NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ KENTLEŞME POLİTİKALARI KENT KURAMLARI NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Klasik kent kuramları Ekonomi Politik yaklaşım Karl Marx’a göre sanayileşme ile birlikte kent nüfuslarında yaşanacak artış beraberinde proleterya kültürünü getirecektir. Sınıf bilinci de bu süreçte kazanılır. Buna göre kentleşmenin esas dinamiği kapitalizm, sermaye birikimi ve sanayileşme sonucunda yaşanan göç hareketleridir. Kentler de toplumsal süreçlerin yaşandığı mekanlar olarak ele alınmaktadır. Keleş’e göre kentlerde «erk ve zenginliğin kaynağı toprak değil, emek’tir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Klasik kent kuramları Max Weber: İdeal Kent Tasarımı Antik kentler ile Ortaçağ kentleri tüketim kentleri olarak adlandırılırken feodalizmden kapitalizme geçişte kent iktisadi kent halini almıştır. Lonca örgütleri de şekil değiştirerek siyasi örgütlenmeler aracılığıyla vatandaşlık haklarını kazanmaya odaklanmaktadır. Kent, bir yanıyla ticaretin geliştiği pazaryerlerine sahip, diğer yanıyla da vatandaşlık haklarının kazanıldığı mekandır. İdeal kent tipinin 5 özelliği bulunur: pazaryeri, kale, mahkeme ve hukuk sistemi, bir arada yaşama, kısmi özerklik NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Klasik kent kuramları Chicago Okulu: Robert E. Park, Ernest Burgess ve Louis Wirth’ün çalışmalarından oluşmaktadır. Wirth’e göre kent mekan olmasının yanında toplumsal, kültürel ve ekonomik bileşenleri de içermektedir. Kent nüfusunun büyüklüğü, yoğunluğu ve heterojenliğine odaklanarak kentleşmeyi açıklamaya çalışır. Robert Ezra Park ekolojik kuramın savunucusudur. Buna göre; kentsel mekan ile sosyal yapı arasınd bir ilişki vardır. İnsan topluluklarının çevrelerine adaptasyonunu konu alır. Ernest Burgess ortak merkezli daireler kuramını ortaya atmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Klasik kent kuramları Roderick McKenzie kentsel gelişmenin dinamiğini sağlayan temel süreçler vardır. Bunlar; konsantrasyon, merkezileşme, ayrımlaşma, istila ve ardıllıktır. Georg Simmel kente yabancılaşmayı konu edinir. Kültürel boyutlara odaklanır. Kentteki ekonomik hayat bir tür rasyonelleşmeye sebep olur. Modern insan değişime uğramaktadır. İçinde bulunduğu toplumsal durum modern insanı bireyselliğini korumaya iter. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Ruşen Keleş, Kentleşme Politikası, 14. Baskı, Ankara: İmge Yayınları, 2015. Fatime Güneş (Eds.), Kent Sosyolojisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, 2013. Louis Wirth, “Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlileşme”, Ayten Alkan, Bülent Duru (Der. ve Çev.), 20. Yüzyıl Kenti, İmge Yayınevi, Ankara, 2002, s. 77-106. Gencay Serter, “Şikago Okulu Kent Kuramı: Kentsel Ekolojik Kuram”, Planlama, 23 (2), 2013, s. 67-76. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©