BİTKİLERİN SU İSTEKLERİ NEM VE İ SÊBÎN

 Bitkilerin yetişme şartlarından olan su, kurak sahalarda bitki hayatı için büyük önem taşır. Bitkiler için çok gerekli olan suyun kaynağını yağışlar ve havanın nemi teşkil eder.

 Yağış ve nemlilik şartları, sadece bitkilerin dış şekil ve iç yapısı üzerinde değil, aynı zamanda bitkilerin fizyolojik özellikleri üzerine de geniş ölçüde tesir ederler. Bunun içindir ki bitki türlerinin dağılışında, bitkilerin suya olan istekleri en önemli rolü oynar.

 Yağış ve nem, bitkilerin yaşama ve büyümesini sağladığı gibi, bitkilerin toprak üstünde kalan kısımlarının sebep olduğu su kaybını yani terleme ile olan su kaybını da telafi eder. content/uploads/2017/03/bitkilerde_su_tuketimi-777x437.jpg

 Bilindiği gibi terleme ile bitkiler su kaybeder. başka türlü söylenirse, kökleriyle aldıkları suyun bir kısmını yaprakları vasıtasıyla su buharı halinde atmosfere iade eder. biyolojisi/images/terleme-2.jpg

 Terleme ışık, sıcaklık ve nem gibi iklim faktörlerine bağlı olarak artar veya azalır. fazla ışıklanma ve sıcaklığın yükselmesi terlemeyi artırır. buna karşılık havada nem miktarı artarsa, terleme azalır. bu hususlar havadaki nemin az, bunun aksine sıcaklık ve ışığın fazla olduğu yerlerde, özellikle kurak bölgelerde bitkilerin yetişme şartlarındaki güçlükleri ortaya koyar.

 Bu gibi yerlerde bitkiler kökleriyle yeterince su alamazlarsa solarlar ve bu durumun uzun süre devam etmesi halinde kururlar. bu sebepten kurak bölgeler de bitkilerin çoğu bölgenin kuraklık şartlarına kendilerini uydurmuşlardır. kuraklığa karşı kendilerini koruyabilmek, başka bir ifadeyle, kuraklıkla mücadele için, bünyelerinde gereğinden fazla su toplama gayesiyle bitkilerin yaprak, kök yahut gövdelerinde birtakım değişiklikler meydana gelir.

 Bazı kurakçıl bitki türleri daha fazla su temin etmek için, yanlara olduğu gibi toprağın derinliklerine de köklerini bir ağ şeklinde yayarlar. Bazılarında kökler yumrular halini alır. bir kısmında yapraklar etli bir yapıya bürünür yahut gövdelerinde fıçı şeklinde şişlikler belirir. sWVIgUyI/AAAAAAAABmA/MdhtVBqQeoE/s1 600/6bkermit.jpg

 Kaktüsler bu tür bitkilere en iyi örnektir. Amerika’da büyük havzanın güneyindeki kurak sahalarda yetişen kaktüslerin yahut tropikal savanlardaki baobab ağaçlarının fıçı biçimindeki şişkin gövdeleri, yağışsız devrede kullanılmak üzere, yağışlı devrede suyun toplandığı bir su deposu halindedir. content/uploads/2017/04/col-kaktusu.jpg

 Kurakçıl bitkiler çeşitli yollarla bünyelerinde depo ettikleri suyu, terlemeyle olacak kayba karşı devamlı muhafaza etmek zorundadırlar. Bitkilerde terleme yoluyla su kaybına en çok yapraklar vasıta olduğundan, bazı kurakçıl bitkilerde yapraklar, terleme yüzeylerini daraltmak için, küçülmüştür. ollyvan / arizona- %C3%A7%C3%B6l-bitkileri- s%C3%BCr%C3%BCnen.jpg?ver=6

 Bazı türlerde ilkbaharda çıkan yapraklar, terlemenin maksimuma vardığı yaz devresinde dökülür ve yerlerine daha küçükleri çıkar. bir kısım kurakçıl bitkilerde yapraklar ve ince dallar dikenli bir hal alır. content/uploads/2014/05/ruyada-yaprak- dokulmesi.jpg

 Türkiye’nin step sahalarında ve dağlık bölgelerin üst seviyelerinde yaygın olan çobanyastığı (acantholimon) ve geven (astragalus) bu tür kurakçıl birkilerdendir. content/uploads/2017/11/Coban-Yastigi- Ozellikleri-e x495.jpg content/uploads/2012/10/geven.jpg

 Terleme özellikle sıcak ve kurak havalarda hızlandığından yüksek sıcaklıklardan korunmak için yapraklar bazı türlerde mumlu bir yapıya bürünür; güneş ışınlarını yansıtmak için bazılarından yapraklar cilalı bir hal alır; güneşe fazla karşı olmak için bazılarında yapraklar dikine büyür. tbn0.gstatic.com/images?q=tb n:ANd9GcRt_v7nNjLwE2mITzel M2PdSN5M9kYCyFRSRh6cMoE ALZEkLUj4

 Bitkilerin su ihtiyacı, bitkiden bitkiye değişir. Bunun gibi aynı bitki türü için suya duyulan ihtiyaç, her mevsim aynı değildir. Suyun azalması o bitki türünün dayanma noktasını aşarsa burada bitki yaşama imkanı bulamaz. dersler/cografya_dersi_ile_ilgili_konu_anlatimlar/bitki_or tusu_nedir_cesitleri_ozellikleri_topluluklari_dosyalar/imag e004.gif

 Mesela step sahalarında ormanın yetişmesini imkansız kılan yağışın mm. nin altına düşmesidir. Bununla beraber sadece yağış miktarına bakarak bir sahada ağaç yetişip yetişmeyeceği ortaya konamaz.

 Daha önce de söylendiği gibi iklim faktörleri bitki hayatı üzerine teker teker değil ortak bir şekilde birlikte tesir ederler. Kaldı ki bir sahaya düşen yağışın tamamından bitkiler istifade edemez. dongusu.jpg

 Yağışların bir kısmı da buharlaşma ve terleme ile kayba uğrar. Suyun, toprağın derin kısımlarına sızması ve fizyolojik kuraklık gibi sebeplerle de bitkiler o sahadaki yağışın tamamından faydalanamazlar (bilindiği gibi, yağış azlığından ileri gelen kuraklığa fiziki kuraklık denir). ongusu.png

KAYNAKÇA DÖNMEZ, Yusuf(1985), Bitki Coğrafyası (Temel Bilgiler Ve Türkçe- Latince-İngilizce-Almanca-Fransızca Bitki Adları), Coğrafya Enstitüsü Yayınları, İstanbul.