Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 1/53

Kömür Petrografisi Sigillaria kökünün fosilleşmiş kalıntısı –Ust Westphaliyen. Osnabrück yakınında Piesberg. Fotograf bulunduktan hemen sonra 1886’da çekilmiştir. Kavuşan JEM408 2/53

Maseral, mineraloji bilimindeki mineral terimine karşılık gelir. Kömür Petrografisi 1945 yılında ICC tarafından yapılan toplantıda kömür petrografisi için temel kavramlar kararlaştırılmıştır. Maseral:Petrografi mikroskobunda x50 büyütmede tanımlanabilen bitkisel artıklardır. Maseral, mineraloji bilimindeki mineral terimine karşılık gelir. Kavuşan JEM408 3/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 4/53

Kömür Petrografisi Maserallerin ortak özelliklerine dayanarak maseral grupları oluşturulur. Linyitlerde ve taşkömürü-antrasitlerdeki maseral gruplarının adlamaları birbirinden farklıdır. Kavuşan JEM408 5/53

Linyitlerde maseral gruplandırması-HUMINIT Maseral alt grubu Maseral Maseral Tipi HUMINIT Humotelinit Textinit Ulminit Texto-ulminit, Eu-ulminit Humodetrinit Attrinit Densinit Humocollinit Gelinit Perigelinit, Laevigelinit Corpohuminit Phlobaphinit, Pseudo-Phlobaphinit Kavuşan JEM408 6/53

Linyitlerde maseral gruplandırması-LIPTINIT Maseral Alt Grubu Maseral Maseral Tipi LIPTINIT Sporinit Kütinit Resinit Suberinit Alginit Liptodetrinit Klorofillinit Bitüminit Kavuşan JEM408 7/53

Linyitlerde maseral gruplandırması-INERTINIT Maseral Alt Grubu Maseral Maseral Tipi INERTINIT Füzinit Semifüzinit Makrinit Sclerotinit Inertodetrinit Kavuşan JEM408 8/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 9/53

(GELINIT), (HUMINIT), (ULMINIT) Kömür Petrografisi VITRINIT (GELINIT), (HUMINIT), (ULMINIT) GRUBU MASERALLERİ Kavuşan JEM408 10/53

VİTRİNİT GRUBU MASERALLERİ Kömür Petrografisi VİTRİNİT GRUBU MASERALLERİ TELINIT KOLINIT VITRODETRINIT Kavuşan JEM408 11/53

TELİNİT Kömür Petrografisi TELINIT 1 VE TELINIT 2 OLARAK İKİ SUBMASERALİ VARDIR. MASERAL VARYETESİ OLARAK CORDAITOTELINIT, FUNGOTELINIT, LEPIDOTELINIT GİBİ TURLERİ SÖZ KONUSUDUR. Kavuşan JEM408 12/53

KOLINIT SUB-MASERALERİ: TELOKOLINIT, DESMOKOLINIT, GELOKOLINIT, Kömür Petrografisi KOLINIT SUB-MASERALERİ: TELOKOLINIT, DESMOKOLINIT, GELOKOLINIT, CORPOKOLINIT Kavuşan JEM408 13/53

KOLLEKTIF BIR MASERALDİR. Kömür Petrografisi VITRODETRINIT KOLLEKTIF BIR MASERALDİR. Kavuşan JEM408 14/53

VİTRİNİT GRUBUNUN GENEL ÖZELLİKLERİ: Kömür Petrografisi VİTRİNİT GRUBUNUN GENEL ÖZELLİKLERİ: AROMATİK BİR NUKLEUS’U, ALİFATİK GRUPLARDAN OLUŞAN BİR KABUK SARAR. O/C VE H/C İÇERİKLERİ DENGELİDİR. KOKLAŞMADA ŞEKİL DEĞİŞİMİ ORTA DÜZEYDEDİR. KOLINIT MASERALİ REFLEKSİYON ÖLÇÜMÜNDE (VİTRİNİT REFLEKSİYONU) KULLANILIR. KÖMÜRLEŞME (COALIFICATION) BELİRLENMESİNDE ÖNEMLİDİR. Kavuşan JEM408 15/53

EKZINIT (EXINIT)-LIPTINIT GRUBU Kömür Petrografisi EKZINIT (EXINIT)-LIPTINIT GRUBU SPORINIT CUTINIT RESINIT ALGINIT LIPTODETRINIT Kavuşan JEM408 16/53

SPORINIT: Spor ve pollenlerin meydana getirdiği maseraldir. Kömür Petrografisi SPORINIT: Spor ve pollenlerin meydana getirdiği maseraldir. Kavuşan JEM408 17/53

Kömür Petrografisi SPOR – POLLEN BASINC ALTINDA DEĞİŞİR VE YAPIŞIK DUVAR ŞEKLİNDE GÖZLENİR. Kavuşan JEM408 18/53

RESINIT: REÇİNELERİN KÖMÜRLEŞMESİYLE OLUŞURLAR. Kömür Petrografisi CUTINIT: YAPRAK PARANŞİM DOKUSUNUN KÖMÜRLEŞMESİ İLE OLUŞUR. SPORINITE BENZER. PLEOKROİZMA GÖSTERİRLER. BÖYLECE KOLAYCA TANINIRLAR. RESINIT: REÇİNELERİN KÖMÜRLEŞMESİYLE OLUŞURLAR. SUBERINIT: SUBERIN MANTARLARININ KÖMÜRLEŞMESİYLE OLUŞURLAR. Kavuşan JEM408 19/53

TASMANITES (TASMANYA), TORBANITE (İNGİLTERE) BUNLARIN EN BİLİNENİDİR. Kömür Petrografisi ALGINIT: ALGLERİN KÖMÜRLEŞMESİYLE OLUŞURLAR. TANINMALARI UV-IŞIK ALTINDADIR. REINSCHIA, PILA PALEOZOYIK KÖMÜRLERİNDE, BOTRYOCOCCUS BRAUNII TERSİYER KÖMÜRLERİNDE BOL BULUNUR. TASMANITES (TASMANYA), TORBANITE (İNGİLTERE) BUNLARIN EN BİLİNENİDİR. Kavuşan JEM408 20/53

Kömür Petrografisi Bolu-Mengen kömürlerinde rastlanan alglerin görünüşü Kavuşan JEM408 21/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 22/53

LIPTINIT GRUBUNUN KOLLEKTİF MASERALİDİR. Kömür Petrografisi LIPTODETRINIT: LIPTINIT GRUBUNUN KOLLEKTİF MASERALİDİR. Kavuşan JEM408 23/53

EKZINIT-LIPTINIT GRUBUNUN ÖZELLİKLERİ Kömür Petrografisi EKZINIT-LIPTINIT GRUBUNUN ÖZELLİKLERİ DİĞER MASERAL GRUPLARINA NAZARAN DAHA FAZLA HİDROJEN İÇERİRLER. DAHA FAZLA ALİFATİK BİLEŞEN İÇERİRLER. KOKLAŞMADA ŞEKİL DEĞİŞİM ORANLARI YÜKSEKTİR. ISI KARŞISINDA DAHA FAZLA GAZ SERBESTLERLER. Kavuşan JEM408 24/53

INERTINIT GRUBU MASERALLERİ Kömür Petrografisi INERTINIT GRUBU MASERALLERİ FUZINIT-SEMIFUZINIT SCLEROTINIT MACRINIT MICRINIT INERTODETRINIT Kavuşan JEM408 25/53

Kömür Petrografisi FUZINIT-SEMIFUZINIT BİTKİSEL ARTIKLARIN BATAKLIK ORTAMINDA HERHANGİ BİR ŞEKİLDE MEŞE KÖMÜRLEŞMESİ SÜRECİNE UĞRAMASIDIR. BU SÜREÇTE BİR ÖN KÖMÜRLEŞME OLDUĞUNDAN DAHA DAYANIKLI BİR BİTKİSEL KALINTI ORTAYA ÇIKAR. KÖMÜRLEŞME SÜRECİNDE FAZLA DEĞİŞİME UGRAMADIKLARINDAN DAHA BELİRGİN ŞEKİLDE KORUNURLAR. Kavuşan JEM408 26/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 27/53

Kömür Petrografisi SCLEROTINIT: MANTARLARIN KÖMÜRLEŞMESİ SONUCU OLUŞAN MASERALDİR. İLKSEL BİLEŞİMLERİNDE AROMATİK YAPIDA OLDUKLARINDAN KÖMÜRLEŞME SÜRECİNDE DE FAZLA DEĞİŞİME UĞRAMAZLAR, ANTRASİTLERDE BİLE SAPTANABİLİRLER. PALEOZOYİK VE TERSİYER YAŞLI OLAN MANTARLAR FARKLI OLDUKLARINDAN TANINABİLİRLER. Kavuşan JEM408 28/53

PALEOZOYIK YAŞLI SCLEROTINITLER Kömür Petrografisi PALEOZOYIK YAŞLI SCLEROTINITLER Kavuşan JEM408 29/53

TERSIYER YAŞLI SCLEROTINITLER Kömür Petrografisi TERSIYER YAŞLI SCLEROTINITLER Kavuşan JEM408 30/53

Kömür Petrografisi MACRINIT: TANECİKSİZ BİR “GROUNDMASS”IN, AMORF, DOKUSUZ VE YÜKSEK REFLEKTANSLI GÖRÜNÜŞÜDÜR Kavuşan JEM408 31/53

Kömür Petrografisi MICRINIT: MİKRON CAPINDAKİ KÜÇÜK VE AMORF TANELERİN MEYDANA GETİRDİĞİ MASERALDİR. Kavuşan JEM408 32/53

INERTINIT GRUBUNUN KOLLEKTİF MASERALİDİR. Kömür Petrografisi INERTODETRINIT: INERTINIT GRUBUNUN KOLLEKTİF MASERALİDİR. Kavuşan JEM408 33/53

INERTINIT GRUBUNUN ÖZELLİKLERİ Kömür Petrografisi INERTINIT GRUBUNUN ÖZELLİKLERİ HIDROJENCE FAKİRDİRLER. O ORANLARI YÜKSEK, HIDROJEN İÇERİKLERİ DÜŞÜKTÜR. ÖN OKSİDASYONA UĞRADIKLARINDAN KÖMÜRLEŞME SÜRECİNDE DEĞİŞİMLERİ ÇOK AZDIR. DAHA FAZLA AROMATİKTİRLER. KOKLAŞMADA YUMUŞAMAZLAR VE GENELLİKLE ÇOK AZ DEĞİŞİME UĞRARLAR. REFLEKTANSLARI DİĞER MASERALLERE GÖRE DEĞİŞKEN OLMASINA RAĞMEN, DAHA YÜKSEK OLDUKLARI KABUL EDİLEBİLİR. Kavuşan JEM408 34/53

Bazı maserallerin özellikleri Maceral H/C O/C frac. aromatic C Density (g/cc) Resinite 1.33 - 1.55 0.03 - 0.11   1.01 - 1.15 He Sporinite 0.92 - 1.13 0.09 - 0.12 0.45 - 0.6 1.15 - 1.25 Aq Bituminite 1.3 - 1.5 0.14 - 0.17 Alginite 1.1 - 1.4 0.10 - 0.07 0.18 1.01 - 1.15 Aq Vitrinite 0.39 - 0.9 0.10 - 0.33 0.5 - 0.9 Semifusinite 0.5 - 0.64 0.14 m-0,13 1.28 - 1.50 He Fusinite ~0.5 ~0.13 1.40 - 1.60 He Kavuşan JEM408 35/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 36/53

Kömür Petrografisi KARBOMINERIT KÖMÜRLERDEKİ ANORGANİK BİLEŞİKLERİN MEYDANA GETİRDİĞİ MASERAL GRUBUDUR. Kavuşan JEM408 37/53

KARBARGİLLİT: KÖMÜR+%20-60 KİL MİNERALİ Kömür Petrografisi KARBARGİLLİT: KÖMÜR+%20-60 KİL MİNERALİ KARBOPİRİT: KÖMÜR +%5-20 SÜLFÜRLÜ MİNERALLER KARBANKERİT: KÖMÜR+%20-60 KABONAT MİNERALLERİ KARBOSİLİSİT: KÖMÜR + %20-60 KUVARS MİNERALLERİ KARBOPOLİMİNERİT: KÖMÜR+%20-60 ÇEŞİTLİ MİNERALLER Kavuşan JEM408 38/53

Kömür Petrografisi FROMBOİDAL PİRİT MİNERALLERİ Kavuşan JEM408 39/53

MASERAL GRUPLARININ HACİMCE DAĞILIMLARI HESAPLANARAK BELİRLENİR. Kömür Petrografisi MİKROLİTOTİPLER MASERAL GRUPLARININ HACİMCE DAĞILIMLARI HESAPLANARAK BELİRLENİR. MASERALLERİN DAĞILIMLARINA GÖRE HOMOJEN VEYA HETEROJEN TANIMLANABİLİRLER. Kavuşan JEM408 40/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 41/53

Kömür Petrografisi LİTOTİPLER MİKROLİTOTİPLEİN YARDIMIYLA KÖMÜRLERİN LİTOTİPLERİ TANIMLANIR. Kavuşan JEM408 42/53

HUMİK KÖMÜRLERDE LİTOTİPLER VİTREN KLAREN FÜZEN DUREN Kömür Petrografisi HUMİK KÖMÜRLERDE LİTOTİPLER VİTREN KLAREN FÜZEN DUREN Kavuşan JEM408 43/53

SAPROPELİK KÖMÜRLERDE LİTOTİPLER Kömür Petrografisi SAPROPELİK KÖMÜRLERDE LİTOTİPLER CANNEL KÖMÜRLER BOGHEAD KÖMÜRLERİ Kavuşan JEM408 44/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 45/53

KÖMÜR PETROGRAFİSİNİN ÖNEMİ VE FAYDALARI Kavuşan JEM408 46/53

PALEOBATAKLIĞIN FASİYES ÖZELLİKLERİNİ ORTAYA KOYAR. Kömür Petrografisi KÖMÜRLERİN ORİJİNLERİNİN BELİRLENMESİNİ SAĞLAR. HUMİK VEYA SAPROPELİK OLUP OLMADIKLARI BELİRLENİR. PALEOBATAKLIĞIN FASİYES ÖZELLİKLERİNİ ORTAYA KOYAR. ÖZEL KOŞULLARDA DEPOLANMIŞ PALEOBİTKİLERİN YARDIMIYLA PALEO-BİTKİLERİN ANATOMİLERİ HAKKINDA BİLGİ SAĞLAR. Kavuşan JEM408 47/53

Kömür Petrografisi ENDÜSTRİDE KOK TESİSLERİNDE SEÇİMLİ KÖMÜR KULLANILMASINA OLANAK VERİR. İNERTİNİTÇE ZENGİN KÖMÜRLERİN KOKLAŞMASI LİPTİNİTÇE ZENGİN KÖMÜRLER GÖRE DAHA KOLAYDIR. KOKTA MASERAL KOMBİNASYONUN AYARLANMASI SURETİYLE MALİYETİN DÜŞÜRÜLMESİNİ SAĞLAR. Kavuşan JEM408 48/53

VİTRİNİT REFLEKSİYONU KÖMÜRLERDE DÜZENLİ OLARAK ARTAR. Kömür Petrografisi VİTRİNİT GRUBU MASERALLERİ YARDIMIYLA BASENDEKİ DİYAJENETİK EVRE BELİRLENİR. VİTRİNİT REFLEKSİYONU KÖMÜRLERDE DÜZENLİ OLARAK ARTAR. Kavuşan JEM408 49/53

ISI BASINÇ Kömür Petrografisi JEOTERMİK GRADYAN KONTAKT ISISI LİTOSTATİK BASINÇ (GÖMÜLME BASINCI) TEKTONİK BASINÇ Kavuşan JEM408 50/53

Kömür Petrografisi Kavuşan JEM408 51/53

Kömür Petrografisi DENİZEL ORGANİK MADDE İÇEREN ÇÖKELLERDE VİTRİNİT REFLEKSİYON ÖLÇÜMÜ BASENDEKİ PETROLÜN MİGRASYON YÖNÜNÜN SAPTANMASINI SAĞLAR. KARASAL ÇÖKELLER BU NEDENLE BASENİN GELİŞİMİNE IŞIK TUTAR. SPOR RENK INDEXİ (SCI), VİTRİNİT REFLEKSİYON ÖLÇÜMÜNÜN EŞDEĞERİDİR. Kavuşan JEM408 52/53

KÖMÜR PETROGRAFİSİ SON Kavuşan JEM408 53/53