ONLARA NELER OLUYOR. GENÇ ERİŞKİNLERLE İLETİŞİM VE EMPATİ DR ONLARA NELER OLUYOR? GENÇ ERİŞKİNLERLE İLETİŞİM VE EMPATİ DR.GÖKSEL BAYAM

ÇOCUK/ERGEN/GENÇ ERİŞKİN Bedenin değişmesi Deneyimsizlik ve İnsan tanımada beceriksizlik Kendinin ve geleceğin nasıl olacağını bilememe Anne-Baba ile kurulan ilişki mi akranlarla kurulan ilişki mi? İçten gelen dürtüler mi anne- baba, öğretmen, ahlak, din, kitle iletişim araçları mı? EBEVEYN -Kendi anne-babamız gibi mi okuyup öğrendiklerimiz gibi mi? -Kendi deneyim ve bilgilerimizle mi onun hayatında karşılaştıkları ile sosyal öğrenmesine terkederek mi? -Bizim önceliklerimiz mi onun önemsedikleri mi? -Bizim korkularımız mı onun kaygı ve korkuları mı?

ÇOCUK/ERGEN/GENÇ ERİŞKİN -Hayal kırıklıkları -Beklentilere cevap verememe -Anlaşılamama -Öfke EBEVEYN -Umduğunu bulamama -Beklentilerine cevap alamama -Cephede yalnız kalma -Yorgunluk,tükenmişlik

ÇOCUK/ERGEN/GENÇ ERİŞKİN -Özgür olma -Kendi isteklerini ve hoşlandıklarını yapma -Yalnız kalma -Olduğu gibi kabul edilme -İsteklerinin şartsız kabul görmesi EBEVEYN -Benim çocuğum -Nasıl birisi olması gerektiğini anlatma/dayatma -Beraber bir şeyler yapma -Değiştirmeye çalışma -İsteklerini anlamsız, gereksiz bulma ve şarta bağlama

Her anne baba, kendine güvenen, sorunlarını çöze bilen, kendine ve başkalarına saygılı, hak yemeyen, hakkını yedirmeyen, kendiyle barışık, sorumluluk duygusu gelişmiş atılgan çocuklar yetiştirmek istemektedir. Bu bir sonuçtur. Bu sonuca rastlantı ile değil ana babaların belirli davranışları ile ulaşılmaktadır. Başka bir deyişle çocuklar için yaşadıkları iletişim ortamında (aile) biçimlenmektedir. Bu konu açısından ele alındığında tüm anne babalar iyi niyetlidir. Ancak istenen sonuca ulaşa bilmek için iyi niyet yetmemektedir. O sonuca giden yolu bulmak ve üzerindeki adım taşlarını bilmek gerekmektedir. Bu ise etkili bir iletişimle olmaktadır.

Bu konuda anne baba tutumlarına baktığımızda, anne babaların binlerce yıldır enerjilerini, çocuklarının yanlışlarını o yanlışı yaptıkları anda düzeltmeye, onları değiştirmeye harcadıklarını görmekteyiz. Neden binlerce yıldır bu böyle sürüp gitmektedir? Çünkü başka bir yol bilinmemektedir. Anne-babalığınızı, kendi anne babamızın Anne -babalığından farkında olmadan edindiğimiz bir bakış açısı ile yapıyoruz. Bu öğrenilmiş belirli bakış açısı gözümüze taktığımız psikolojik bir gözlüktür. Olayları onun aracılığıyla algılar, yorumlar ve davranırız. Akvaryumdaki balıkların, davranışlarını sınırlayan bir cam olduğunun farkında olmamaları gibi, bizde davranışlarımızı yönlendirenin bu sabit bakış açımız olduğunun farkında değiliz.

Her çocuk birbirine zıt iki gereksinimle doğar Her çocuk birbirine zıt iki gereksinimle doğar. İlki diğerlerinden ayrı bir şey olma ve güçlü olma, ikincisi ise ait olmalıdır. Çocuk küçükken onun gözünde anne babasının çok büyük bir psikolojik boyutu vardır. Çocuk büyüdükçe ve beceriler kazandıkça, kendi psikolojik boyutunu büyültmeye başlar. Bilinçli anne baba bunun farkındadır. Ve çocuğunun artılarını kabul edip kendini geri çeker. Anne babaların hangi bilinçte olduğu, çocuklarıyla çatışma durumlarında kendini açığa vurmaktadır. Bir çatışma durumunda kişiler çatışma çözme yöntemlerini kullanmaktadırlar. Bunlardan ilk ikisi : Kazan-Kaybet ve Baskıcı Yöntemdir.

Kazan kaybet yönteminde büyükler, çocukla aralarında bir çatışma çıkınca ya da onda bir davranışı değiştirmek, ona bir davranışı kazandırmak için ödül ve cezaya başvururlar. Baskıcı yöntemde ise anne babalar güç kullanarak çatışmayı kazanır, çocuklar kaybederler ve mutsuz olurlar. Bu iki yöntemde de çatışma çözümünde çocuğun katkısı yoktur. Bu nedenle çocukta sorumluluk duygusu ve iç denetim gelişmez. Bağımlı ve isyankar olur. Büyüğün gücü çocukta ilişkiyi iyice bozan baş etme yöntemlerini oluşturur. Duygular olumsuzdur. Sürekli izleme gerektirir. Diğer bir yöntem ise Ödün Veren Yöntemdir. Bu yöntemde büyükler, çocuklarla aralarında bir çatışma çıkınca olay büyümesin diye çocuğun davranışını görmezden gelir ya da çocuğun dayatmasına direnemez ve onun dediğini kabul edip kaybederler. Çocuk anne babaya karşı sürekli bir güç kullanır. Bu ilişkide anne baba mutsuzdur. Her istediğini elde eden çocukta iç denetim ve sorumluluk duygusu gelişmez. Anlayışsızlık, bencillik, işbirliği eksikliği kişilik özellikleri olur. Sürekli kaybeden büyükte çocuğa karşı olumsuz duygular oluşur ve güç kullanarak baş etme yöntemleri geliştirir.

Son olarak Demokratik Yöntemde ise karşılıklı olarak eşit bir ilişki vardır. Burada büyükler ve çocuklar arasında bir çatışma çıkınca her iki taraf bir birinin haklarına, gereksinimlerine saygı duyar ve her iki tarafa da uygun gelebilecek bir çözüme birlikte karar verip uygularlar. Hiç kimse kaybetmez, herkes kazanır ve mutlu olur. Çocuğa saygı duyulduğu ve düşüncesi alındığı için iç denetim ve sorumluluk duygusu gelişir. Kendine ve büyüklerine güven ve saygı duyar. Düşünme yeteneği gelişir. Güç kullanımı yok olur. Kimse kaybetmediği için nefretin yerini sevgi alır. Buraya kadar daha çok anne babaların çocuk yetiştirmede geliştirmeyi amaçladıkları, ancak geçmişte kendi anne babalarından öğrendikleri belirli bir bakış açısı ile kıramadıkları tutumlarını fark etmelerine yönelik genel bilgiler sundum. Bundan bir sonraki adım ise iletişim becerilerinin artırılmasıdır.

Kendi ergenliğimizi hatırlayabilmek Her türlü eleştiri, tavsiye ve nasihatin tepki olarak geri geleceğini bilmek Ona sevildiğini, değerli olduğunu hissettirmek Sorumluluklarını sebep-sonuç ilişkisi içinde tarif etmek Sizin tahammülünüzün onun gerginliğini azaltacağını bilmek Ev dışındaki hayal kırıklıklarını sizin sevgi ve ilginizin onaracağını bilmek Tanıklık edeceği ya da yaşayacağı şiddet davranışının sonuçlarını bilmek EMPATİK olabilmek EMPATİ TANIM: Belli süre ve derinlikte bir insanın kendini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir.

Değişen eğitim öğretim süreçlerinde yalnızca çocukların ayaklarına dolanmayan, aynı zamanda ebeveynleri de çaresiz bırakan duygu: KAYGI

SEMPATİ-EMPATİ Bir insana sempati duymak, o insanın duygu ve düşüncelerini paylaşmak demektir. SEMPATİ EMPATİ Paylaşmak Anlamak Yandaş olmak İfade etmek Hak vermek

1- Genellemeler, felsefi görüşler, atasözleri 2-Eleştiri 3-Akıl verme 4-Teşhis 5-Bende de var 6-Benim duygularım 7-Destekleme 8-Soruna eğilme 9-Tekrarlama 10-Derin duyguları anlama  

Başımın yan tarafında bir tutam saç var, ne yapsam yatıramıyorum Başımın yan tarafında bir tutam saç var, ne yapsam yatıramıyorum. Islatıyorum olmuyor, bağlıyorum olmuyor. Ne zaman aynaya baksam neşem kaçıyor.   1-Bu önemli bir problem değil, kafanı takma. 2-Kafanın dışı değil, içi önemlidir; sen kişiliğini değiştirmeye çalış. 3-Saçının yatmaması seni üzüyor. 4-Saçının dökülmesi beni üzdü. 5-Berber halledemiyor mu ? 6-Başkalarının yanında her zaman derli-toplu gözükmek istiyorsun. 7-Her zaman kusuruz bir insan olmak istiyorsun. 8-Saçınla bu kadar uğraşmak zorunda kalman seni sinirlendiriyor. 9-Bence bu önemli bir sorun değil, ama bu işin seni rahatsız etmesine üzüldüm. 10-Bunu, sakın arkadaşlarına söyleme; çünkü seninle dalga geçebilirler, sen de üzülürsün. 11-Küçük bir şey için bile olsa, başkaları tarafından eleştirilmek seni üzüyor. 12-Bence seni asıl kızdıran, saçının yatmaması değil, bu işe çok zaman harcıyor olman…

Son zamanlarda hiç ders çalışamıyorum. Sürekli kahvedeyim Son zamanlarda hiç ders çalışamıyorum. Sürekli kahvedeyim. Kağıt oynamak zevk veriyor, ama kahveden çıkarken, her seferinde derin bir pişmanlık duyuyorum. Böyle giderse okulu bitiremeyeceğim. Bitiremezsem halim ne olur ? Ne iş yaparım. Sonra anneme-babama, konu komşuya ne derim.   1-Bu durumu ailen öğrenirse, herhalde çok üzülürler 2-Sınıfınızda senin durumunda olan başka arkadaşlarında var mı ? 3-Hayatta başarılı olmanın tek yolu okul bitirmek değildir. Okul bitirmemiş nice başarılı insan var. 4-İçinde bulunduğun durum seni çok sıkıyor, kaygılanmana yol açıyor. 5-Çalışmak istediğin halde çalışmıyorsun; kendi kendine söz geçiremiyor olman seni huzursuz ediyor. 6-Bence rahatlamak için bir psikoloğa başvurmalısın. 7-Konu komşunun ne düşüneceklerini kafana takma, kendini derslere ver. 8-Bu problemin beni üzdü. 9-Hem gelecekte iyi bir yaşantı elde edememekten, hem de anne-babanı incitmekten korkuyorsun. 10-Hiçbir derse mi çalışmıyorsun, yoksa bazı derslere mi ? 11-Bence kendine fazla yükleniyorsun; telaşın ve sıkıntın bu yüzden. 12-Çok çalıştığın halde dersleri başaramaman üzücü……

Teşekkürler…..