tarafından dillendirilmektedir. Bu Türk halkının üzerinde büyük bir etki yaratmakta ve bu söylem ile beraber taraf olma eğilimi, dolayısıyla arttığı gözlenmektedir. Türkiye’de mahalle baskısı veya kutuplaşma ortamının olduğuna inanan yada düşünenlerin oranı oldukça yüksek bir kesimde görülerek yüzde 65,4’lük bir oranı ile karşımıza çıkmaktadır. Başkanlık sistemi; Referandum sonuçları ile beraber Türkiye’nin yine gündemine oturan diğer bir konu ise bazı ülkelerde uygulanan başkanlık sistemi tartışması olmuştur. Referandum gecesi başlayan bu değerlendirmelerin Türk halkı üzerindeki etkisi, tam olarak yerleştiği söylenilemez.Türkiye’de bu sistemi destekleyenlerin oranı yüzde 45,2’dir. Bu sistemin doğru olmadığını veya uygulanmaması gerektiğini düşünenlerin oranı ise yüzde 32,6 olarak karşımıza çıkmaktadır. Kısmen uygulanabilir diyenlerin oranı yüzde 10,5 fikri olmayanların oranı ise yüzde 11,7’dir.

ANDY-AR Yön. Kur. Bşk. Faruk ACAR Analiz-Yorum 4 Bu Pazar seçim olsa; Yüzde 57,9 kimin 42,1 kimin; Bu Pazar günü seçim olması durumunda aslında partilerin sıralaması değişmiyor. Ancak referandum öncesi ve sonrasındaki tabloya baktığımızda değişiklikler iktidar partisinin lehine dönüştüğünü söyleyebiliriz. Referandumdan önce yaptığımız araştırmada iktidar partisi Ak Parti’nin yüzde 41,9’dan 44,1’e ilerlemesi ve 2,2’lik bir puan kazanarak birinci parti konumunu sürdürmeye devam ettirdiğini görmekteyiz. Ana Muhalefet partisi CHP’nin oy oranı, referandum öncesindeki araştırmada yüzde 26,8 iken bugün yüzde 1,5’lik bir düşüş ile 25,3’e gerileyerek ikinci sırada yer almaktadır. Diğer Muhalefet partisi MHP’nin günden güne erime gösterdiğini ve baraj sınırına kadar geldiğini görüyoruz. Referandum öncesinde oy oranı yüzde 11,9’dan 1,6’lık bir gerileme ile yüzde 10,3’e dayanmıştır. Referandumu BOYKOT ederek özellikle Güneydoğu seçmeni üzerindeki meşruiyetini ispatlayan BDP’nin oylarında değişikliğin olmadığını, yarım puan ileri veya gerileme göstererek skalasını devam ettirdiğini görmekteyiz.

ANDY-AR Yön. Kur. Bşk. Faruk ACAR Analiz-Yorum Sonuç olarak referandumdan en karlı çıkan parti Ak Parti’dir. HAYIR’cı kanadın propaganda sürecinin ilk dönemlerinde telaffuz ettikleri güven oylaması şekline dönüştürülen söylem yerini bulmuş ve Ak Parti’nin seçmen üzerinde ki inancı tazelemiştir. Ayrıca referandumdan hemen sonra yapılan vatandaşın oy tercihi değerlendirmesinde, Ak Parti’nin 29 Mart’ta düşen oylarını yükselterek 22 Temmuz seçim sonuçlarına doğru ivme kazandığı görülmektedir. CHP lideri KILIÇDAROĞLU’nun Genel Başkan olması ile başlayan solda birlik havası referandum sonuçları ile birlikte dağılma eğilimine girmiştir. Son günlerde eski Genel Başkan Deniz BAYKAL’ın kurultay ve tüzük değişikliği önerisi ile parti genel sekreteri Önder SAV’ı hedef alan sözleri, önümüzdeki günlerde Genel Başkan KILIÇDAROĞLU’nun alacağı kararlar ile farklı şekillenmeleri ortaya koyabilir ve parti içerisinde farklı dengeler oluşturularak sol seçmenin tercihlerini değiştirebilir. Ancak referandum günü ve sonrasında sonuçlar kadar gündemde olan, Sayın KILIÇDAROĞLU’nun oy kullanamama hadisesi, parti içinde ciddi rahatsızlıklara yol açtığı gibi, KILIÇDAROĞLU rüzgarı ile CHP’ye oy verme eğiliminde olan seçmeni de olumsuz yönde etkilemiştir. Kemal KILIÇDAROĞLU’nun oy kullanamamasını değerlendiren HAYIR’cı seçmenin kafasında da soru işareti bıraktığı araştırmamızda da görülmektedir. MHP’nin baraj sınırına kadar oylarındaki düşüşü referandum sonuçları ile birebir örtüşmektedir. CHP ile aynı söylem etrafında bütünleşen MHP, tabanındaki ciddi rahatsızlıklara kulak vermemiştir, görmezden gelmiştir. 22 Temmuz seçimlerinde yüzde 15 dolayında oy alan MHP’nin seçmeni, referandum sürecinde tercih değiştirerek büyük bir ekseriyetle Ak Parti’ye yönelmiştir.

12 Eylül referandumundan çıkan sonucu bekliyor muydunuz?

Referandum süreci boyunca, sizce en başarılı kampanya yürüten parti hangisiydi?

Referandum sonuçlarının açıklandığı gece Başbakan ERDOĞAN’ın yaptığı değerlendirme konuşmasını nasıl buldunuz?

Referandumda Ana Muhalefet lideri Sayın KILIÇDAROĞLU’nun oy kullanamaması sizce şahsının mı, parti yönetiminin mi yoksa iddia edildiği gibi hükümet tarafından yapılan kasıtlı bir hata mıdır? NOT : Bu soru referandumda oyunu HAYIR olarak kullanan deneklerden derlenmiştir.

MHP Genel Başkanı Sayın BAHÇELİ’nin referandum sonuçlarını değerlendirmesinde, ülkenin karanlık bir döneme girdiğini açıklaması, sizi temsil eden bir görüş müdür? NOT: Bu soru referandumda oyunu HAYIR olarak kullanan deneklerden derlenmiştir.

Referandum sonuçlarına bakıldığında, BDP’nin boykot kararı sizce seçmenler üzerinde başarılı olmuş mudur?

Bazı kesimler, bu referandum sonucu ile beraber, Tükiye’de de birkaç partili döneme girildiğini savunuyor. Sizce çok fazla siyasi parti yerine birkaç partinin olması, seçmen ve ülke için faydalı bir durum mudur?

Çok tartışılan maddelerden biri olan darbe düzenleyenlere yargı yolunun açılması ile beraber, 1980 darbesinde rol oynayan ve bugün hayatta olanların yargılanmasını destekliyor musunuz?

Sizce seçim barajı yüzde 10’dan aşağı çekilmeli mi?

Size göre Türkiye’de kutuplaşma veya mahalle baskısı var mı?

Size göre Türkiye’de başkanlık sistemine geçilmeli mi?

( Kararsızlar dağıtıldıktan sonra oluşan tablo ) Bu Pazar günü Milletvekili genel seçimleri olması durumunda hangi partiye oy kullanırsınız? ( Kararsızlar dağıtıldıktan sonra oluşan tablo ) REFARANDUM ÖNCESİ

( Kararsızlar dağıtıldıktan sonra oluşan tablo ) Bu Pazar günü Milletvekili genel seçimleri olması durumunda hangi partiye oy kullanırsınız? ( Kararsızlar dağıtıldıktan sonra oluşan tablo ) NOT: Bu tablo referandumdan sonra bugünkü parti tercihlerini göstermektedir. REFERANDUM SONRASI

TEŞEKKÜR EDERİZ… TAHMİNLERİN EFENDİSİ REFERANDUMUN GALİBİ ANDY-AR REFERANDUMDA EN DOĞRU TAHMİNİ ANDY-AR YAPTI! REFERANDUMU YÜZDE 99 BİLEN ANKET! ANDY-AR referandum sonuçlarını 0.5 oranındaki bir sapma ile bilmiş oldu. Oylama sonucunu en yakın tahmin eden Andy-Ar En yakın oranı Andy-Ar tutturdu. HANGİ ANKET ŞİRKETİ NE DEMİŞTİ?