DEMATEL Yrd. Doç. Dr. Hacer GÜNER GÖREN Pamukkale Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü
Giriş Batelle Memorial Enstitüsü’nün Genova’daki araştırma merkezinde geliştirilen bir yöntemdir (Gabus ve Fontela, 1973). DEMATEL, kompleks faktörler arasında gelişi güzel ilişkileri içeren bir yapısal model kurulması ve analiz edilmesi konusunda çok başarılı sonuçlar verdiğinden özellikle Japonya’da çok popülerdir.
Giriş DEMATEL sebep sonuç matrisi içinde faktörlerin birbirleriyle ne kadar etkileşimli olduğunu göstermektedir. Bu matriste sayıların ortalama değeri ne kadar yüksekse kriterler arasında o derece yakın bir ilişki var demektir.
DEMATEL Adımları 1. Adım: (Doğrudan Etki Matrisini Oluşturma) Belirlenen kriterler yatayda ve düşeyde yazılır. Daha sonra tüm kriterler arasındaki ilişkinin derecesine göre 0 – 4 arasında puanlandırarak A başlangıç matrisi oluşturulur. Bu matris, n x n boyutundadır.
DEMATEL Adımları 2. Adım: Oluşturulan A başlangıç matrisi normalize edilerek X matrisi elde edilir. X matrisinin köşegen elemanları 0’dır. 3. Adım: X matrisi de elde edildikten sonra faktörlerin birbirini toplam olarak ne kadar etkiledikleriyle ilgili T matrisi oluşturulabilir. T matrisi aşağıdaki formül ile oluşturulur.
DEMATEL Adımları 4. Adım: Satır ve sütunların toplamı vektör D ve vektör R olarak aşağıdaki formüller yardımıyla bulunur.
4. Adım (dvm) Daha sonra D ve R toplanarak yatay vektör elde edilir. Bu vektör kriterlerin ne kadar öneme sahip olduğunu göstermektedir. D ve R birbirinden çıkarılarak dikey vektör oluşturulur. D-R sonucuna göre kriterin cause veya effect grubuna gireceğine kararı verilir. D-R sonucu pozitif ise kriter cause grubunda, negatif ise effect grubundadır.