Tane sınırları Metal ve alaşımları tanelerden oluşur. Malzemenin aynı atom dizilişine sahip olan parçasına TANE denir. Ancak her tanedeki atomsal.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
TOPRAĞIN HİKAYESİ HORİZON: Toprağı meydana getiren katmanlara horizon adı verilir. TOPRAK: Toprak taşların parçalanması ve ayrışmasıyla meydana gelen,
Advertisements

Kristal kusurları Hiç bir kristal mükemmel değil; Kusurlar yapıda kasti veya kasti olmadan bulunabilir. Kusur çeşitleri: –Noktasal kusurlar –Çizgisel kusurlar.
Hâsılat kavramları Firmaların kârı maksimize ettikleri varsayılır. Kâr toplam hâsılat ile toplam maliyet arasındaki farktır. Kârı analiz etmek için hâsılat.
Kompozitler Farklı malzemelerin üstün özelliklerini aynı malzemede toplamak amacıyla iki veya daha fazla ana malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya.
Mastarlar.
Betonarme Yapılarda Deprem Hasarları
9. SINIF 3.ÜNİTE: Kimyasal türler arası etkileşimler
MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ
Çözünme durumuna göre Tam çözünme: Bir elementin diğeri içerisinde sınırsız çözünebilmesi. Hiç çözünmeme: Bir elementin diğeri içinde hiç çözünememesi.
Yığma yapıların ana taşıyıcı elemanı duvarlardır
PLASTİK ŞEKİL VERME YÖNTEMİ
Fe/C ve Fe/Fe3C Faz diyagramı
HOŞGELDİNİZ TIG KAYNAK TEKNİĞİNDE ALTERNATİF AKIM KULLANIMI K K ayna
Jominy (Uçtan Su Verme) Deneyi
JEOFİZİK ETÜTLERİ DAİRESİ
Malzeme muayenesine giriş
GEOMETRİK CİSİMLER VE HACİM ÖLÇÜLERİ
Hidrojen Gevrekliği.
KAYNAKLI PARÇALARDA GÖRÜLEN HATALAR
İLETİŞİM VE ETİK SUNUMU İREM KAYAHAN G İLETİŞİM SÜRECİNİN AŞAMALARI VE ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ.
MALZEME BİLGİSİ Doç.Dr. Gökhan Gökçe 2. MALZEME YAPISI.
YÜZEY :Cisimlerin hava ile temas eden bölümlerine yüzey denir.
Tane sınırları Metal ve alaşımları tanelerden oluşur. Malzemenin aynı atom dizilişine sahip olan parçasına TANE denir. Ancak her tanedeki atomsal.
Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM)
FİLAMENT İPLİK ÜRETİMİ
Işık Işık kaynakları Işık ve madde Işığın yayılması Işığın yansıması
X-IŞINLARI KRİSTALOGRAFİSİ
İMAL USULLERİ PLASTİK ŞEKİL VERME
Genel form sembollerinde
Bölüm 5 Difüzyon (Yayınma)
KİMYASAL BAĞLAR.
Maddenin Tanecikli Yapısı
X-IŞINLARI KRİSTALOGRAFİSİ
KİMYASAL BAĞLAR.
1-HETEROJEN KARIŞIMLAR (ADİ KARIŞIMLAR):
ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER
TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER
Fluvyal Jeomorfoloji Yrd. Doç. Dr. Levent Uncu.
Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır:
Atom ve Yapısı Esra Arslan.
AKIŞKAN STATİĞİ ŞEKİLLER
ELEKTRON MİKROSKOBU (SEM and TEM)
ZEMİNLERİN SIKIŞMASI ve KONSOLİDASYON
Kırınım, Girişim ve Müzik
ATOM NEDİR?.
MADDEYİ OLUŞTURAN TANECİKLER
SAHA JEOLOJİSİ DERS 2 DOĞRULTU, EĞİM.
Madde ve Maddenin Özellikleri
FIELD GEOLOGY Lecture 2 Strike, dip, compass.
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-3
MADDENİN TANECİKLİ YAPISI
1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri :
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Bölüm 5 Manyetik Alan.
BÖLÜM 13 STATİK ELEKTRİK. BÖLÜM 13 STATİK ELEKTRİK.
Üç bileşenli sistemlerde uygulamalar
SIVILAR Sıvıların genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir.
KATI KRİSTALLER. KATI KRİSTALLER KATILARIN ÖZELLİK VE YAPILARI.
EÜT 252 ÜRETİM YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİL VERME.
2. Isının Işıma Yoluyla Yayılması
Metallere Plastik Şekil Verme
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Metallere Plastik Şekil Verme
Işığın Kırılması.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
2) Çift Optik Eksenli Mineraller (ÇOE)
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Sunum transkripti:

Tane sınırları Metal ve alaşımları tanelerden oluşur. Malzemenin aynı atom dizilişine sahip olan parçasına TANE denir. Ancak her tanedeki atomsal düzen ve yönlenme farklıdır. Çok kristalli malzemeler birçok küçük kristal yada taneden oluşurlar. Taneler farklı yönlenmiş yapı gruplarıdır ve yani farklı kristalografik yönlere sahiptirler. Tanelerin karşılaştığı yerlere tane sınırı denir. Buralarda atomlar arası uyumsuzluk vardır ve buralarda da enerji seviyesi yüksektir. Şekil. Üç taneyi birbirinden ayıran tane sınırları ve tane sınırlarındaki atom düzenleri

Gerçekte kristaller asla mükemmel değildirler, onlarda daima kusurlar vardır. Kristal yapı kusurları geometrik bakımdan; Noktasal çizgisel yüzeysel ve hacimsel kusurlar olmak üzere dört gruba ayrılırlar.

1. Noktasal Kusurlar (Boyutsuz Kusurlar) Ara yer kusuru Frenkel kusuru Schottky kusuru Boş nokta kusuru (Boş kafes noktası) Yer alan atom kusuru

1.1. Boş Nokta Kusuru Atomun bulunması gereken yerde bulunmaması sonucu, boşluğu çevreleyen atomların birbirlerine yaklaşarak kafes düzlemlerini çarpıtmasıdır. Şekil. Boş nokta kusurunun kristalin kafes yapısına etkisi

Şekil. Ara yer atomunun kristalin kafes yapısına etkisi 1.2. Ara Yer Kusuru Bu kusur, yarıçapı 1 A’ dan daha küçük olan H, N, B, O ve C atomlarının ana metalin atomları arasındaki ara yer konumlarına girmesiyle, kendini çevreleyen atomları iterek kafes düzlemlerini çarpıtabilirler. Şekil. Ara yer atomunun kristalin kafes yapısına etkisi

Yüzey merkezli bir yapıda aralara daha küçük boyutlu atomların girmesi

1.3. Yer Alan Atom Kusuru Bu kusur, yer alan katı çözeltisi içerisindeki çözünen element atomlarının çözen elementin atomlarının yerini almasıyla meydana gelir. Yer alan katı çözeltisinin oluşması için çözen ve çözünen elementlerin atom boyutlarının birbirine yakın olması gerekir. Bu kusur da malzemelerin kafes yapılarında az da olsa çarpılmalarına neden olur.

Şekil. Küçük ve büyük boyutlu yer alan atomlarının ana metalin kafes yapısına etkisi

Noktasal kusurlardan bazıları malzemelerin kafes düzlemlerini çarpıtarak dislokasyon hareketinin zorlaşmasına veya engellemesine yol açar. Dislokasyon hareketinin engellenmesi de malzemenin sertlik ve mukavemetinin artmasına neden olur. Bu kafes kusurları yalnız katılaşma sonunda değil, sıcaklığın yükselmesi ya da malzemelerin yüksek hızlı nükleer parçacıklar ile bombardımana tutulmaları sonucunda da meydana gelir.

2. Bir boyutlu hatalar: Dislokasyonlar—Çizgi Kusurları (Eksik atom düzlemleri) Çizgi biçiminde olan bu kusurlara örnek olarak DİSLOKASYONLAR verilebilir. Dislokasyon: Bir kristalin mükemmel iki bölümü arasında yapı düzeni bozulmuş bölge anlamına gelir ve kristalin kaymış bölgesi ile kaymamış bölgesi arasında sınır oluşturan çizgisel hata olarak tanımlanır. Dislokasyon Kenar dislokasyonu Vida dislokasyonu

1. Kenar Dislokasyonu Kenar dislokasyonu; mükemmel bir kristale bir yarım atom düzlem veya tabakasının ilavesiyle oluştuğu gibi, mükemmel bir kristalden 1 veya 2 sıra atom tabakasının çıkarılması ile de oluşabilir. Yarım atom tabakasının kristale üstten eklenmesiyle oluşan dislokasyona POZİTİF KENAR DİSLOKASYONU, alttan eklenmesiyle oluşan dislokasyona ise NEGATİF KENAR DİSLOKASYONU denir. Negatif kenar dislokasyonu işaretiyle, Pozitif kenar dislokasyonu ise simgesiyle gösterilir.

Şekil. Vida dislokasyonunun şematik resmi Ötelenmenin dislokasyon çizgisine paralel olması halinde meydana gelen vida dislokasyonudur. Dislokasyon çizgisi dislokasyonun üst kısmında çekme gerilmeleri, alt kısmında ise basma gerilmeleri oluşturur ve ayrıca kafes yapısı içerisinde bozulmuş bir bölge meydana getirir. Şekil. Vida dislokasyonunun şematik resmi

Karışık/kısmi dislokasyonlar Hem kenar hem de vida dislokasyonlarının birlikte olduğu durumlar da söz konusu olabilir. Şekil. Karışık dislokasyonunun şematik resmi

Boşluk, ve temsili Kenar dislokasyonunun mısır koçanında gösterilmesi.

3. Yüzeysel Kusurlar (İki Boyutlu Kusurlar) Yüzeysel kusurlar, bir malzemeyi aynı kafes yapısına sahip, ancak farklı doğrultularda yönlenmiş değişik bölgelere ayıran yüzeylerden oluşur. Bunlara en iyi örnek; Tane sınırları, İstiflenme kusurları, İkiz sınırları verilebilir.

Metal malzemenin özellikleri tanelerin BÜYÜKLÜK ve BOYUTUNA göre değişir. Bir malzemenin tane boyutu katılaşma koşullarının değiştirilmesi, alaşımlama ve ısıl işlemle değiştirilebilir. Tane boyutu AZALDIKÇA, malzemedeki tane sayısı ve dolayısıyla tane sınırı oranı ARTAR. Tane sınırları dislokasyon hareketini engelleyici etki yaptığından, tane boyutu azaldıkça malzemenin SERTLİK ve MUKAVEMETİ ARTAR.

3.2. İstiflenme kusuru İstiflenme kusuru, kübik yüzey merkezli (KYM) yapılarda meydana gelir ve sıkı düzenli düzlemlerin diziliş sırasını değiştirir. İstiflenme kusuru en yaygın deformasyon mekanizması olan kaymayı zorlaştırır.

3.3. İkiz sınırları (İkizleme) İkiz sınırı kristal kafes yapısındaki atom düzlemlerinin simetrik olarak farklı doğrultularda yönlenmeleri sonucunda birbirinin ayna görüntüsü şeklinde oluşan iki bölge arasındaki bir düzlem olarak tanımlanabilir.

İkiz sınırı boyunca etki eden bir kayma kuvveti atomların yerini değiştirerek ikizlenmeye neden olur. İkizlenme, bazı metallerin plastik deformasyonu ya da ısıl işlemi sırasında meydana gelir. İkiz sınırları, plastik deformasyon mekanizmalarından en yaygın olan kaymayı zorlaştırarak metallerin mukavemetini arttırır. İkiz sınırlarının hareketini aynı zamanda metal malzemelerin plastik deformasyona uğramalarına neden olur.

Şekil. Pirinç malzemesinde ikizleme izleri (X250) (c) 2003 Brooks/Cole Publishing / Thomson Learning Şekil. Pirinç malzemesinde ikizleme izleri (X250)

4. Hacimsel Kusurlar (Üç boyutlu kusurlar) Kristal kusurlar olmamakla birlikte, malzemelerde yaygın olarak görünen nispeten büyük boyutlu kusurlardır. Hacimsel kusurlar genelde malzemelerin üretimi ve şekillendirilmeleri esnasında meydana gelirler. Malzemelerin üretimi sırasında oluşan metalik olmayan kalıntılar (enklüzyon) örnek olarak verilebilir. Metalik malzemelerde oksit, nitrür, sülfür ve hidrür türünden kalıntılara çok sık rastlanılır. Bu kalıntılar genellikle malzemelerin plastik şekil değiştirme kabiliyetini olumsuz etkilerler.

Şekillendirme sırasında en yaygın olarak meydana gelen hacimsel kusurlara örnek olarak döküm kusurları, biçimlendirme veya dövme kusurları ve kaynak kusurları verilebilir. Döküm kusurları, sıvı metalin katılaşması sırasında meydana gelen hacimsel küçülmeden kaynaklanan çekilme boşlukları ile gaz boşlukları veya gözenekler şeklinde ortaya çıkar. Dövme, haddeleme veya kaynak (ısıl gerilmeden dolayı) sonrası hacimsel kusur olarak oluşabilecek çatlaklar örnek olarak verilebilir.

Hacimsel kusurlar Kaynakla birleştirilmiş numunede oluşan makro gözenek ve çizgisel çatlaklar Dökümle üretilen numunede oluşan makro gözenek ve çizgisel çatlaklar