Prof. Dr. Ülkü Yetiş ODTÜ, Çevre Mühendisliği Bölümü Su Kaynakları ve Suyun Kullanımı: Endüstriyel Prof. Dr. Ülkü Yetiş ODTÜ, Çevre Mühendisliği Bölümü 21.Yüzyılda Su Yönetimi “Bütünleşik Su Yönetimi Çerçevesinde Türkiye’de ve Dünyada Su” 4 Haziran 2013

Ana Başlıklar Endüstriyel Prosesler ve Su Dünya’da Endüstriyel Su Kullanımı Türkiye’de Endüstriyel Su Kullanımı Nasıl azaltılabilir ?

Endüstriyel Faaliyetler Su Kullanımı Hammadde Solvent Soğutma suyu Taşıma suyu Enerji kaynağı

Endüstriyel Su Ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, ortalama; suyun % 20’si endüstriyel amaçla kullanılıyor; Endüstriyel su tüketim değerleri, enerji amaçlı tüketimi de içeriyor; Küçük ölçekli sanayi kuruluşlarının kullandığı su, içme ve kullanma suyu içerisinde; Endüstriyel su tüketimini tam olarak bilebilmek zor....

Endüstriyel Su İhtiyacı Doğru zamanda Doğru yerde Doğru miktarda Doğru kalitede

Kalite? Şeker Üretimi Eczacılık Düşük kaliteli su İçme suyundan daha kaliteli su

Su Kullanılan Süreçler Gıda Üretim Yıkama Seyreltme Taşıma Ürün bileşeni Su Kullanılan Süreçler

En Yoğun Su Kullanan Endüstriyel Faaliyetler Gıda Tekstil Metal Ağaç/ağaç ürünleri Kimya Maden Petrol ürünleri En Yoğun Su Kullanan Endüstriyel Faaliyetler

Pamuklu Kumaş Üretimi 1 kg pamuklu dokumanın (1 adet jean pantolon) su ayak izi: 11,000 litre

Sektörel Su Tüketimi Petrol Rafinerileri Kağıt Hamuru 1-3 m3/ton hampetrol Kağıt Hamuru 64 m3 /t kağıt hamuru Deri 10-260 m3/ton deri Bira 300 L/L bira

Ana Başlıklar Endüstriyel Prosesler ve Su Dünya’da Endüstriyel Su Kullanımı Türkiye’de Endüstriyel Su Kullanımı Nasıl azaltılabilir ?

Endüstriyel Su Kullanımı Dünya ortalaması : % 22 Gelişmiş ülkelerde; 59% Gelişmekte olan ülkelerde; % 8 Artış hızı çok yüksek http://academic.evergreen.edu/g/grossmaz/SCHROEBJ/

Dünya’da Durum

Global Evsel ve Endüstriyel Su Kullanımı (1950 and 2010) (imalat sanayi ve enerji) Su Kullanımı (1950 and 2010) http://dx.doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2012.10.018

UN World Water Development Report Endüstriyel faaliyetlerden 300-500 milyon ton ağır metal, solvent, toksik çamur vb sulara karışıyor... Gelişmekte olan ülkelerde; endüstriyel atıkların %70’i içme suyu kaynaklarına deşarj ediliyor... Su kıtlığı ciddi bir risk; Coğrafi ve mevsimsel farklılıklar nedeniyle bu risk bazı ülkelerde/bölgelerde daha yüksek; İçme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılanamadığı yerde endüstri için su, çok daha zor temin edilebilir...

Gelişme trendleri Eğer, mevcut talep ve tüketim devam ederse endüstri her geçen gün daha ciddi su yokluğu sorununu yaşayacak 2025 yılında Dünya nüfusunun 2/3’ü su kıtlığı yaşayacak Çin, Endonezya ve Hindistan’da su şimdiden önemli bir sorun Globalleşme, ucuz işgücü nedeniyle daha da çok artan su talebi

İklim değişikliği Su arzında azalma Endüstri üzerinde artan güvenilir su kaynağı ihtiyacı baskısı İklim değişikliğinin yeri va zamanı öngörülemeyen etkileri Pekçok sanayileşmiş ülkede (Orta Enlem ve Kuzey Yarımküre) artan su stresi Bazı bölgelerde diğer sektörlerin su talepleri ile çelişme SONUÇ: YER DEĞİŞTİRME... Bazı az gelişmiş ülkeler zaten iklim değişikliğinin etkisinde Su kıtlığı yaşanmayan bazı ülkelerde ise ucuz işgücü nedeniyle çokuluslu firmalar yatırım yapmış durumda ve hala yapıyor Bu ülkelerde su altyapısının geliştirilmesi gerek Ürünlerin pazarlandığı gelişmiş ülkelerden kaynaklanan talepler, bu ülkelerde ekosistemin korunmasına ilişkin baskılar SONUÇ : GELİŞEN STANDARTLAR

Ana Başlıklar Endüstriyel Prosesler ve Su Dünya’da Endüstriyel Su Kullanımı Türkiye’de Endüstriyel Su Kullanımı Nasıl azaltılabilir ?

Sektörlere göre çekilen su miktarı (1000 m3/yıl) Su kaynaklarından çekilen Sektörler arası transfer edilen(1)   Miktar (%) Toplam 11 744 668 100 170 394 Belediyeler 4 787 439 40,8 7 795 Köyler 1 014 851 8,6 2 062 İmalat sanayi işyerleri 1 503 126 12,8 133 539 Termik santraller 4 273 874 36,4 11 545 Organize sanayi bölgeleri 111 857 1,0 14 156 Maden işletmeleri 53 521 0,5 1 297 (1) Diğer sektörlerden temin edilen su miktarını içermektedir. Not: Tablolardaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. TUİK, 2010

Kaynağına göre çekilen su miktarı Su kaynaklarından çekilen 1000 m3/yıl % Kaynak 1 789 924 15,2 Deniz 4 961 308 42,2 Göl ve gölet 149 570 1,3 Akarsu 324 631 2,8 Baraj 2 416 303 20,6 Kuyu 2 084 875 17,8 Diğer(1) 18 058 0,2 TOPLAM 11.744.668 (1) Yağmur suyu, ocak suyu vb. kaynakları içermektedir.

İmalat Sanayi Su Göstergeleri   2000 2004 2008 2010 Proses suyu 526 982 312 550 352 743 470 058 Takviye kazan suyu 56 468 46 790 43 736 37 259 Takviye soğutma suyu 748 219 746 780 777 463 970 751 Evsel su 82 756 72 410 76 271 102 025 Diğer(2) 39 636 36 530 61 535 50 756 Tüketilen su miktarı (bin m3/yıl) 1 454 061 1 215 060 1 311 748 1 630 849 (1) DSİ sulama kanalı, köy şebekesi, serbest bölge şebekesi, başka işyeri, damacana vb. kaynaklardan temin edilen suları içermektedir. (2) Başka işyerine verilen, klimalarda kullanılan, yangın suyu, vb. su kullanımlarına ait miktarları içermektedir. Artış Eğilimi ?

Çekilen Su Miktarı

Kaynağına göre çekilen su miktarı Yıllara göre değişim   2000 2004 2008 2010 Şehir şebekesi 23 514 50 330 33 052 47 342 Kaynak 86 235 6 670 52 730 38 951 Deniz 636 952 656 450 658 650 821 324 Göl 33 469 23 990 16 372 14 152 Akarsu 86 983 68 270 54 523 64 220 Baraj 87 485 86 470 79 435 98 353 Kuyu 469 350 267 220 334 115 466 026 Tanker 29 839 14 940 12 496 13 523 OSB şebekesi - 68 086 62 366 Diğer(1) 16 037 49 280 4 420 10 408 Çekilen su miktarı (bin m3/yıl) 1 469 862 1 223 620 1 313 878 1 636 666 (1) DSİ sulama kanalı, köy şebekesi, serbest bölge şebekesi, başka işyeri, damacana vb. kaynaklardan temin edilen suları içermektedir. (2) Başka işyerine verilen, klimalarda kullanılan, yangın suyu, vb. su kullanımlarına ait miktarları içermektedir.

Mevcut Durum Su fiyatları – Düşük ya da bedava Su kullanımının iyileştirilmesine yönelik teşvikler sınırlı Geri dönüşüm maliyetleri yüksek Küçük ve orta işletmeler Atıksu arıtma var/çalıştırılmıyor Atıksu geri kullanımı çok çok sınırlı Su kullanım pratiklerinin iyileşme gereksinimi var

Sakarya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürü Sapanca Gölü İnsani tüketim öncelikli kullanılması, planlanması ve önceliklendirilmesi gereken Sapanca Gölü'nün endüstriyel kullanımın baskısı altındadır. Gölün hem Sakarya hem de Kocaeli için içme suyu açısından vazgeçilmez nitelik taşımaktadır. Bölgemizin artan nüfusu ve su talebinin artmasıyla göldeki su bütçesi artık limit olarak zorlanmaya başlamıştır. Sapanca Gölü gibi insani tüketim öncelikli planlanması, kullanılması ve önceliklendirilmesi gereken bir su kaynağından endüstriyel kullanım kesinlikle elini çekmelidir. "Bütün doğal su kaynaklarının ekolojik sürdürülebilirliği, ekolojik dengesinin korunması açısından 'su bütçesi' dediğimiz, giren ve çıkan su miktarının doğru ve etkin olarak yönetilmesi gerekiyor. Türkiye'deki birçok su kaynağı su bütçesi etkin olarak yönetilemediği için, su bütçesi aşıldığı ve uzun vadeli sürdürüldüğü için elden çıkmıştır. Sapanca Gölü tehdit altında... Dünyanın içilebilir özelliğe sahip sayılı göllerinden biri olan Sapanca Gölü, endüstriyel amaçlı kullanım ve yağışlardaki düşüş nedeniyle tehdit altında bulunuyor. Her yıl 30 milyon metreküp civarında su, endüstriyel kullanım amacıyla çekiliyor. Bu su, yıl içinde Kocaeli'ye içme suyu olarak tahsis edilen miktarla aynı oranda ve Sakarya'nın da içme suyu olarak kullandığı miktarın yarısı oranında bulunuyor. http://www.haberler.com/sapanca-golu-nden-endustriyel-kullanim-amacli-su-4421476-haberi/ http://www.sabah.com.tr/YesilEkran/2011/12/23/sapanca-golu-tehdit-altinda

Ana Başlıklar Endüstriyel Prosesler ve Su Dünya’da Endüstriyel Su Kullanımı Türkiye’de Endüstriyel Su Kullanımı Nasıl azaltılabilir ?

Su Ayakizi Azaltımı Su Muhasebesi Nerede ? Ne kadar ? Hangi kalitede ? Su Yönetim Stratejisi Hedefler ? Nerede? Ne düzeyde? Atık azaltma Daha az su Daha az atıksu Azaltım ? Geri kullanım ? Hangi aşamada ? Nasıl ? Enerji-Su Daha az arıtma Daha az enerji Su Ayakizi Azaltımı

Teşekkürler...