DERİ TESTLERİ SÜLEYMAN YILMAZ
Cilt Testleri Cilt vücudun antijenlere maruz kalması ile oluşan immunolojik değişikliklerin aynasıdır. Deri testleri bu immunolojik değişiklikleri saptama yöntemlerinden biridir. Klinisyen klinik bulgular ile deri testlerinin birleştirerek tanı koyar.
Hipersensitif cilt testi reaksiyon tipleri Tip 1 allerji: Reaksiyon dakikalar içerisinde oluşur 1-2 saat içerisinde geriler. Mast hücrelerinden histamin deşarjına bağlıdır.Bu allerjik reaksiyon geri dönüşümlü olup doku hasarı oluşturmaz.Prick ve intrakutan testler bu gruptadır.
Hipersensitif cilt testi reaksiyon tipleri Tip 3 (arthus, geç) allerji: Testten birkaç saat sonra şişme şeklinde reaksiyon verir 24-36 saat sonra geriler.Bu reaksiyon toksik immun kompleks oluşumu ile gerçekleşir. Allerjik bronkopulmoner aspergilloziste tip 3 deri testi reaksiyonu prick testlerinde % 50 oranında reaksiyon verir
Hipersensitif cilt testi reaksiyon tipleri Tip 4 (gecikmiş) allerji: Testten 24-48 saat sonra oluşur ve birkaç gün devam eder. T lenfositlerin reaksiyonuna bağlı gerçekleşir. Tüberkülin testi buna örnektir.
Cilt Testi tipleri Dermal testler Scratch ve prick testleri İntradermal testler Seri endpoint titrasyon testi (SET) Sabit konsantrasyonlu intradermal test
Dermal Testlerin Tekniği Hastanın ön kol volar yüzü öncelikle alkol ile iyice silinir ve kuruması için beklenir. Farklı allerjen maddelerin arasında 3 cm mesafe olacak şekilde ön kol kalemle işaretlenir. Disposable lanset veya 26*0.5 inch’lik şırıngalar kullanılır.
Scratch testinde cilde 1mm derinliği geçmeyecek çizikler oluşturulur allerjen solüsyondan üzerine damlatılır ve lanset ile sürtülür Prick testte 1mm geçmeyecek şekilde cilt lanset ile delinir ve üzerine allerjen solüsyon damlatılır
Intradermal Test Teknikleri İntradermal testler için 27*0.5 inch’lik dispozable şırıngalar kullanılır. Allerjen madde dermisin yüzeyel tabakasına solüsyondan yaklaşık 0.02 ml enjekte edilir.
İntradermal testler daha sensitiftir fakat daha tehlikeli olduklarından şüpheli bir allerjene karşı prick testi negatif gelirse veya düşük reaksiyon verirse yapılmalıdır. Her deri testinde negatif kontrol dilüye tampon solüsyon kullanılarak yapılmalıdır. Pozitif kontrol olarakta intradermal testte % 0.01’ lik prick testinde ise % 1 lik histamin solüsyonu kullanılarak yapılmalıdır.
Prick Test Değerlendirme Kriterleri Reaksiyon yok veya negatif kontrol ile aynı + 21mm’den küçük eritem ++ 21mm’den büyük eritem 4 mm’den küçük kabartı ile veya değil +++ En az 4 mm ‘lik kabartı eritemle beraber ++++ Çevresinde psödopodlar eritem varsa ( çoğu expert tarafından negatif kontrolden 3 mm’lik fazla kabartı + olarak değerlendiriliyor
İntradermal Test Değerlendirme Kriterleri Eğer kontrol =reaksiyon yoksa + 4 mm den küçük kabartı ve eritem ++ 4-8 mm +++ 8 mm’den büyük kabartı ve eritem ++++ Çevresinde psödopodlar eritem varsa
İntradermal Test Değerlendirme Kriterleri Eğer kontrol = 2 mm büyük kabartı varsa + kontrolün 2 katı ++ kontrolün 3 katı +++ kontrolün 3 katından fazla ++++ Çevresinde psödopodlar eritem varsa
İskandinav allerji derneğinin yaptığı değerlendirme kriteri ise 0 İskandinav allerji derneğinin yaptığı değerlendirme kriteri ise 0.1 mg/ml lik histamin (intradermal test) için 1 mg/ml (prick) histamin reaksiyonuna göre sınıflandırılır ++ Histaminin yarısı kadar kabartı +++ Histamin kadar kabartı ++++ Histaminin 2 katı kadar kabartı
Seri endpoint titrasyon testi (SET) İntradermal testin varyasyonudur.Allerjen dozu reaksiyon (-) ‘ten (+) oluncaya dek arttırılması prensibine dayanır. Prick ve intradermal testlere üstünlüğü antijen reaksiyonu hakkında kantitatif bilgi vermesidir.
Seri endpoint titrasyon testi (SET) Teorik olarak SET sistemik reaksiyon oluşma ihtimalini düşürür. İmmünoterapiye başlarken başlangıç dozunu belirlemede faydalıdır. Uygulaması çok zaman alan bir yöntemdir
Prick Testinin Avantajları + ve – test kolaylıkla ayırt edilir Güvenilirdir Hızlı uygulanabilir Basittir Minimal hastaya rahatsızlık verir Pek çok test aynı seansta yapılır
İntradermal Testlerin Avantajları Duyarlılığı prick testlerinden üstündür Reproducibility (tekrarlanabilirlik) prick testlerinden daha iyidir
Kutanöz Reaksiyon Boyutunu Etkileyen Faktörler 1-Deri testinin vücutta yapıldığı bölge önemlidir. Sırt ön koldan daha fazla reaksiyon veren bölgedir 2-Gün içindeki saat önemlidir. Sabah yapılan testlerde akşam yapılan testlerden daha az reaksiyon alınır
3-Yaş önemlidir. 3.dekatta en fazla infantlarda az reaksiyon 4-Test öncesi kullanılmış bazı ilaçlar örneğin antihistaminikler,steroidler reaksiyonu etkilerken astımda kullanılan epinefrin, teofilin, beta 2 adrenerjikler reaksiyon boyutunu etkilemez.
Deri Testi Güvenilirliği Yalancı (+) ‘lik cilt testlerinin birbirine yakın lokalizasyonda yapılmasına bağlı oluşabilir Yalancı (–)’lik allerjen solüsyon kalitesine bağlıdır. Allerjen solüsyon stabilitesini arttırmak için % 0.03’lük serum albumin ve glycerin eklenebilir.
TEŞEKKÜRLER….