Bu Sunu En İyi Ofis 2010 Yüklü Bilgisayarlarda Görüntülenir Dış Ticaret Mehmet Ali ERCAN – Balıkesir Merkez Bahçelievler Anadolu Lisesi mehmetaliercan@hotmail.com – www.cografyakulubu.com

Kazanım C.12.5 Türkiye’nin dış ticaretini ve dünya pazarlarındaki yerini ticarete konu olan ürünler açısından analiz eder. 19:50

Uluslararası Ticaretin Doğuşu 19:50

Dış Ticaret – Temel Kavramlar Bir ülkenin başka ülkelerle yaptığı mal, hizmet, sermaye, teknoloji alışverişidir. Bir ülkenin başka ülkelerle yaptığı mal, hizmet, sermaye, teknoloji satışlarına denir. Bir ülkenin başka ülkelerden mal, hizmet, sermaye, teknoloji almasına denir. Bir ülkenin ihracat ve ithalat faaliyetlerinin toplamına denir. Bir ülkede ihracat(dışsatım), ithalattan (dışalım) fazla ise oluşur. Bir ülkenin ithalat(dışalım), ihracattan (dışsatım) fazla ise oluşur. DIŞ TİCARET İHRACAT veya DIŞ SATIM İTHALAT veya DIŞ ALIM DIŞ TİCARET HACMİ DIŞ TİCARET FAZLALIĞI DIŞ TİCARET AÇIĞI 19:50

Uluslararası Ticaretin Doğuşu Günümüzde insanlar aynı ihtiyacı karşılayacak farklı alternatifler peşinde koşmaktadır. 19:50

Uluslararası Ticaretin Doğuşu İnsanlar ülkelerinin ve diğer ülkelerin mallarını çeşitli kriterlere göre değerlendirip bunların arasından seçim yapmak zorunluluğunu duymaktadır. Bu durum ülke ve kıtalar arası ticareti doğuran temel etkendir. 19:50

Uluslararası Piyasaları Etkileyen Faktörler 4 Savaşlar, Salgın hastalıklar 1 2 3 5 İsyan ve çatışmalar, Ülkelerin siyasi ve ekonomik sistemleri, Gümrük tarifeleri, Uluslararası kuruluşların kararları(ambargo) Ülkelerin ekonomik potansiyelleri 6 19:50

İthalat-ihracat (Dış Ticaret) 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) 1980 öncesinde bir tarım ülkesi olan Türkiye’nin ihracatında tütün, üzüm, incir, fındık, pamuk ilk sıralarda yer almaktaydı. 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Buna karşılık ithal ettiğimiz ürünler arasında makine, elektrikli ev gereçleri, ulaşım araçları, saat ve ölçü aletleri önemli yer tutmaktaydı. 19:50

İhracatın İthalatı Karşılama Durumu(%) Cumhuriyetin ilk yıllarında dış ticaret hacmi fazla değildi. (TÜİK2011) Yıllar İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi İhracatın İthalatı Karşılama Durumu(%) Dış Ticaret Açığı 1923 50.800 86.900 137.700 58,4 -36.100 1930 71.300 69.500 140.900 102,6 +1.800 1940 80.900 50.035 130.900 116,4 +30.800 1950 263.400 285.700 549.100 92,2 -22.300 1970 588.500 947.600 1.536.100 62,1 -359.100 1980 2.910.122 7.909.364 10.819.486 36,8 -4.999.242 1990 12.959.300 22.302.100 35.261.400 58,1 -9.342.800 2000 27.774.906 54.502.821 82.277.727 51,0 -26.727.915 2005 73.476.408 116.774.151 190.250.559 62,9 -43.297.743 2006 85.534.676 139.576.174 225.110.850 61,3 -54.041.499 2008 131.965.700 201.962.200 333.928.900 65,3 -69.997.500 2010 113.975.607 185.535.044 299.510.651 61.4 -71.559.437 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) 1980’lere kadar ekonomi üzerinde korumacı ve müdahaleci politikalar izlenmiş, 1980’den sonra serbest piyasa ekonomisine geçiş yapılmıştır. Korumacı Müdahaleci Politikalar 1980 öncesi Serbest Piyasa Ekonomisi 1980 sonrası 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) 24 Ocak 1980’de alınan kararlarla ihracata dayalı sanayileşme politikası benimsenmiştir. Bu dönemde ihracatı artırmaya yönelik politikalar uygulamaya konulmuş, bürokratik engeller büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır. 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Türkiye’nin 1996 yılında Gümrük Birliği’ne girmesiyle AB’den alınan sanayi malları ithalatında artış olmuştur. 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Bu durum iç piyasada yerli üreticiyi zor durumda bıraksa da rekabet ortamı oluştuğundan ürünlerin kalitesinde önemli bir artış olmuştur. 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Bu kalite artışının ardından yerli üreticinin kendine olan güveni daha da artmış ve ürettiği malı dış piyasaya sürmüştür. Böylece sanayi ürünleri ihracatımız hızla artmıştır. 19:50

İhracatın İthalatı Karşılama Durumu(%) Görüldüğü gibi son yıllarda ihracatımız büyük ivme kazanmıştır. Yıllar İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi İhracatın İthalatı Karşılama Durumu(%) Dış Ticaret Açığı 1923 50.800 86.900 137.700 58,4 -36.100 1930 71.300 69.500 140.900 102,6 +1.800 1940 80.900 50.035 130.900 116,4 +30.800 1950 263.400 285.700 549.100 92,2 -22.300 1970 588.500 947.600 1.536.100 62,1 -359.100 1980 2.910.122 7.909.364 10.819.486 36,8 -4.999.242 1990 12.959.300 22.302.100 35.261.400 58,1 -9.342.800 2000 27.774.906 54.502.821 82.277.727 51,0 -26.727.915 2005 73.476.408 116.774.151 190.250.559 62,9 -43.297.743 2006 85.534.676 139.576.174 225.110.850 61,3 -54.041.499 2008 131.965.700 201.962.200 333.928.900 65,3 -69.997.500 2010 113.975.607 185.535.044 299.510.651 61.4 -71.559.437 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Bunun yanında birçok ürünün ithalatı devam etmektedir. Bu durum dış ticaret açığının artmasına ve ülke dışına döviz çıkmasına sebep olmaktadır. 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte ülkeler arasında ithalat ve ihracat artmış, mal ve hizmetler oldukça çeşitlenmiştir. 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Yakın Zamana Kadar SANAYİ, TARIM, MADEN İhracat ve İthalatı yapılırken Günümüzde HİZMET İhracat ve İthalatı yapılmaktadır 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Bir Türk firmasının yabancı bir ülkede faaliyet izni alarak GSM şirketi kurması ve işletmesi hizmet ihracıdır. 19:50

İthalat-İhracat (Dış Ticaret) Buna karşın yabancı kuruluşlardan bilgisayar yazılımlarının satın alınması hizmet ithalatına örnek verilebilir. 19:50

Türkiye Hangi Ürünleri İhraç Eder? 19:50

Günümüzde İhracatın Sektörel Dağılımı SANAYİ(93,19%) TARIM-ORMAN(4,47%) MADEN(2,34%) Bakır cevheri, Krom cevheri, Çinko cevheri, Mermer, Feldspat, Antimon, Lüle Taşı Cıva, Demir, Bor, Tuz Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar, Ağaç ve Orman Ürünleri, Fındık, Yaş ve Kuru Sebze ve Meyve, Kesme Çiçek, Zeytin ve Tütün, Canlı Hayvan, Hayvansal Ürünler Taşıt Araçları ve Yan Sanayi, Dokuma ve Tekstil Ürünleri, Demir ve Demir Dışı Metaller, Elektrik ve Elektronik Ürünler, Mobilya, Çimento, Cam ve Seramik Ürünleri, Dayanıklı Tüketim Malları (Televizyon, Buzdolabı vb.) Gıda sanayi 19:50

Yıllara Göre İhracattaki Sektörel Dağılım(%) 19:50

Yıllara Göre İhracattaki Karşılaştırmalı Sektörel Dağılım(%) 19:50

Türkiye Hangi Ürünleri İthal Eder? 19:50

Türkiye ithalatının sektörlere göre dağılımı (milyon dolar) Ülkemizin ithalatında sanayi ürünleri önemli yer tutmaktadır. Türkiye ithalatının sektörlere göre dağılımı (milyon dolar) Yıllar 1985 1990 1995 2000 2010 Tarım, orman ve balıkçılık 375,4 1.139,5 1.909,5 1.124,8 6.490 Madencilik 3.625,8 4.137,8 4.090,6 7.096,8 25.931 Sanayi 7.341,8 16.482,5 29.706,3 44.200,2 145.359 Diğer 542,3 2,6 1.081,0 7.755 Toplam 11.343,0 22.302,1 35.709,0 53.502,8 185.535 19:50

Türkiye ithalatının sektörlere göre dağılımı(%) 19:50

Fabrika kurm. Yarayan aletler, Türkiye hızlı bir sanayileşme sürecine girmiş olmasına karşın giderlerin çoğu satın alınan Sanayi ürünleri, Fabrika kurm. Yarayan aletler, Makine, elektrikli ev gereçleri, Kara taşıtları, Saat ve ölçü aletleri, İlaç ve kimyasal maddeler, Motorlu araçlar, Silah, Tropikal ürünler optik araçlar, petrol, 19:50

Türkiye Hangi Ülkelere Mal Satar, Hangi Ülkelerden Mal Satın Alır? 19:50

Türkiye Hangi Ülkelere Mal Satar, Hangi Ülkelerden Mal Satın Alır? Türkiye dış ticaretinde, ülke gruplarına göre ithalat ve ihracatta, daha çok belli ekonomik birliklere yönelmiştir. Bu birliklerin başında AB ülkeleri dahil OECD ülkeleri, İslam ülkeleri ve serbest bölgeler gelir. Diğer ülkelerin ise dış ticaretimizde payı çok azdır. İthalat ve ihracatın ülkelere göre dağılımı (milyon dolar) (TÜİK) ÜLKELER 2010 İHRACAT % PAY İTHALAT I.OECD Ülkeleri 61.544 54 99.374 53.99 II. OECD Üyesi Olmayan Ülkeler 50.348 44 85.285 45.96 III. Serbest Bölgeler 2.083 2 876 0.05 TOPLAM 113.975 100 185.535 19:50

Türkiye’nin dış ticaretinde önde gelen ülkeler (milyon dolar) Seçilmiş Ülkeler (2010) İhracat İthalat Almanya 11.484 17.548 ABD 3.768 12.318 İtalya 6.509 10.203 Fransa 6.065 8.176 İngiltere 7.328 4.680 Rusya Federasyonu 4.632 21.599 İspanya 3.564 4.339 İran 3.043 7.644 Çin 2.259 17.180 Irak 6.041 1.354 Suudi Arabistan 2.219 2.437 Azerbaycan 1.551 865 Yunanistan 1.456 1.541 19:50

Transit Ticaret 19:50

Başka ülkelerin, Türkiye’nin ulaşım sistemlerini kullanarak yapmış oldukları ticarete transit ticaret denir. 19:50

Ülkemizde Transit Ticaretin Gelişmesinde Etkili Olan Faktörler İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahip olması Üç tarafının denizlerle çevrili olması 2 3 Asya ile Avrupa arasındaki işlek yollar üzerinde yer alması 1 19:50

Sınır Ticareti 19:50

Türkiye’nin komşuları ile olan ekonomik ilişkilerini artırmaya yönelik, sınırda yer alan yerleşmelerle, karşı ülkenin sınır yerleşmeleri arasında yapılan ticarettir. İlk kez 1972 yılında Gürbulak sınır kapısında başlanmıştır. 19:50

Bazı Gümrük Kapılarımız SARP KAPIKULE GÜRBULAK KAPIKÖY HABUR ÖNCÜPINAR CİLVEGÖZÜ 19:50

Dış satımın dış alımı karşılama oranı (%) 2010 LYS-3 Aşağıdaki tabloda, Türkiye’de bazı yıllardaki dış satımın dış alımı karşılama oranları verilmiştir. A) 1950’deki dış satım miktarı, 1970’tekinden fazladır. B) 1970 ve 2007’deki dış alım giderleri ve dış satım gelirleri birbirine yakındır. Yıl Dış satımın dış alımı karşılama oranı (%) 1930 102,6 1950 92,2 1970 62,1 1990 58,1 2007 63 C) Dış ticaret hacminin en düşük olduğu yıl 1990’ dır. D) 1990’daki dış satım geliri, 1930’dakinden azdır. Yalnızca bu bilgilerden yararlanarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir? E) 1930’da dış satım geliri, dış alım giderinden fazladır. 19:50

Öss-2009 Edebiyat-Sosyal Aşağıdaki grafik Türkiye’de 2003 yılında dış alım ve dış satımın aylara göre dağılımını göstermektedir. Yalnızca bu grafiğe bakarak Türkiye’nin 2003 yılına ait, I. dış ticaret açığı, II. dış ticaret ürünleri, III. ulusal gelir içinde dış ticaretin payı, IV. dış ticaret hacmi özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) II ve IV E) III ve IV 19:50

ÖSS-2007 Sosyal 1 Aşağıdaki grafik 2003 yılında Türkiye’nin beş ülkeyle yaptığı ticaretle ilgili dış satım gelirleri ve dış alım giderlerini göstermektedir. Grafikteki bilgilere dayanarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) ABD ve İngiltere’ye yapılan dış satım bu ülkelerden yapılan dış alımdan fazladır. B) Beş ülke içinde en fazla dış ticaret Almanya’yla yapılmaktadır. C) İngiltere ve İtalya’ya yapılan dış satım toplamı Almanya’ya yapılan dış satımdan azdır. D) En az dış satım yapılan ülke Fransa’dır. E) Almanya’ya yapılan dış satım ile bu ülkeden yapılan dış alım arasındaki fark diğer ülkelerinkinden fazladır. 19:50

ÖSS-2003 Türkiye'nin dışsatımında önemli yeri olan bor mineralleri ve kromun sürekli dış pazara sahip olmasında, I. taşınmalarının kolay olması, II. endüstride başka madenlerle birlikte kullanılmaları, III. kullanım alanlarının fazla olması, IV. kalitelerinin yüksek olması durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A)Yalnız l B) Yalnız II C) l ve II D) II ve III E) III ve IV 19:50

Yararlanılan Başlıca Basılı Kaynaklar Komisyon, Coğrafya 12 MEB Ders Kitabı, İstanbul 2011 Sema KÖROĞLU, Mahmut KÖROĞLU, Coğrafya 12, Esen Yay, Ankara 2009 Cumhur ABAY, Coğrafya 12, Esen Yay, Ankara 2011 Komisyon, ÖSS Coğrafya Mekânsal Bir Sentez, Zirve Yayınları, İzmir 2008 19:50