ÇOCUKLARDA DİKKAT EKSİKLİĞİ VE VELİLERE ÖNERİLER İBNİ SİNA İLKÖĞRETİM OKULU ÖZNUR SEVENER REHBER ÖĞRETMEN

DİKKAT NEDİR? Gereken işe, gerektiği kadar, gerekli süre zarfında odaklanabilmektir dikkat

Çocuklar Dikkatlerini Hangi Yaşlarda Ne Kadar Süre İle Toplayabilirler? Bir yaşındaki bir çocuğun lastik bir halka ile 1 dakika yoğun bir şekilde oynayabildiği; 6 yaşındaki çocuklarının işaretleme ödevlerinde 10 dakika süreyle çalışabildikleri, 5-7 yaşlarında dikkatin devamlılığının 15 dakika olduğu, 7-10 yaşları arasında 20 dakika olduğu, 10-14 yaşları arasında ise 25-30 dakika dikkatin yoğunlaştığı bir çalışmanın yapabildikleri, Çocukların değişik durumlarda ve farklı koşullarda değişik uzunluktaki sürelerde çalışabilecekleri belirlenmiştir.

Dikkat toplama sorunu olan çocuklar ikiye ayrılırlar. Bunlar; 1.Tip: Bu çocuklar sürekli hareket halinde, dürtüsel ve acelecidirler, Çevreden gelen tüm uyarıcılara açıktırlar ve ilgileri kolayca dağılır. Uzun bir zaman süresince herhangi bir nesneyle ilgilenemezler, etrafta sürekli gürültü yaparlar. Çevrelerindeki insanlar sürekli olarak onlardan şikayet ederler. Bu çocuklar kendilerinden istenen çalışmalara yönelemezler ve bu nedenle bir çalışmada devamlılık sağlayamazlar. 2.Tip: Bu çocuklar çok sessizdirler, motivasyonları düşüktür, kendi kendilerine hayallere dalarlar, isteksizdirler ve ilgisizdirler. Bir iş üzerinde özensiz, gelişi güzel çalışırlar. Bu çocuklar 1. tip çocuklar gibi çevrelerine zarar vermezler.

Dikkat Toplama Problemlerinin Nedenleri Nelerdir? Bedensel nedenler; sinir sistemi ve beyinde meydana gelmiş olan bazı rahatsızlıklar, metabolizmanın düzensiz çalışması, organik gelişim bozukluklarıdır.

Eğitimsel nedenler; Katı eğitim tutumu, aile yaşantısı ile ilgili problemler, aşırı zorlama, erken çocukluk dönemindeki eğitim hataları, öğretmenin olumsuz tutumu, okul ve öğretim yönteminin değişmesi, büyük sınıflar, çok erken ya da geç okula gitme, öğrencilere yönelik bireysel rehberlik hizmetlerinin yetersiz olması, başarı konusunda baskı yapılması, ders işleniş biçiminin konuşulmaması gibi nedenlerdir.

Çevresel nedenler; Yoğun uyaran akışı (görsel ve yazılı basın, kent yaşamı, aşırı oyuncak bolluğu gibi), psikolojik sarsılmalar, anne babanın boşanması, heyecan, öfke, korku, çevre koşullarında yaşanan yoksunluklar ya da aşırılıklar gibi nedenlerdir.

DIŞ FAKTÖRLER çevre şartlarının neden olduğu gürültü, medyanın zararları (fazla televizyon izleme), yorgunluk, yanlış cezalandırma ve uzun süren hastalıklar sayılabilir. Dikkat toplama bozukluğuna neden olan bu tür dış faktörler kolaylıkla tanınabilir ve ortadan kaldırılabilir. Fakat dikkat toplama problemlerine neden olan psikolojik koşullar olan içsel nedenler ise oldukça karmaşıktır.

Dikkatin bir konu üzerine toplanabilmesi için bireyin o konuya ilgi göstermesi şarttır. Eğer çocuklar ev ödevlerini yapmada zorlanıyorlarsa ev ödevlerinden hoşlanmadıkları anlaşılmalıdır. Ev ödevini yapmak istemeyen bir çocuk ilgi duyduğu bir kitabı oturup saatlerce okuyabilmekte ya da bir maket uçağı bitirinceye kadar uğraşabilmektedir. Kişinin kendisinin içten istemesi önemlidir. Dikkat toplama dışardan zorlayarak ya da kendi içinden zorlayarak oluşmaz.

ÇOCUKLARIN DİKKAT TOPLAMA BECERİSİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN ANNE BABALAR EVDE NELER YAPABİLİRLER? <Bir resmi alır o resim hakkında birlikte tartışabilirsiniz. < Bu resimde ne görüyorsun? <.Bu resim hoşuna gitti mi? Ya da ne hoşuna gitmedi gibi. < Birbirine benzeyen iki resimde 8 – 10 farklılığı bulma, (çocuk bunları bulmalı). <Labirent oyunları,puzzel yapma,bulmaca çözme,Tangram <Çeşitli şekillerin devamını boyama <Sayıları birleştirerek resim oluşturma. <Resmin bütününe uygun olmayan, resmin içindeki bazı figürleri bulma şeklinde olabilir Boncuk dizme

PLANLI ÇALIŞMA <Dikkatin toplanabilmesi için planlı çalışma önemlidir. Gerçekçi ve uygulanabilir şekilde düzenlenen bir plan çocuğun başarı duygusunu yaşamasına neden olur ve kendine güveninin artmasını sağlar böylece çocukta olumlu benlik algısı gelişmiş olur.

“Dikkat toplama” düşünceyi bir konu üzerine yoğunlaştırma demektir. Evde çocukla birlikte bir dikkat toplama posteri hazırlanabilir. Büyükçe bir karton alınır, aşağıdaki cümleler büyükçe yazılır, etrafı istenildiği gibi süslenir. “Dikkat toplama” düşünceyi bir konu üzerine yoğunlaştırma demektir. -Ödevimi yaptığım 30 dakika içinde benim için hiçbir şey ödevimden daha önemli değildir. -Kendi kendime söz veriyorum, çalıştığım süre içinde başka hiçbir şey düşünmeyeceğim. -Ev ödevlerimi bölümlere ayıracağım ve ne kadar zamana ihtiyacım olduğunu göreceğim. -Ödevimi yaparken aralarda kendime dinlenme zamanı tanıyacağım. -Bir konu üzerinde dikkatimizi toplamak istiyorsak sadece “ ne yapıyorsak onu düşünmeliyiz” Posterler odasına asılabilir.

Model olma: Yemek yerken gazete okumak, ya da bir başkasını dinlerken gazeteye göz atmak dikkatin dağılmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda böyle davranan yetişkinler çocuklara kötü model olmaktadırlar.Eğer anne-babalar kendi dikkat toplama yetilerini geliştirirlerse çocuklarının da dikkatlerini bir konu üzerine toplayabilmelerine yardımcı olurlar

Çalışma ortamı Anne-babalar çocuklarının rahatsız olmayacakları bir ortamda çalışmalarına olanak sağlamalıdırlar. Böylece çocuklarının ödevlerini yapmalarına önem verdiklerini de göstermiş olurlar.Çamaşır,bulaşık makinesi çalışırken, elektrik süpürgesi ile ev süpürülürken, telefon konuşması yapılırken, televizyon açıkken.ya da küçük kardeşler oynarken, büyük çocuğun ev ödevine dikkatini toplaması beklenmemelidir. Bazı çocuklar dışarıdan gelen uyaranları ayırt etmede güçlük çekerler ve bu gürültüler onun dikkatini dağıtabilir.

Huzurlu ortam: Dikkatin dağılmasının önemli nedenlerinden biri de evde mutlu olmamaktır. Evde anne-baba arasındaki geçimsizlikler, ayrılıklar, acılar çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olmaktadır ya da utangaçlık, başarısızlık korkusu,kendine güvenmeme gibi kişilik özellikleri oluşmaktadır.

Ruhsal zorlanmalar Ruhsal zorlanmalar kasların gerilmesine neden olmaktadır. Eğer çocuk yazarken dişlerini sıkıyorsa, öne fazla eğiliyorsa ya da kalemini çok sıkı tutuyorsa gereğinden fazla enerji sarf ediyor demektir. Bu da istenen başarıyı engellemektedir. Çocuk kalkar dolaşır ya da ayağını, elini kolunu oynatırsa, bu da gerilimden sonra ortaya çıkan gevşeme hareketleridir. Eğer dikkatin toplanması isteniyorsa, önce bir gevşeme alıştırması yapılmalıdır

Düzgün bir çalışma ortamı Masanın üzerinde sadece öğrenilecek konu ile ilgili malzemelerin bulunması. Gazete, oyuncaklar ya da daha başka konu dışı malzemeler dikkati dağıtabilir, gözden uzakta tutulmalıdır. Masa camın kenarında olmamalı ve ışık alan bir yerde olmalıdır.

Çalışma saatinin bir bölümü de dinlenmedir Çalışma saatinin bir bölümü de dinlenmedir. Çalışma saati ile dinlenme saati birbirine karıştırılmamalıdır. Bir konu üzerinde çalışılmak isteniyorsa sadece onunla ilgilenmeli, sandalyede dik oturmalı, 4-5 problem çözdükten sonra ara verilmelidir . Ayağa kalkmalı açık pencerenin önünde derin nefes almalı, masanın çevresin de iki- üç defa dolaşmalı, ondan sonra ikinci ödeve geçmelidir. İki farklı dersin ödevi arasında bir meyve yenilebilir. Anneyle ya da kardeşle kısa bir sohbet yapılabilir.

Her çocuk dikkatini yaşının iki katı dakika toplayabilir Her çocuk dikkatini yaşının iki katı dakika toplayabilir. Örneğin, on yaşındaki bir çocuk dikkatini 20 dakika toplayabilir. 5- 10 dakika ara verebilir. Daha sonra tekrar çalışmaya oturabilir. Küçük çocuklar kendiliğinden tekrar çalışmaya oturamazlar, yetişkinlerin onlara hatırlatması gerekebilir.

Stres ortamlarını azaltmalı,Gün boyunca çocukla bir şeyler yapmalı,Yapılacak,işlerin programını yapmalı,Yapılacak işlerin kurallarını koymalı. Olanak buldukça çocuğa sorumluluk verilmeli. Evden-okula-eve yazılacak bir ödev defteri tutturun. Bu yöntem ev ile okul arasında sürekli bir iletişim sağlanması için en geçerli yöntemdir. Evde yüksek sesle kitap okumasını sağlayın. Hem çocuk hem yetişkin dikkat eksikliği tedavisinde en etkili yöntemlerden biri de spor yapmaktır. Sportif faaliyetler, enerjinin fazlasını kullanmayı, dikkati tek bir noktaya yoğunlaştırmayı ve hormonların ve beyin hücrelerinin uyarılmasını sağlar. Basketbol, voleybol ya da futbol gibi takım sporlarını veya yüzme, ip atlama ve koşma gibi kişisel spor faaliyetlerini teşvik edin. Tv. Bilgisayar ve video oyunları sınırlandırılmalıdır. İlköğretim çağındaki çocukların en çok bir buçuk saat vakit geçirmeleri yeterli.

-‘Çok dikkatsizsin, sana kırk kere söyledim, hala dikkat etmiyorsun,önüne bak’ gibi cümleler çocukta yetersizlik ve becerisizlik duygularını pekiştirir.

Dikkat toplama güçlüğü yaşayan çocukların bir şeyleri başardıkları duygusunu yaşamaları önemlidir. Anne-babalar eğitimlerinde çocuklarını cesaretlendirmeye dikkat etmelidirler.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI BAŞARISIZLIĞIN ALTINDA YATAN NEDENLER DÜŞÜNÜLMELİDİR.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Ders çalışma alışkanlığı kazanamamış öğrenciler başarısız olurlar. Anne-babanın, çocuğun kapasitesinin üzerinde başarı beklentisi, çocukta kaygı oluşturur. Çocuk başarısız olmaktan o kadar çok korkar ki, sonunda başarısız olur. Yine, anne-babanın düşük başarı beklentisi çocuğun motivasyonunu düşürür.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Anne-baba arasında sağlıklı bir ilişkinin olmaması, evde huzursuz ve kaygı verici bir ortamın olması, çocuğun zihnini sürekli meşgul eder. Duygusal gerilim içindeki çocuk okulda başarı gösteremez. Ailenin çocuğu disiplin ederken bedensel cezalar kullanması, dayak atma gibi, başarısızlığa neden olmaktadır. Çocuk, herhangi bir nedenle anne-babasına kızgın olabilir. Onları cezalandırmak için okulda başarısız olur.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Başarıda ölçü bireyin kendisidir. Birey kendisi ile yarışmalıdır. Basarisizlik yoktur. Öğrenilecek şey vardır. Kesinlikle başkaları ile karşılaştırma yapılmamalıdır.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuz , onun başarılı olacağına olan inancınızı bilmelidir.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Emirle kimseye ders çalıştıramazsınız. “Çalış, çalış!” demekle de kimse ders çalışmaz. Emirle işler hallolsaydı, “Herkes iyi insan olacak.” “Herkes zengin olacak. “Herkes başarılı olacak.” diye üç maddelik bir kanun çıkarılırdı ve dünya güllük gülistanlık olurdu.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuzun çalışabilmesi için uygun ortam hazırlayın.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Yapılacak en iyi şeylerden biri,ödev yapmayı gündelik bir alışkanlık haline sokacak bir düzen kurmada çocuğa yardımcı olmaktır.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuzun yaşına ve ihtiyacına uygun bir çalışma programı oluşturun. Birlikte bir çalışma saati belirleyin. Çocuk ders çalışmasa bile, o saat içinde diğer tüm şeylerden mahrum bırakılmalıdır.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Eğer siz,ev ödevini hoşa gitmeyen bir zorunluluk olarak görüyor ve yapılması için cezalandırıcı bir tavır takınıyorsanız,çocukta ev ödevinin sevilmesi değil,yapılması gereken can sıkıcı bir iş olduğu düşüncesini uyandırırsınız.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI ÇOCUK AİLENİN AYNASIDIR

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuza, zamanını doğru kullanması hususunda örnek olun. Mesela, ona gezme veya televizyon izleme konusunda ölçülü olmasını tavsiye ederken, siz de bunları ölçülü yapın.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Aynısını daha fazla söyleyerek’ etkili olmazsınız. Sürekli ‘ders çalış’ demek yerine belirlenmiş saatte çocuğunuzu masaya oturtun.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuzla her gün okul ve onunla ilişkili konularla ilgili sohbet etmek için zaman ayırmaya çalışın.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Her zaman başarısının arkasından maddi bir ödül vermeyin. Başarısının başlı başına bir ödül olduğunu anlamasını sağlayın.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Çocuğunuzun ödevlerine karışmaktan ve onun yerine ödevleri yapmaktan kaçının.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Eğitici yayınlar dergiler, kitaplar, oyuncaklar oldukça etkilidir. Çocuğun ilgi alanlarının keşfedilip hemen yönlendirilmesi yararlıdır

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Birlikte kitap okuyun. Kitap Okuma Saatlerinin Kaydını Tutun Her gün bir saat televizyon kapayıp Birlikte vakit geçirin.

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI SÜRE 1. GÜN 2. GÜN 3. GÜN 4. GÜN 5. GÜN 6. GÜN 7. GÜN 30 DK 10 SAYFA 11 SAYFA 9 SAYFA   12 SAYFA 8. GÜN 9. GÜN 10. GÜN 11. GÜN 12. GÜN 13. GÜN 14. GÜN 15. GÜN 16. GÜN 17. GÜN 18. GÜN 19. GÜN 20. GÜN 21. GÜN 22. GÜN 23. GÜN 24. GÜN 25. GÜN 26. GÜN 27. GÜN 28. GÜN 29. GÜN 30. GÜN 31. GÜN 32. GÜN 33. GÜN 34. GÜN 35. GÜN

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI “Okuldan döndükten sonra çocuğun güzelce oynamasına ve okul yorgunluğunu gidermesine izin verilmelidir. Çocuğun oyundan alı konması ve devamlı eğitim yükü altında ezilmesi, onun kalbini öldürür,  zekasını  köreltir ve hayatı başına zindan eder. Hatta onu, dersten başını kurtaracak çare aramaya yöneltir." GAZALİ

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Okul, öğrencinin baştan savıldığı bir yer değildir

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI Aileler çocuğa “Okullar açılsa da senden kurtulsam.” dememelidir. Öğretmenleri de her şeye kızan, sürekli ceza veren, hep yargılayan bir kişi olarak değil; öğrencileri çok seven, onları yarınlara hazırlayan bir kişi veya kişiler olarak gösterilmeliyiz. Çocuklarımız öğretmenlerini çok sevmeli, onlara derin saygı duymalıdır.

AİLEMİZİN KURALLARI KURALLAR Bu kural neden var? Kurala uyulmadığında ne olacak? Çocuk Anne Baba Kardeşler İmza İmza İmza İmza

DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI DAHA BAŞARILI BİR HAYAT DİLEĞİYLE DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ Hazırlayan Öznur Sevener Rehber Öğretmen

Duyuları Çalıştırarak Dikkat Toplama Becerisini Geliştirme: Görme alıştırması:- Resim deki eksiklikleri, bulma, yada resmin bütününe uymayan cisimleri bulma(örneğin, kar yağan bir manzarada mayolu çocuklar). Koku alıştırması:.Gözler kapatılır, odanın çeşitli yerlerine, limon, portakal, kahve, nane, parfüm konur. Çocuk dolaştırılır hangi kokunun nerede olduğu bulunur. Dokunma alıştırması:.Gözler kapatılır, elle dokunulan nesnelerin neler olduğu bilinir. Tat alıştırması:Gözler kapatılır, dilin üzerine konulan yiyeceklerin neler olduğu, tatları, acı, tatlı, ekşi tanınır.

Duyma alıştırmaları: Bir kaset alınır, bilinçli olarak müzik dinlenir Duyma alıştırmaları: Bir kaset alınır, bilinçli olarak müzik dinlenir. Parçanın içindeki bir müzik .Aletinin sesine dikkat toplanır ve parça süresince sadece o dinlenir. İkinci adım,Müzik çaların sesi çok hafif işitinceye kadar yavaş yavaş kısılır. Üçüncü adım,.Müzik çalar tamamen kısılır, bir dakika süre ile sessizlik dinlenir. Bir Dakikanın ne kadar uzun olduğu görülür. Dinlemek bir dikkat toplama alıştırmasıdır.

Çocuğun başarılı bir şekilde öğrenmesi için konsantre olmasını sağlamak gerekir. Onun algılama becerisini arttırmak öğrenmeyi öğretmek için şarttır. Gölge oyunu: .Bir elmanın lambanın altındaki gölgesini, bir mum yanındaki gölgesi ile karşılaştırmak ya da bir el lambası ile gölge oyunları oynamak gibi. Göz kontağı: .Kitap okuyan birinin göz hareketlerini izleme gibi. Özel renk tonları: .Yaprak, çim, ince çam yaprağı yeşili farklılıklarını bulma; ya da.de.Gökyüzündeki bulutların şekillerini, kayaların şekillerini bir şeylere benzetme.değişik ağaç ya da taşların kahverengi, gri renk farklılıklarını bulma .gibi. Sessizlik: .Gözler kapalı sessiz bir ortamda neler işitildiği gibi. Radyo, teyp, ya da CD- çaları odanın uzak köşesinde ancak duyacak kadar kısarak dinleme gibi. Parmak ucu ile temas: .Gözü kapalı olarak parmak ucu ile nelere dokunduğunu bilmesi gibi. Gözler kapalı olarak gelen rüzgarın hangi yönden geldiğini bulma gibi. Diğer bir alıştırma şeklide, eski bir gazete ya da dergi sayfasında belirli büyük harf ya da küçük harf sayısını bulmak gibi. Bu gibi alıştırmalar amaca dönük izleme ve algılama kabiliyetini arttırır. Çocuğun ev ödevlerini yaparken sıkılarak bırakması durumunda, bu gibi alıştırmalar onu motive edecektir.