Kesit Nivelmanları Aplikasyon işlemi sırasında eksen boyunca her 50 m ‘ye ve arazi eğiminin değiştiği noktalara piketaj kazıkları çakılır. Bu kazıkların hemen yanına kazığın başlangıca uzaklığını gösteren bir yazı kazığı çakılır. Yazı kazığının üstüne noktanın km’si görülecek şekilde 20-30 cm yüksekliğinde toprak veya taş yığılarak höyükler yapılır. Eksenin aplikasyonu bittikten ve bütün noktalara başlangıçtan itibaren başlangıç kilometresi 0+000 alınarak aplike edilen noktalara kilometre verilir. Daha sonra, boyuna ve enine olmak üzere kesit nivelmanları yapılır.

Boykesit Nivelmanı Eksen boyunca gecen düşey düzlem ile doğal zeminin ara kesitine “boykesit” veya “boyuna kesit” denir. Bu arakesitin çıkartılması için eksen boyunca belirlenen noktaların yüksekliklerinin belirlenmesi için yapılan nivelmana “boykesit nivelmanı” denir. Boykesit nivelmanı için önce aplikasyon hattından 40-50 m uzaklıkta ve yaklaşık 500 m aralıklarla nivelman röper noktaları tesis edilir. Nivelman röper noktaları beton bloklar gömülerek yada köprü, çeşme veya kuyu kenarlarına bronz çiviler çakılarak tesis edilebilir. Piketaj kazıklarının diplerine mira tutularak, gerekli geri, orta ve ileri okumalar yapılmak suretiyle röperler arasında boykesit nivelmanı yapılır. Bu işleme, işin sonuna kadar devam edilir.

Boykesit nivelmanı Yapılan mira okumaları, nivelman karnesinde noktanın kilometresinin bulunduğu satırda ait olduğu sütuna yazılır. Mira yol kenarı, hendek, dere kenarı vb. gibi belli noktalara tutulmuşsa, bunlar da nivelman defterinin düşünceler sütununa yazılır. Noktaların kotları gözleme düzlemine göre hesaplanır. Hesap sırasında gerekli kontroller yapılarak hata sınırı içinde kalan hatalar ölçülere (geri ve ileri okumalara) eşit olarak dağıtılır.

Boykesitlerin Çizimi Boykesit nivelmanı ve kot hesapları bittikten sonra boykesitlerin çizimine geçilir. Boykesitler, kolay çizilebilmesi ve ucuz bir şekilde çoğaltılarak üzerinde proje çalışmalarının yapılabilmesi amacıyla milimetrik aydınger kağıtlar üzerine çizilirler. Kesitlerin uzun olması dolayısıyla da genişliği 30-50 cm arasında değişen rulo biçiminde kağıtlar kullanılır. Çizim ölçeği yatay uzunluklar için amaca göre 1/1000 – 1/5000 arasında alınır. Düşey ölçekler ise; genellikle arazinin yükseklik farklarını abartmalı olarak gösterecek şekilde ve yatay ölçeğe göre 10 kat daha büyük alınır. Örneğin 1/2000 yatay ölçeğinde çizilen bir kesitte düşey ölçek 1/200 alınır. Boykesitte nerelere kazık çakıldığı, noktaların yükseklikleri, başlangıca olan uzaklıkları, kırmızı çizgi eğimleri ve yatay kurbların dönüş yönleri ile yatay ve düşey kurblara ait ana bilgiler gösterilir. Bu nedenle kesitin altında Şekilde de görüleceği gibi, bu bilgilerin yazılacağı satırlara yer verilir. Kırmızı kot satırı projesi yapılacak yolun eğimine göre alacağı kotların ve düşey kurb proje kotlarının yazılacağı satırdır. Proje kotları kesite kırmızı mürekkeple yazıldığı için bunlara “kırmızı kot” adı verilir.

Boykesitlerin Çizimi Çizim dik koordinat esasına göre yapılır. Yatay eksen uzunlukları, düşey eksen yükseklikleri gösterir. Çizim için milimetrik çizgilerden yararlanılır. Önce dördüncü satıra kazıkların başlangıç noktasından uzaklıkları ölçeğe göre milimetreler sayılarak işaretlenir ve üçüncü satıra kazık numaraları yazılır. Beşinci satıra başlangıca olan uzaklıklar, altıncı satıra hektometreler, yedinci satıra kilometreler yazılır. İkinci satıra noktaların doğal zemin kotları (siyah kotlar) kaydedilir. Güzergahtaki yatay kurblar ve bunlara ait bilgiler, dokuzuncu satırda gösterilir. Kesitin çizilebilmesi için önce kot başlangıç çizgisine (yatay eksene) çizime uygun bir kot verilir. Düşey ölçeğe göre ve siyah kotlar yardımıyla kazıkların yerleri işaret edilir. İşaret edilen noktalar birleştirilerek kesit (doğal zemin çizgisi) tamamlanır. Çizim yapılırken kesit kağıdın dışına çıkabildiği gibi, aşağıda kotların yazıldığı satıra da girebilir . Bunu önlemek için gereken yerde yatay eksen için kabul edilmiş itibari kot değiştirilerek kesit uygun bir miktarda aşağı veya yukarı kaydırılır.

Boykesit

Boykesit üzerinde kırmızı çizginin çizilmesi Doğal zemine ait boykesit üzerinde yolun profili (kırmızı çizgisi) çizilir. Kırmızı çizgi, bir seri doğru parçaları ile bu doğruları birbirine bağlayan eğrilerden (düşey kurblardan) oluşur. Kırmızı çizgi çizilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır. 1)Max eğimi aşmamalıdır. 2)Yarma ve dolgu miktarları mümkün olduğunca eşit olmalıdır. 3)Yarma yerlerinden alınan toprak dolguya taşınacağından, kırmızı çizgi bu taşımaların yokuş aşağı yapılmasının sağlayacak şekilde geçirilmelidir. 4)Zorunlu kalmadıkça max eğime yaklaşılmamalıdır.

Boykesit üzerinde kırmızı çizginin çizilmesi 5)Devamlı çıkışlar uygun değildir. 2-3 km de bir 300-400m uzunluğunda daha az eğimli sahanlıklar bırakılmalıdır. 6)Kotun en düşük olduğu yerlerde yolun altından suların akışı için büz, menfez vb. sanat yapıları inşa edileceğinden kırmızı çizgi uygun yükseklikten geçirilmelidir. 7)Köprü yerlerinde taşkın su seviyenin üzerinde bir kırmızı çizgi geçirilmelidir. 8)Yağış sularının yol boyunca hendeklerden akışını sağlamak için düz arazilerde yol %0.5 eğim verilmelidir. 9)Derin yarma ve dolgulardan kaçınılmalıdır. 10)Düşey kurbların köprü üstüne rastlamamasına ve trafik emniyeti bakımından köprülere büyük eğimle yaklaşılmamasına çalışılmalıdır. 11)Aynı kesime rastlayan yatay ve düşey kurblar trafik emniyeti yönü ile etüd edilmelidir. 12)Hareket halindeki taşıtın kinetik enerjisinden yararlanmak için taşıtların yüksek hızla gittikleri düz kesimlerin sonuna mümkünse en fazla eğimli kırmızı çizginin çizilmesine çalışılmalıdır.

Boykesit üzerinde kırmızı çizginin çizilmesi 13)Ova ve düz arazilerde yer altı sularının ve kar toplanmasının etkileri dikkate alınarak kırmızı çizgi yeterli yükseklikte geçirilmelidir. 14)Yüksek kotlu geniş ve uzun boyunlarda kar mücadelesi kolaylığı acısından kırmızı çizgi dolgudan geçirilmelidir. 15)Düz arazilerdeki uzun alinymanlarda gece sürüşlerindeki farların etkisini önlemek için uzun kırmızı çizgi yerine dalgalı kırmızı çizgiler geçirilmelidir. 16)Düşey kurb uzunluklarının seçiminde emniyetli duruş için emniyeti görüş mesafesi ve emniyetli geçiş için gerekli emniyetli geçiş mesafelerine dikkat edilmelidir.

Kırmızı Çizgi Ara Nokta Kotlarının Hesabı Çizilen boykesit üzerinde bazı esaslar göz önünde bulundurularak yol profili (kırmızı çizgi) geçirildikten sonra, düşey some noktalarının kilometreleri ve kotları boykesit üzerinden okunur. Someler arası uzunluklar ve somelerin kotları yardımıyla kırmızı çizgilerin eğimi, formülüyle hesaplanır. Ara noktaların kotları; genel formülüyle hesaplanır.

Düşey kurblar G=g1-g2<0 ise açık düşey kurb G=g1-g2>0 ise kapalı düşey kurb

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması İkinci derece parabolik düşey kurbun matematiksel eşitliği g1 ve g2 eğimleri, L düşey kurp boyu ve HT1 başlangıç noktasının yüksekliği ile belirlenir. 2. derece parabolik düşey kurb denklemi;   şeklindedir ve bu eşitliğin katsayılarının belirlenmesi için aşağıdaki koşullar yazılır.   T1 başlangıç noktası için hesaplanacak yükseklik değeri y=HT1 olmalıdır. (1) eşitliğinde T1 noktasının koordinat değerleri yerine yazılırsa c=HT1 olur. Olarak elde edilir.

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması Herhangi bir fonksiyonun bir noktadaki türevi eğimini verdiği için A noktasında parabolik düşey kurp eşitliğinin türevi , y‘=g1 olmalıdır. (1) eşitliğiyle verilen parabolün türevi, y‘=2a+b dir. Bu eşitlikte noktasının koordinat değerleri (x=0) yerine yazılırsa olur. olur. Benzer şekilde parabolün T2 bitim noktasında türevi y‘=g2 olmalıdır. B noktasının koordinat değerleri (x=L), y‘=2a+b eşitliğinde yerine yazılırsa; y‘=2aL+g1 ; eşitliği elde edilir. Olarak elde edilir.

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması Parabolik Düşey kurp için belirlenen a, b ve c değerleri (1) eşitliğinde yerine yazıldığında;   İkinci derece parabolik düşey kurbun matematiksel eşitliği elde edilir. Bu eşitlikle düşey kurbun istenen noktasının koordinat değerleri hesaplanabilir. ile gösterilirse;

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması T1 noktasının kotu HT1 ise; P noktasının kotu;

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması Düşey kurb başlangıç ve bitiş noktalarının kilometreleri ve kotları;

Örnek 1 N.No Kilometreler Kotlar A 0+000 540.00 S1 0+825.30 574.50 S2 1+541.50 533.35 L=300m seçilmesi durumunda S1 de uygulanan düşey kurb noktalarının kırmızı kotlarını hesaplayalım g1=0.04180298 g2=-0.057456017 G=g1-g2=0.099258998 (Kapalı Düşey kurb) T1km=S1km-L/2=0+675.30; HT1=HS1-g1.(L/2)=568.23 T2km=S1km+L/2=0+975.30; HT2=HS1+g2.(L/2)=565.882

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması Kilometreler xi g1.xi HT1+g1.xi HT1+g1.xi-d T1 0+675.30 0.00 0.0000 568.23 0.000 +700 24.70 1.033 569.263 0.101 569.162 0+750 74.70 3.123 571.353 0.923 570.430 0+800 124.70 5.213 573.443 2.572 570.870 S1 0+825.30 150 6.270 574.500 3.722 570.778 0+850 174.70 7.303 575.533 5.049 570.484 0+900 224.70 9.393 577.623 8.353 569.270 0+950 274.7 11.483 579.713 12.483 567.230 T2 0+975.30 300 12.541 580.771 14.889 565.882

Örnek 2 L=200m olarak seçilmiştir. N.No Kilometreler Kotlar A 0+000 1072.00 S1 1+369.7 1034.80 S2 2+533.20 1095.7 L=200m olarak seçilmiştir.

Örnek g1=-0.027159 g2=+0.052342 G=g1-g2=-0.07950 (Açık Düşey kurb) N.No Kilometreler Kotlar A 0+000 1072.00 S1 1+369.7 1034.80 S2 2+533.20 1095.7 L=200m seçilmesi durumunda S1 de uygulanan düşey kurb noktalarının kırmızı kotlarını hesaplayalım g1=-0.027159 g2=+0.052342 G=g1-g2=-0.07950 (Açık Düşey kurb) T1km=S1km-L/2=1+269.70; HT1=HS1-g1.(L/2)=1037.516 T2km=S1km+L/2=1+469.70; HT2=HS1+g2.(L/2)=1040.034

Düşey (parabolik) Kurblar ve proje kotlarının hesaplanması Kilometreler xi g1.xi HT1+g1.xi HT1+g1.xi-d T1 1+269.70 0.00 0.0000 1037.516 0.000 1+300 30.30 -0.823 1036.693 -0.182 1036.875 1+330 60.30 -1.638 1035.878 -0.723 1036.601 S1 1+369.70 100 -2.716 1034.800 -1.988 1036.788 1+400 130.30 -3.539 1033.977 -3.374 1037.351 1+420 150.30 -4.082 1033.434 -4.490 1037.924 1+450 180.30 -4.897 1032.619 -6.461 1039.080 T2 1+469.70 200 -5.432 1032.084 -7.950 1040.034

Düşey kurb uzunluklarının hesaplanması Kapalı düşey kurblarda; Yol tek yönlü ise (gidiş-dönüş ayrı), sürücünün yol üzerinde 1.35m yükseklikte oturduğu ve 0.10m yükseklikteki bir engele çarpmadan güvenle durması için gerekli görüş uzaklığına göre; Çift yönlü (gidiş-dönüş) bir yol ise, öndeki arabayı güvenle geçebilmesi için gerekli görüş uzaklığına göre; Açık düşey kurblarda; Gece far aydınlatmasına göre; güvenle duruş için görüş mesafesine göre, Alt geçit olması durumunda, yeterli görüş uzaklığının sağlanması durumuna göre;

Düşey kurb uzunluklarının hesaplanması Görüş uzaklığı: yollar üzerindeki taşıtların emniyetle hareket edebilmesi için sürücünün önündeki yolun yeterli uzunluktaki bir bölümünü görmesi gerekir. Emniyetli duruş için görüş uzaklığı: Sürücünün yol üzerinde oluşabilecek her hangi bir tehlikeyi taşıtını emniyetli bir şekilde durdurabilmesi için gerekli olan mesafedir. Bu uzaklık, sürücünün intikal (0.25-2.5sn) ve reaksiyon zamanı (1 sn) zarfında taşıtın aldığı yol ve fren mesafesi toplamıdır. Fren mesafesi; V:hız, f:sürtünme katsayısı, g:eğim

Emniyetli duruş için görüş mesafesi

Emniyetli geçiş için görüş mesafesi Emniyetli geçiş için görüş mesafesi: iki şeritli yollarda önde yavaş giden taşıtların geçilebilmesi için gerekli görüş uzaklığıdır.

Kapalı düşey kurblarda; Emniyetli duruş için için gerekli düşey kurb uzunluğunun hesabı: 1) S>L için 2) S<L için Emniyetli geçiş için için gerekli düşey kurb uzunluğunun hesabı: 1) S>L için 2) S<L için

Emniyetli duruş için için gerekli düşey kurb uzunluğu

Açık düşey kurblarda; Far aydınlatmasına göre güvenle duracak şekilde düşey kurb uzunluğunun hesabı: 1) S>L için 2) S<L için Alt geçiş olması durumuna göre emniyetli duruş için düşey kurb uzunluğunun hesabı:

Far aydınlatmasına göre güvenle duracak şekilde düşey kurb uzunluğu

Açık düşey kurblarda; Alt geçiş olması durumuna göre emniyetli duruş için düşey kurb uzunluğunun hesabı: 1) S>L için 2) S<L için

Örnek 1 V=80km/h g1=0.04180298 g2=-0.057456017 G=g1-g2=0.099258998 (Kapalı) N.N Kilometreler Kotlar A 0+000 540.00 S1 0+825.30 574.50 S2 1+541.50 533.35 Emniyetli duruş için için gerekli görüş uzaklığı S=110.39m 1) S>L için şart sağlanmıyor 2) S<L için şart sağlanıyor. O halde düşey kurb uzunluğu L=280m seçilir.

Örnek 2 V=80km/h g1=0.04180298 g2=-0.057456017 G=g1-g2=0.099258998 (Kapalı) N.N Kilometreler Kotlar A 0+000 540.00 S1 0+825.30 574.50 S2 1+541.50 533.35 Emniyetli geçiş için için gerekli görüş uzaklığı S=480m 1) S>L için şart sağlanmıyor 2) S<L için şart sağlanıyor. O halde düşey kurb uzunluğu L=2100m seçilir.

Örnek 3 V=70km/h g1=-0.027159 g2=+0.052342 G=g1-g2=-0.07950 (Açık ) N.No Kilometreler Kotlar A 0+000 1072.00 S1 1+369.7 1034.80 S2 2+533.20 1095.7 FAR aydınlatmasına göre Emniyetli duruş için için gerekli görüş uzaklığı S=92.44m 1) S>L için şart sağlanmıyor 2) S<L için şart sağlanıyor. O halde düşey kurb uzunluğu L=150m seçilir.

Enkesit çizimleri Karayolu projesindeki yarma ve dolgu hacimlerinin hesaplanması için enkesit çizimlerine ihtiyaç vardır. Enkesitler milimetrik kağıtlar üzerine çizilir. Çizimde yatay ve düşey ölçek aynı olacak şekilde ve genellikle 1/100 veya 1/200 ölçeğinde çizilir. Çizim için önce eksen noktası işaretlenerek km. si ve siyah kotu yazılır. Çizim dik koordinat esasına göre yapılacaksa, eksene olan uzaklıklar yatay eksen üzerinde noktaların siyah kotları düşey eksen üzerinde işaretlenir. Bu noktalar birleştirilerek doğal zemin enkesiti çizilir. Bu enkesitler üzerine yol platformu ve şevler çizilerek enkesit çizimi tamamlanır.

Dolgu tipi enkesit Yarma tipi enkesit

Dever hesapları Herhangi bir taşıt kurb üzerinde hareket ederken, bu taşıtı kurbun dışına sürüklemek ve devirmek isteyen bir merkezkaç kuvveti meydana gelir. Kurbun yarıçapına ve ve taşıtın hızına bağlı olarak merkezkaç kuvveti; Formülü ile hesaplanır.

Dever Taşıtların kurbda emniyetle seyredebilmesi için, doğacak merkezkaç kuvvetinin karşılanması gerekir. Karşılayacak kuvvetlerden biri lastikler ile yol yüzeyi arasındaki sürtünmedir. Büyük yarıçaplarda ve düşük hızlarda sürtünme merkez kaç kuvvetini karşılayabilir. Diğer durumda ise; kurblarda yolun dış tarafı yeteri kadar yükseltilerek (yola dever verilerek) merkezkaç kuvveti karşılanır.

Dever Sürtünme katsayısı f ve dever s ile gösterilirse, yukarıdaki formüldeki kuvveti, sürtünme ve dever karşıladığından; elde edilir. Sürtünme ve dever bileşimi ülkelere göre farklı şekilde uygulanmaktadır. T.C. Karayollarında uygulanan ilke %75’nin dever, %25’inin sürtünme ile karşılanmasıdır. Bu durumda;

Dever hesabı Bu formülden; Dever formülü elde edilir. Burada, s: % olarak dever değeri, V: proje hızıdır. Bu formül ile bulunan değer ; Ilıman iklimin hüküm sürdüğü yerlerde maximum %10 ‘u geçemez Soğuk iklimin hüküm sürdüğü yerlerde maximum %8 ‘i geçemez

Dever rakordmanı Alinyman üzerinde yollara eksenden itibaren banketlere doğru enkesitte -%2 normal bombe verilir. Alinymandan kurba geçilen TO noktasında yola birden bire dever vermek, sürücünün arabayı kullanmada karşılaşacağı zorluk nedeniyle mümkün değildir. Bu nedenle bombeden tam devere geçişin bir “Rakordman boyu” üzerinde uygulanması seyir konforu ve emniyet için gereklidir. Bu geçiş yüksek standartlı yollarda geçiş eğrisi (klotoid) ile sağlanır. Ülkemiz devlet yollarında dever rakordmanı teğet noktaları civarında kısmen alinyman ve kısmen de kurb içinde uygulanmaktadır. Rakordman boyu; Formülü ile hesaplanır. Ancak, bu formül ile bulunan rakordman boyu 45 m den kısa ise Ls=45m seçilir.

Şekilde görüldüğü gibi rakordman boyunun 2/3 ‘ü alinymanda, 1/3 ‘ü kurb içerisinde uygulanır.

Örnek R=250m V=70km/h için S=%8 seçilir Ls=50m seçilir.

Dever uygulaması 1) İç kenar etrafında rotasyon:platform iç tarafı sabit tutularak dış tarafı yükseltilir.

Dever uygulaması 2) Dış kenar etrafında rotasyon:platform dış tarafı sabit tutularak iç tarafı indirilir.

Dever uygulaması 3) Eksen etrafında rotasyon:platform ekseni sabit tutularak dış taraf yükseltilir, iç tarafı indirilir.

3) Eksen etrafında rotasyon: Bu durumda eksen kırmızı kotu değişmediğinden, ilgili kesitlerde platform iç ve dış kenar kotlarının hesaplanması gerekir. Bu yöntem uygulaması en kolay olan yöntemdir. Uygulamada dever eğimleri %0,5 artırılarak hesaplanmaktadır.

Örnek: Banketlerle birlikte platform genişliği P=9,50m olan iki şeritli bir yolun sağ kurbu için proje hızı V=70km/h, R=200m, T0km=0+140.41, Tfkm= 0+474.30, HTo=503.68, HTf=518,14m, yol boyunca yolun eğimi +%4,33117 dir. a) Kurbda uygulanması gereken dever ve rakordman boyunu hesaplayınız? b) Eksen etrafında rotasyon yapılırken dış kenar eğimi %1 artacak şekilde ilgili kesitlerdeki iç ve dış kenar kotlarını hesaplayınız? c) Yatay ölçek 1/500, düşey ölçek 1/20 ve eksen kotları sıfır olacak şekilde dever rakordmanını çiziniz?

Cevaplar a) R=200m V=70km/h için S=%8 seçilir Ls=61m seçilir. b) T0km=0+140.41, Tfkm= 0+474.30, HTo=503.68, HTf=518,14m Akm=Tokm- (2/3)Ls=0+099,74 Bkm=Tokm+ (1/3)Ls=0+160,74 HA=HTo-(2/3).Ls.g=501,92 HB=HTo+(1/3)Ls.g=504.56 Ckm=Tfkm- (1/3)Ls=0+453,97 Dkm=Tfkm+ (2/3)Ls=0+514,97 HC=HTf-(1/3).Ls.g=517,26 HD=HTf+(2/3)Ls.g=519,90

İç ve dış kenar kotları A 99,74 501,92 501,82 1 105,84 502,18 502,08 Nokta No Mesafeler Eksen Kotları İç eğim Dh iç İç eksen kotu Dış dış Dış eksen kotu A 99,74 501,92 -0,02 -0.10 501,82 1 105,84 502,18 502,08 -0,01 -0.05 502,13 2 111,94 502,45 502,35 3 118,04 502,71 502,61 0,01 0.05 502,76 4 124,14 502,98 502,88 0,02 0.10 503,07 5 130,24 503,24 -0,03 -0.14 503,10 0,03 0,14 503,38 6 136,34 503,50 -0,04 -0.19 503,31 0,04 0.19 503,69 7 142,44 503,77 -0,05 -0.24 503,53 0,05 0.24 504,01 8 148,54 504,03 -0,06 -0.29 503,75 0,06 0.29 504,32 9 154,64 504,30 -0,07 -0.33 503,96 0,07 0.33 504,63 B 160,74 504,56 -0,08 -0.38 504,18 0,08 0.38 504,94

İç ve dış kenar kotları Nok. No Mesafeler Eksen Kotu İç eksen kotu İç eğim Dh iç İç eksen kotu Dış eğim dış Dış eksen kotu C 453,97 517,26 -0,08 -0,38 0,08 0,38 517,64 1 460,07 517,52 -0,07 -0.33 517,19 0,07 0,33 517,85 2 466,17 517,79 -0,06 -0,29 517,50 0,06 0,29 518,08 3 472,27 518,05 -0,05 -0.24 517,81 0,05 0,24 518,29 4 478,37 518,32 -0,04 -0.19 518,13 0,04 0,19 518,51 5 484,47 518,58 -0,03 -0,14 518,44 0,03 0,14 518,72 6 490,57 518,85 -0,02 -0,10 518,75 0,02 0,10 518,95 7 496,67 519,11 519,01 0,01 519,16 8 502,77 519,37 519,27 9 508,87 519,64 519,54 -0,01 519,59 D 514,97 519,90 519,80

Dever rakordmanı çizimi

Enkesit alanlarının hesaplanması Yol projesinde; yarma ve dolgu hacimlerinin hesaplanabilmesi, toprak dağıtımı ve ortalama taşıma mesafelerinin hesaplanabilmesi için öncelikle enkesit alanlarının hesaplanması gerekir. Enkesit alanları; Sayısal yöntemler Çizim-hesap yöntemleri Grafik yöntemler Alan hesapları Ölçme Bilgisi derslerinde tüm ayrıntılarıyla ele alınıp incelendiğinden, konu burada özet olarak ele alınacaktır.

Enkesit alan hesapları Eğimler ters yönlü ise Eğimler aynı yönlü ise

Enkesit alan hesapları

Cross yöntemi

Enkesitler ile hacim hesabı En kesitler yardımıyla hacim hesabı, bir birini izleyen (ardışık) kesitlerin ; İkisi de yarma veya dolgu tipi kesit Birisi yarma diğeri dolgu tipi kesit Birisinin tamamen yarma veya dolgu, diğeri karışık tip kesit olması Herikiside karışık tip kesit olması durumuna göre aşağıdaki şekilde yapılır.

1) Ardışık kesitlerin her ikisi de dolgu veya yarma ise Ardışık kesitler arasındaki hacim elemanları kesik piramit olarak kabul edilir ve hacim; eşitliği ile hesaplanır. Buradaki Fn ve Fn+1 ardışık kesitlere ait alanlar, Ln ise kesitler arasındaki yatay uzunluktur. Bu yöntem, ortalama alanlar yöntemiyle hacim hesabı olarak da isimlendirilir. F2 L F1

F4 F3 L F2 L L F1 Bir eksen boyunca ara uzunlukları eşit olan kesitler arasındaki hacim, ayrı ayrı hesaplanabileceği gibi, aşağıdaki genel formül kullanılarak da hesaplanabilir. Buradaki Fm ilk ve son kesitler dışında kalan kesit alanlarının ortalamasıdır. n ilk ve son kesit hariç toplam kesit sayısıdır.

2) Ardışık kesitlerin her birisi dolgu diğeri yarma ise Fd Ld Fy Ld Geçiş noktası Ly Ly Fd L Fy

3) Ardışık kesitlerin biri dolgu/yarma diğeri karışık tip kesit ise

4) Ardışık kesitlerin herikiside karışık tip kesit ise

Kilometreler Yarma m2 Dolgu 0+000 15 10 0+032 21 0+061 32.5 0+098 12.5 0+124 8 27 0+155 17 0+193 13.5 0+225 25