Çocuklarda Ventriküloperitoneal Şant Enfeksiyonlarının Tıbbi ve Ekonomik Sonuçları Seda ŞİRİN KÖSE, Ali KANIK, Engin KÖSE, Kayı ELİAÇIK, Murat ANIL, Mehmet HELVACI

GİRİŞ Ventriküloperitoneal şantların (VPŞ) en önemli komplikasyonu İnsidans %5-41 Ciddi morbidite ve mortalite Yüksek tedavi maliyeti ve psikososyal sıkıntılar Ülkemiz koşullarında ventriküloperitoneal şant enfeksiyonlarını (VPŞE) klinik ve ekonomik yönüyle inceleyen sınırlı bilimsel yayın

AMAÇ Çocuklardaki şant enfeksiyonlarının tıbbi ve ekonomik sonuçlarının birlikte değerlendirilmesi

YÖNTEM T.C.S.B. İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği Ocak 2007 - Aralık 2011  İlk kez VPŞE tanısı ile takip edilen 51 olgu

YÖNTEM Tanı: Tedavi: Öykü Yakınma (ateş, kusma, başağrısı, nöbet) Klinik bulgular (bilinç değişikliği, yara yerinde akıntı, meningeal irritasyon kanıtlarının varlığı) Beyin omurilik sıvısının (BOS) incelenmesi BOS kültürü Tedavi: Hastanın klinik durumu, etken ve BOS bulguları

YÖNTEM Ameliyat sonrası ilk VPŞE gelişme zamanına göre 0-2 ay, 2-6 ay, 6-12 ay ve > 12 ay sonra enfeksiyon gelişenler İlk VPŞE’de hastanede < 21 gün ve >21 gün yatanlar Olguların tedavi başlangıcında eksternal ventriküler dreneja alınma kararı beyin cerrahının tercihi Tüm olgulara orta düzeyde basınç ayarlı şant takılmış ve antibiyotik profilaksisi

YÖNTEM Maliyet değerlendirilmesi: Hastane yatak ücreti, Antibiyotik, Laboratuvar ve radyoloji, Cerrahi maliyetler Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Sağlık ve Bakım Hizmetleri Maliyet katsayısı: Toplam maliyet/İzlem süresi Yatış katsayısı: Hastanede yatış süresi/İzlem süresi

BULGULAR 28' i (%55) kız toplam 51 olgu 1-88 ay arası Ortalama izlem süresi: 734 ± 367 gün (ortanca: 665; en az: 66; en fazla: 1615)

BULGULAR Etiyoloji Hasta sayıları % Konj. malformasyonlar 30 58,8 Prematürite 8 15,7 SSS enfeksiyonu 4 7,8 İKYKO 3 5,9 İdiyopatik 6 11,8

BULGULAR 132 VPŞE / 835 şant operasyonu = % 15,8 33 (%64) olguda birden fazla şant enfeksiyonu 7 hasta (%13,7) izlemde exitus

BULGULAR 9 (%17) >12. ay 7 (%13) 6-12 ay arası 12 (%23) Şant takılma 23 (%45) ilk 2 ayda 12 (%23) 2-6 ay arası 7 (%13) 6-12 ay arası 9 (%17) >12. ay

BULGULAR İlk şant enfeksiyonunda : 37(%72) olguya şant çıkarılıp eksternal ventriküler drenaj uygulanmış 14 (%28) olguya şant çıkarılmadan sadece antibiyotik tedavisi verilmiş

BULGULAR Hastaneye yatış sayısı: 2,58 ± 1,75 (ortanca: 2; en az:1; en fazla:7) Ortalama yatış katsayısı: (hastanede yatış süresi / izlem süresi): 0,17± 0,22

BULGULAR Parametre Yatış katsayısı p Maliyet katsayısı Cinsiyet   Yatış katsayısı p Maliyet katsayısı Cinsiyet Kız n:28 Erkek n:23 0,05 0,13 0,07 38,1±74,4 49,0±53,5 0,06 İlk şant enf. yaşı <3 ay n:28 >3 ay n:23 0,11 0,04 0,002 57,8±80,0 24,9±35,5 0,006 Hidrosefali Etiyoloji Konjenital n:35 Edinsel n:16 0,10 0,09 0,413 48,0±72,2 30,3±46,2 0,401 Doğum Term n:36 Preterm n:15 0,15 0,001 30,9±42,8 71,9±97,2 0,005 EVD Var n:37 Yok n:14 0,08 0,941 47,5±72,2 31,1±42,8 0,479

BULGULAR Parametre Hastanede yatış süresi <21gün (n:33)   Hastanede yatış süresi <21gün (n:33) Hastanede yatış süresi >21gün (n:18) p Yaş (ay), ortanca 3 2 0.500 Cinsiyet, n (%) Erkek Kız 19 (57.5) 14 (42,5) 9 (%50) 9 (50) 0.600 BOS kültürü, n (%) Üreme (+) Üreme (-) 15 (60) 18 (56,2) 10 (40) 0.262 Gram pozitif Gram negatif 10 (66,6) 5 (33,4) 3 (33,4) 6 (66,6) 0.301 Doğum, n (%) Term Preterm 27 (81) 6 (19) 0,017 BOS/Kan glukoz (ortanca) 0,4 0,3 0,006 BOS protein gr/dl (ortanca) 138 240 0,250 BOS lökosit /mm3 (ortanca) 80 85 0,493 Hidrosefali etiyolojisi, n (%) Konjenital Edinsel 23 (69,6) 10 (31,4) 12(66,6) 6 (33,4) 0.412 EVD n (%) (+) 25 (75,7) 12 (66,6) 0.487

BULGULAR Olguların tanı yaşı, yatış katsayısı ve maliyet kat sayısı ile karşılaştırıldığında negatif yönde korelasyon (p = 0.005 r = - 0.38) (p= 0.04 r=-0.29)

BULGULAR Hastanede her bir yatıştaki ortalama maliyet: 6.397 ± 4.338 TL (ortanca: 12.987 TL; en az: 5102 TL; en çok: 44272 TL) Ortalama bir hasta maliyet: 16.188 ± 11.195 TL Maliyet katsayısının çeşitli faktörlerle ilişkisine bakıldığında prematür doğanlarda ve erken yaşlarda şant enfeksiyonu geçirenlerde anlamlı fark mevcut (p=0,006 ve 0,005)

TARTIŞMA VPŞE = %7-10 Literatürde Çalışmamızda VPŞE= %15,8

TARTIŞMA Hastaya ait faktörler Cerrahi işleme ait faktörler VPŞE risk faktörleri

TARTIŞMA Cerrahi teknik El yıkama Sterilite sorunları VPŞE sıklığı %10 Çalışmamızda %15,8 Şant enfeksiyonu sıklığı operasyon sonrası ilk iki ayda daha yüksek Cerrahi teknik El yıkama Sterilite sorunları Ameliyathane koşulları Günlük vaka sayısı Operatör deneyimi Operasyon saati Postoperasyon bakım Antibiyotikli şant kullanılmaması ?? Sosyoekonomik düzey Aile eğitim

BOS/serum glikoz düşük TARTIŞMA Prematüre BOS/serum glikoz düşük = Uzun yatış süresi

TARTIŞMA Yatış katsayısı Ve Maliyet katsayısı YÜKSEK < 3 ay Prematüre Yatış katsayısı Ve Maliyet katsayısı YÜKSEK

TARTIŞMA Çalışmamızda: Bir VPŞE = 6400 TL Ülkemizde şant enfeksiyonlarının ekonomik yönü ?? Yurt dışında bir VPŞE 8-50 bin dolar ABD: yatak ücreti 400 dolar; yoğun bakım ücreti 800 dolar Ülkemizde 20 dolar ve 250 dolar Çalışmamızda: Bir VPŞE = 6400 TL 1 hastanın toplam maliyeti= 16 200 TL

Morbidite ve maliyetin azalmasında risk faktörleri belirlenmeli ! SONUÇ Şant Enfeksiyonu Riskini ve Maliyeti Arttıranlar Prematür doğum Küçük yaşta ilk VPŞE Morbidite ve maliyetin azalmasında risk faktörleri belirlenmeli !

Teşekkürler!