DOSYA,DİZİN VE DOSYA UZANTILARI Bilgi ve İletişim Teknolojileri Öğretmeni Nuray Akman Selçuk

Sürücü, Dosya ve Klasörler Dosya: Bilgisayar sisteminde verilerin ve programların bulunduğu bilgi kümeleridir. . Bilgisayarda teknik olarak sadece iki çeşit bilgi bulunur: dosya ve klasör

Bir bilgisayar sisteminde değişik dosya türleri bulunabilir. Bunlar; Başlangıç dosyaları Sistem dosyaları Uygulama programlarını çalıştıran dosyalar Veri dosyaları Kullanıcı dosyaları olarak sıralanabilir.

Dosyaların bazı özellikleri şu şekildedir : Dosya adı Dosyanın konumu Dosyanın uzunluğu Dosyanın uzantısı

Dosyaların uzantıları, dosya adlarından sonra eklenen bir nokta işaretinden sonra gelir ve üç karakterden oluşur. Bu uzantı dosyanın türü ve içeriği konusunda hem işletim sistemine, hem de kullanıcıya bilgi verir.

Klasör: Birbiri ilişkili dosyaların, ya da alt klasörlerin yerleştirildiği yapılardır. Bilgisayarda dosyaları birbirinden ayırmak için klasörler kullanılır.

Sürücü: Bilgisayarda bulunan veri ve program dosyalarının saklandığı sabit disk, disket ve CD-ROM ortamlarıdır. C: Disk sürücü D: 2.disk sürücü A: Disket sürücü E: CD-ROM sürücü

Dosyalar isim olarak iki parçadan oluşur: 1- Dosya Adı: Dosyayı oluşturan parçalardan ilk bölümdür. dosya adı DOS ortamında 8 karakterden oluşur. Windows ortamında ise 250 karakter uzunluğunda olur. 2- Dosya Uzantısı : Dosya uzantıları , dosyanın içeriğine göre değişmektedir. Örneğin yazı dosyaları TXT adı ile saklanırken resim dosyaları BMP adı ile saklanır. Uzantı bir nevi dosyanın soyadı gibidir. dosyanın hangi programla açılacağını da bu uzantılar belirtir. Siz herhangi bir dosyaya çift tıkladığınızda bilgisayarınız dosyanın uzantısına bakar ve ona uygun programı çağırır. Windows ortamında uzantılar gizlenmiştir çünkü acemi kullanıcıların yanlışlıkla uzantıları değiştirmesi halinde bazı dosyalar açılmaz ve sıkıntıya sebep olur.

ÇOK KULLANILAN BAZI DOSYA UZANTILARI ŞUNLARDIR: Yazı Dosyaları: TXT : en basit yazı dosyası RTF: Zengin içerikli metin belgesi DOC: Microsoft Word ile kaydedilmiş yazılı belge DOCX: Microsoft Office 2007 ve üzeri ile kaydedilmiş belgedir Resim Dosyaları: BMP: Açık resim dosyasıdır. Paint ile değiştirilebilir JPG: sıkıştırılmış resim dosyasıdır GIF : Animasyonlu resim dosyasıdır PSD: Photoshop ile üretilmiş resim dosyasıdır

Müzik Dosyaları: WAV: Açık ses dosyasıdır. Media player ile açılabilir MID: Eski tip müzik dosyasıdır MP3: Sıkıştırılmış müzik dosyasıdır. winamp ile açılabilir Film Dosyaları: AVI: Açık film dosyasıdır. codec desteği ile media playerde izlenebilir MPG: Sıkıştırılmış eski tip film dosyasıdır MPEG-2 : MPG sisteminin gelişmiş versiyonudur. günümüzde Mpeg4 formatı çok kullanılmaktadır DivX: Yüksek sıkıştırmalı Avi dosyalarıdır. MOV: Quicktime video dosyasıdır DAT: CD üzerindeki filmlerdir

Yaygın Kullanılan Dosya Türlerine örneklerin devamı… Dosya Uzantıları Dosya Türü Ortam Türü .mp3 MPEG Audio Format Ses .wav Windows Audio Format .aif Audio Interchange Format .ra Real Audio Format .mid Midi Sound Format .mpg, .mpeg, .mpe MPEG Movie Video .avi Video for Windows .qt, .mov Apple Quick Time Movie .wmv Windows Media Video File .asf Advanced Streaming Format

Dosyalar yapı olarak iki gruba ayrılabilir: 1- Çalıştırılabilir Dosyalar: Bu dosyalar bilgisayarda çalışıp iş yapan dosyalardır. örneğin yazı yazmakta kullandığınız Not Defteri uygulaması çalışabilir bir uygulamadır. çalıştıktan sonra yazı dosyası üretebilir. Bazı çalışabilir dosyalar: EXE: En çok kullanılan uygulama dosyalarıdır COM: sistem dosyalarıdır BAT: birçok dosyayı sıra ile çalıştıran dosya listesidir CMD: sistem dosyasıdır 2- Bilgi dosyaları: İçersinde bilgi bulunan dosyalardır. Bu tip dosyalar kendi başına işe yaramaz. örneğin Elinizde DOC uzantılı bir Yazı dosyası varsa Microsoft Word olmadan açıp okumanız mümkün değildir. (veya Open Office gibi uygulamalar ile açılabilir) uygulama olmadan yazı ve resim dosyası işe yaramaz. Bilgi dosyaları binlerce farklı çeşittedir.

Dosya Sistemleri Bilgisayarda kullanılan işletim sistemine göre dosyalama sistemleri de değişiklik göstermektedir. eski tip DOS işletim sistemlerinde FAT(File Allocation Table: Dosya ayırma tablosu)sistemi kullanılmaktadır. bu sistemler hard disk üzerinde dosyaların nasıl sıralanacağını belirtir. FAT sisteminin yetersiz gelmesi ve büyük hard disklerin üretilmesiyle yeni dosya sistemleri geliştirilmiştir. Bunlardan en çok kullanılanı FAT32 ve NTFS gibi sistemlerdir. (Diğer sistemler: VFAT, NTFS-3G, ADS, EAs, HPFS)

WEB SİTESİ TANIYALIM