NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ BİLİM TARİHİ YTRH104 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

Hafta 6: İslam Dünyasında Bilim İslâm Dininin ortaya çıktığı sırada Arap Yarımadası’nda gelişmiş bir bilimsel faaliyetle karşılaşılmaktadır. Ancak komşu ülkelerde, Doğuda, Hindistan’da, Batıda İskenderiye’de, Bizans’ta ve Suriye’de bir hayli gelişmiş bir bilimsel faaliyet vardı. İslâm Dünyası ilkin Doğudaki bu kültürden etkilenmiş ve yararlanmıştır. İlk çevirilerden biri hayvan masallarını konu alan Kelile ve Dimne adlı eserdir. Yine erken tarihli çevirilerden biri, Hindistan’da yaşamış meşhur astronomlardan Brahmagupta’nın (6. yüzyıl) Siddhanta adlı eseridir. İslâm Dünyası’nda Hârezmî ve Bîrûnî gibi birçok bilim adamında Hint uygarlığının etkisini belirlemek olasıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Beytül Hikme NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

İSKENDERİYE’NİN BİLİM DÜNYASINDAKİ YERİ Batı’dan gelen etki nispeten daha geç tarihli ise de, daha yoğun olmuştur. İskenderiye kurulduğu tarihten itibaren kültür merkezi olmuş ve bu konumunu İslâm Dünyası’nda da korumuştur. Ayrıca, dini görüş ayrılıkları nedeniyle Bizans’tan kaçıp, İran’a sığınmış ve orada kültür merkezleri (Jundişapur gibi) meydana getirmiş olan düşünür ve bilim adamlarının da bilim adına İslâm Dünyası’ndaki ilk bilimsel faaliyetlerin gelişmesinde önemli rolleri olmuştur. Onların Yunanca bilmeleri birçok klasik bilim ve düşün eserlerinin Arapça’ya kazandırılmasını sağlamıştır. Bunlar arasında Platon, Aristoteles, Eukleides, Archimedes, Ptolemaios ve Galenos gibi Yunan kültürünün belli başlı temsilcilerinin eserlerine rastlamak mümkündür. Ayrıca, bu bilim adamlarının bir kısmının erken tarihlerde kurulan gözlemevleri ve hastahanelerde görev aldıkları, bunlardan bazılarının Arapça yazılmış ilk eserleriyle de İslâm Dünyası’nda bilimsel faaliyetin şekillenmesinde etkin oldukları görülür. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İSLÂM VE BİLİM DÜNYASI İslâm Dünyası’nda bilimsel faaliyetlerin gelişmesinde devrin devlet adamlarının ve bizzat halifelerin önemli rolü olmuştur. Bunlardan, örneğin Hârûn el-Reşid (775-809) ve Memûn (813- 833), bazı vezirler ve zengin aileler bilimsel faaliyetleri maddi ve manevi olarak desteklemişlerdir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İSLAM BİLGİNLERİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Prof. Dr. Cemal Yıldırım; Bilimin Öncüleri, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, Ankara, 2003. Prof. Dr. Mehmet Bayraktar, İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, Ankara, 1994. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©