BELLİ BAŞLI BİYOMLAR VE ÖZELLİKLERİ

İÇİNDEKİLER  AMAÇ  BİYOM NEDİR?  BİYOMLAR  SONUÇ  KAYNAKÇA

AMAÇ  Sunumumuzun amacı sizlere biyomları tanıtmak ve onların özelliklerini anlatmaktır.

BİYOM NEDİR?  Yeryüzünde iklim koşullarına bağlı olarak; kendine özgü bitki ve hayvan topluluklarını barındıran, çok büyük ekosistemlere biyom denir.  Benzer biyomlar genellikle aynı enlemlerde bulunur.  Enlem benzerliklerinin yanı sıra, aynı zamanda yükseltiler de biyomun oluşmasını etkiler.  Her biyomun kendine has özellikleri vardır. O yüzden ayrıca özellikler kısmına girmeye gerek duymadık.

Biyomlar; karasal ve sucul biyomlar olmak üzere iki guruba ayrılır.

KARASAL BİYOMLAR  Karasal biyomlar, daha çok baskın olan bitki örtüsüne göre adlandırılır.

TROPİKAL YAĞMUR ORMANLARI  Ekvatoral kuşak ve yakınlarında bulunurlar.  Yıllık yağış ve sıcaklık ortalaması çok yüksek olan ormanlardır.  Her mevsimi yağışlı olup, yıllık yağış ortalaması 200 ile 400 cm arasındadır.  Yıllık sıcaklık ortalaması ise 25 ile 29 derece arasındadır.  Bu ormanlardaki canlı çeşitliliği çok fazla olup, yeryüzündeki canlı türlerinin yaklaşık olarak %70 kadarı bu ormanlarda yaşar.  Bitkilerden; eğreltiler, palmiyeler, bambu ve boyu 70 metreyi bulan bitki türleri bulunur.  Bu ormanlarda aynı zamanda, başka bitkiler üzerinde yaşayan; orkide ve bromelia gibi epifit bitki türleri de bulunur.  Hayvanlardan; fil, şempanze, maymun, papağan, leopar, yılan, kurbağa, timsah, kartal ve çeşitli böcek türleri bulunur.

ILIMAN BÖLGE ORMANLARI  Bunlar yaprak döken ve geniş yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır.  Bu ormanlar; Kuzeydoğu Avrupa, Asya, Avusturalya ve Amerika' da bulunur.  Her mevsim yağış görülmesine karşın, yıllık sıcaklık farkları fazladır.  Bitkilerden; kavak, kestane, ıhlamur, kızılağaç, meşe, kayın, ceviz... bulunur.  Hayvanlardan; ayı, sincap, vaşak, geyik, çeşitli kuş ve böcek türleri bulunur.

İĞNE YAPRAKLI ORMANLAR  Kutup bölgelerine yakın olan enlemlerde ve yükseltisi fazla olan bölgelerde bulunurlar.  Bu ormanlar, Kanada ve Rusya' nın kuzeyinde (Sibirya bölgesi) çok yaygın olup, dünyanın farklı yerlerinde ise parçalı bir yayılış gösterirler.  Sibirya bölgesindeki bu ormanlara tayga ormanları ya da boreal ormanlar adı verilir.  Yıllık sıcaklık ortalamaları çok düşük olup, bazı bölgelerde kışın sıcaklıklar - 50 dereceye kadar düşmektedir.  Bu ormanlarda yaprak dökmeyen, iğne yapraklı ve kozalaklı ağaçlar bol miktarda bulunur.  Bitkilerden; sarı çam, kara çam, ladin, köknar, sedir ve sekoya sediri yaygın olarak bulunur.  Hayvanlardan; alageyik, kar tavşanı, kurt, şahin, baykuş, kartal, samur, vaşak yaygın olarak bulunur.

ÇÖLLER  Bitki örtüsünün hiç bulunmadığı ya da çok seyrek bulunduğu aşırı kurak alanlardır.  Bunlar çok az yağış alan bölgeler olup, yıllık ortalama yağış miktarı 30 cm' den azdır.  Çöller; sıcak ve soğuk çöller olmak üzere iki gruba ayrılır.

Çöller; sıcak ve soğuk çöller olmak üzere iki gruba ayrılır. Sıcak çöller: Bunlar daha çok dönenceler arasında bulunurlar. Bu çöllerde, gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkları çok fazladır. Bitkilerden kaktüs ve çeşitli çalı türleri bulunur. Hayvanlardan; deve, kertenkele, yılan, akrep, çöl tilkisi, çöl kurbağası yaşar. Soğuk çöller: Bunlar daha çok Antarktika kıtasında ve Grönland ’ da bulunurlar. Bu çöller, buzullarla kaplı olduğu için bitki örtüsü yoktur. Yağış olan bölgelerde ise buzullar eridikten sonra bitkiler ortaya çıkar. Hayvanlardan; penguen, kutup tilkisi, fok, kutup ayısı, bazı kuş türleri yaşar.

STEP  Bitki örtüsünün zayıf olduğu kurak alanlardır.  Yazları sıcak ve kurak geçer.  Kışları ise soğuk ve yağışı azdır.  Bitkilerden kısa boylu otlar hakimdir.  Hayvanlardan; koyun, bıldırcın, sincap, fare, yılan ve çeşitli böcek türleri bulunur.

ÇAYIR  Karasal iklim bölgelerinde, uzun boylu otlakların hakim olduğu yaşama alanlarıdır.  Yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve az yağışlı geçer.  Yağış miktarı yetersiz olduğundan, orman oluşumu görülmez.  Hayvanlardan; fil, zebra, antilop, geyik, kanguru, çeşitli kuş ve böcek türleri yaşar.

SAVAN  Tropikal iklim bölgelerinde uzun boylu otlaklardan ve seyrek ağaçlardan oluşmuş yaşama alanlarıdır.  Yıllık yağış ortalaması, tropikal yağmur ormanlarına göre daha azdır.  Hayvanlardan; aslan, sırtlan, fil, çita, deve kuşu, zürafa, timsah, çeşitli kuş ve böcek türleri yaşar.

TUNDRA  Kutup bölgelerinin etrafında ve yüksek dağ tepelerinde bulunan; soğuk, rüzgarlı ve az yağış alan yaşama alanlarıdır.  Kutup bölgelerindeki tundraya arktik, yüksek dağ tepelerindeki tundraya ise Alpin tundra adı verilir.  Bu biyomda, buzullar yaygın olup yılın sadece 3 ayı buzsuz geçer.  Bitki örtüsü bakımından fakir olup, ağaç türleri bulunmaz.  Bitkilerden; karayosunu, ot, çalı türleri bulunur.  Hayvanlardan; ren geyiği, Minsk öküzü, kutup tilkisi, kutup ayısı, çeşitli kuş ve böcek türleri yaşar.  Bu biyomun, yaz aylarında barındırdığı hayvan sayısı çok ama tür çeşidi sayısı azdır.

MAKİ  Yaprak dökmeyen, kısa boylu ağaç ve çalılıklardan oluşur.  Bu biyomda, Akdeniz iklimi görülür.  Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve az yağışlıdır.  Yıllık yağış ortalaması 30 ile 50 cm arasındadır.  Bu biyomda, kuraklığa dayanıklı ama soğuğa karşı dayanıklı olmayan bitki türleri bulunur.  Örnek: Zeytin, defne, keçiboynuzu, zakkum, kocayemiş, meşe, çimenler, yabani otlar...

SUCUL BİYOMLAR  Sucul biyomlar; tatlı su ve tuzlu su biyomları olmak üzere 2 gruba ayrılır.

TATLI SU BİYOMLARI  Tatlı su biyomları; göl, akarsu ve sulak alanlar olmak üzere 3 gruba ayrılır.  Göl Biyomları:  Bu biyomlarda; algler, siyanobakteriler, kamış, saz, nilüfer bitkisi, kurbağalar, kablumbağalar, karabatak, göçmen kuş türleri, kabuklular, yumuşakçalar ile balıklardan levrek ve sazan bulunur.  Akarsu Biyomları:  Bu biyomlarda; algler, karayosunları, düğün çiçekleri, kurbağalar, kablumbağalar, kabuklular, yumuşakçalar ile balıklardan, alabalık, levrek ve sazan bulunur.

Sulak Alan Biyomları:  Sazlıklar, bataklıklar ve turbalıklar bu gruba girer.  Bu biyomlardaki suyun oksijen oranı oldukça azdır.  Bu biyomlarda; sazlar, kamışlar, çeşitli yosun türleri, göl zambakları, böcekçil bitkiler, kurbağa türleri, sıçanlar ve kabuklular bulunur.

TUZLU SU BİYOMLARI  Deniz ve okyanuslar bu gruba girer.  Bu biyomlarda; algler, deniz anaları, mercanlar, süngerler, solucanlar, kabuklular, yumuşakçalar, derisidikenliler, balina, yunus, fok, su samuru, deniz aslanı, penguen türleri ile çok çeşitli balık türleri bulunur.

SONUÇ  Artık biyomların çeşitlerini bölgeden bölgeye değiştiğini canlıların yaşamlarında ne kadar önemli olduklarını ve her birinin farklı farklı özelliklere sahip olduklarını biliyoruz.

KAYNAKÇA   ozellikleri-nelerdir/ ozellikleri-nelerdir/  nelerdir.html nelerdir.html    cesitleri-ozellikleri-biyoloji/ cesitleri-ozellikleri-biyoloji/

HAZIRLAYANLAR  EMİNE ÖZBİLGİÇ  MERVE KARAASLAN