KÖMÜR BASENLERİNİN İNCELENMESİ - TEKTONİK Kömür-Tektonik KÖMÜR BASENLERİNİN İNCELENMESİ - TEKTONİK Kavuşan JEM408 1/16

Kömür-Tektonik Kömür damarları oluşumları esnasında basenin tabanındaki ani çökmeler nedeniyle killerle ara tabakalaşır. Sondaj ve yarmaların korelasyonları sonucunda damarların yatay olarak kili birimlerle parmaklandığı veya çatallandığı görülür. Yatay geçiş aniden kumlu veya çakıllı birimler olursa buna WASH-OUT adı verilir. Kömür damarı büyük olasılıkla paleo bir nehir kanalı ile kesilmiştir. Kavuşan JEM408 2/16

Kömür-Tektonik Kömür damarlarının yatay yönde killi seviyelere geçişleri kısa mesafede olmuşsa buna PARMAKLANMA (inter-fingering) denir. PARMAKLANMA (inter-fingering) yatay yöndeki normal fasiyes değişimini gösterir. Kavuşan JEM408 3/16

Kömür-Tektonik Sondaj ve yarmaların korelasyonlarından damarların yatay olarak killi birimlere geçişi uzak mesafelerde oluyorsa, yani damar çatallanıyorsa; buna DAMAR ÇATALLANMASI adı verilir. DAMAR ÇATALLANMASI, kömür damarının oluştuğu basenin tabanının oluşturan birimlerin tektonik etkilerle farklı çökmelerinin bir sonucudur. Kavuşan JEM408 4/16

Damar çatallanması, basendeki sübsidansın bir sonucudur. Kömür-Tektonik Damar çatallanması, basendeki sübsidansın bir sonucudur. Kavuşan JEM408 5/16

1-Sübsidans>Turbalaşma hızı: Kömür-Tektonik Çökme-Sübsidans ilişkisi şöyledir: 1-Sübsidans>Turbalaşma hızı: Bataklık ortamında kömürleşme durur ve sular tarafından bataklık işgal edilir. Turbalaşma duracağından anorganikler (kolloidler, siltler) çökelir. Anorganikler kara içerisine kadar ilerleyeceğinden, bataklık ortamı geri çekilir ve böylece kömürlü bölge yeni kıyı çizgisine kadar geri çekilir. Şayet sübsidans; çok yüksek ise kömürleşme tamamen durur. Kavuşan JEM408 6/16

1-Sübsidans=Turbalaşma hızı: Kömür-Tektonik Çökme-Sübsidans ilişkisi şöyledir: 1-Sübsidans=Turbalaşma hızı: Bataklık ortamında kömürleşme devam eder ve bataklık sürekli olarak bulunduğu konumda kalır. Turbalaşma devam ettiğinden kömür kalınlığı giderek artar ve çok kalın damarların oluşmasına neden olur. Kömür damarı kalınlaşırken anorganik içeriğinde de bir azalma damarlarda gözlenir. Kavuşan JEM408 7/16

Kömür-Tektonik 1-Sübsidans<Turbalaşma hızı: Çökme-Sübsidans ilişkisi şöyledir: 1-Sübsidans<Turbalaşma hızı: Bataklık ortamında kömürleşme devam eder ve bataklık sürekli olarak gelişerek denize veya açık suya doğru ilerler. Turbalaşma devam ettiğinden geri alanda(karaya doğru) kömür kalınlığı giderek artar ve kalın ve geniş yayılımlı damarların oluşur. Kömür damarı kalınlaşırken anorganik içeriğinde de bir azalma damarlarda gözlenir. Kavuşan JEM408 8/16

Bu tür damar kalınlaşmalarına ŞİŞME adı verilir. Kömür-Tektonik Kömür damarları plastiktir. Su içerikleri ile kömürlerin hidrokarbon molekül toplulukları olmaları nedeniyle basınç karşısındaki davranışları çoğunlukla diğer kayaçlara göre daha plastiktir. Tektonik yönlü basınçlara maruz kalmış kömürlerde sık sık anormal kıvrımlanmalar ve kütle yığışımlar gözlenir. Bu yığışımlar sonucu kalınlık değişmelerine sık sık sondaj ve yarma ve galerilerde rastlanır. Bunlar görünür damar kalınlıklarıdır. Bu tür damar kalınlaşmalarına ŞİŞME adı verilir. Kavuşan JEM408 9/16

Kömürlerde Kıvrımlar ve Şişme Kömür-Tektonik Kömürlerde Kıvrımlar ve Şişme ŞİŞME Kavuşan JEM408 10/16

Kömür-Tektonik KÖMÜRLEŞME ve KÖMÜR İÇEREN BASEN MODELLERİNİN TEKTONO-SEDİMANTER ÖZELLİKLERİ Kavuşan JEM408 11/16

TEKTONO-SEDİMANTER BASEN MODELLERİ Kömür-Tektonik TEKTONO-SEDİMANTER BASEN MODELLERİ ASİMETRİK ÖN ÇUKUR TİPİ HAVZALAR FAYLARLA SINIRLI BASENLER İNTRAKRATONİK ÇUKUR TİPİ HAVZALAR Kavuşan JEM408 12/16

ASİMETİK ÖN ÇUKUR HAVZA TİPİ Kömür-Tektonik ASİMETİK ÖN ÇUKUR HAVZA TİPİ Kavuşan JEM408 13/16

FAYLARLA SINIRLANDIRILMIŞ HAVZA TİPİ Kömür-Tektonik FAYLARLA SINIRLANDIRILMIŞ HAVZA TİPİ Kavuşan JEM408 14/16

INTRA-KRATONİK (KITAİÇİ) ÇUKUR HAVZA TİPİ Kömür-Tektonik INTRA-KRATONİK (KITAİÇİ) ÇUKUR HAVZA TİPİ Kavuşan JEM408 15/16

Kömür-Rezerv BÖLÜMÜN SONU Kavuşan JEM408 16/16