Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Bilgisayar Sistemleri Hazırlayan: Halil DUMAN

TEMEL BİLGİSAYAR BİLGİSİ Bilgisayarın Kullanıldığı işler/yerler ? Bilgisayar ve Sağlık ? Bilgisayar Nedir ? Bilgisayarlar? Bilgisayarı oluşturan parçalar ? Giriş-Çıkış Birimleri ? Temel/Uygulama Yazılımları ? Bilgisayar Bakım Yap/Yapma ! Bilgisayar Terimleri ? Kişisel Bilgisayar Alırken ? Klavye kullanımı Fare Kullanımı

TEMEL BİLGİSAYAR BİLGİSİ Bilgisayar Nedir? Bilgisayar: Donanım ve yazılımın birleşiminden meydana gelmiş elektronik bir cihazdır. Bilgisayar: Aritmetiksel ve mantıksal işlemleri gerçekleştiren anakart, Ram, ekran kartı gibi donanımlardan oluşan teknolojik cihaza denir. NOT: Bilgisayarlar düşünemezler, ne bir fazla ne bir eksik kendisine ne söylendiyse tam olarak onu yaparlar.

TEMEL BİLGİSAYAR BİLGİSİ Bilgisayar Terimleri ? Ağ (Network): Birden fazla bilgisayarın birbirine bağlanarak veri alış-verişi yapmalarını sağlayan düzenek. Çözünürlük: Bir görüntü noktalardan meydana gelir. Yatay ve Dikey nokta sayısına çözünürlük denir. Dosya/Belge: Bir birleriyle ilişkili verilerden meydana gelen veri grubudur. Dizin: Verilerin gruplandırılmasını sağlayan yapı. E-posta: Elektronik mektup. Simge (icon): Bir dosyayı/dizini/yapıyı/işlemi temsil eden resimdir. İmleç (kursör): kullanıcıya bir sonraki karakterin nereye yazılacağını gösteren, ekranda yanıp sönen sembol. Piksel: Bir görüntüyü oluşturan noktalardan her biri. Program: Belli bir işin nasıl yapılacağını anlatmak çin bilgisayara verilen komutlar kümesi. Veri(Data): Bilgisayar tarafından işlenen ve üretilen tüm bilgiye (sayı, harf, sembol, grafik) verilen ad. Virüs: Verilere zarar vermek veya yok etmek için yazılmış program.

BİLGİSAYARIN KULLANIM ALANLARI Kişisel Amaçlı Kullanım Haberleşmede Bilgisayarların Kullanımı Araştırma ve Mühendislik Alanlarında Bilgisayarların Eğitim’de Kullanımı Eğlence Amaçlı Bilgisayar Kullanımı Sağlık alanında Bilgisayar Kullanımı

ANADONANIM BİRİMLERİ Anakart İşlemci (CPU) RAM(Ramdom Acces Memory) Harddisk(Sabitdisk) Ekran Kartı

anakart Bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçalar arasında iletişimi sağlayan birincil devre kartı olarak tanımlayabiliriz

İŞLEMCİ-CPU CPU ( Central Process Unit ) Merkezi İşlem Birimi Bilgisayardaki aritmetiksel ve mantıksal işlemleri gerçekleştiren ve gerekli yerlere gönderen iç donanım biridir. Konuyu basitçe anlatmak gerekirse bilgisayar üzerinden yaptığımız her işlem işlemciye kesinlikle uğrar. Yani klavyedeki bir tuşa basmamız, fareyi hareket ettirmemiz birebir olarak işlemcide gerçekleşir.

İŞLEMCİ-CPU MamosteMA

RAM Random AccesS MRMORY Bilgisayar aktif iken çalışan işlemlerin geçici dosyalarının saklandığı hafızalardır. Geçici depolama yapar. Elektriksel hafıza elemanıdır. Elektrik kesildiğinde veriler kaybolur.

SABİTDİSK-HARDDİSK Verileri kalıcı olarak saklamak için kullanılan bir saklama birimidir. Sabit disk döner bir mil üzerine sıralanmış, metal veya plastikten yapılma ve üzeri manyetik bir tabaka ile kaplı plakalar ve bu plakaların alt ve üst kısımlarında yerleşen okuma/yazma kafalarından oluşur.

SABİTDİSK-HARDDİSK Veriler sabit diskteki bu manyetik tabakalar üzerine kaydedilir. Verilerin kaydedilmesinde mıknatıslanma mantığı kullanılır. Mıknatısın iki kutbu dijital olarak 1 ve 0 ‘ı temsil eder. Verilerimiz böylece küçük mıknatıslar halinde bu manyetik ortamlara yazılırlar.

SABİTDİSK-HARDDİSK

EKRAN KARTI Ekran kartları bilgisayarın CPU’sunda işlenen verileri monitöre anlaşılır bir şekilde iletme amacıyla kullanılan kartlardır. Yani ekran kartı bilgisayarın CPU’su ile monitörü arasında iletişim kuran cihazdır.

EKRAN KARTI

ÇEVRE BİRİMLERİ Monitör=Ekran Hoparlör=Speaker Yazıcı=Printer Klavye Mouse=Fare Tarayıcı=Scanner Kulaklık+Microfon Disket CD

GİRİŞ-ÇIKIŞ BİRİMLERİ Klavye Mouse Yazıcı Tarayıcı Monitör Harddisk Hoparlör Disket Giriş Birimleri: Bilgisayara veri girdisi sağlayan birimler Çıkış Birimleri: Bilgisayardan işlemler sonucu çıktıları saklayan kullanıcıya sunan birimlerdir. Not: Bir birim hem çıktı hem de girdi birimi olabilir. VERİ

GİRİŞ BİRİMLERİ

GRAFİK MASASI Özel bir kalem kullanarak ekranda yazı ve şekillerin gözükmesini sağlayan küçük kare biçiminde masadır Masa üzerindeki hareketlerin bilgisayara aktarılmasını sağlar Daha çok masa üstü yayıncılıkta, çizgi film ve karikatür hazırlanmasında kullanılır .

DOKUNMA EKRANLARI Ekranda gözüken komut üzerine parmak ile dokunduğunda o komutun çalışmasını sağlayan ekran tipidir.

JOYSTİCK Genellikle oyun oynamak için kullanılır. Üzerinde bulunan tuşlarla çalıştırılarak bilgisayara komut verilmesi sağlanır.

TARAYICI-SCANNER Resim, grafik ve önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına aktarmakta kullanılır.

CD sÜRÜCÜ Son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlanan veri depolama birimidir. Bir CD'de 24 Ciltlik bir ansiklopedideki yazılar, resimler, video klipler, animasyon ve sesler saklanabilir.

KAMERA Dış ortamdaki görüntü bilgisini bilgisayara aktaran cihazlardır.

MİKROFON Mikrofon ses dalgalarını elektrik sinyaline dönüştüren bir cihazdır.

DEPOLAMA öLÇÜLERİ

Disket CD-ROM Sabit disk Flash bellek Bilgisayarda bilgileri nereye kaydederiz? Disket CD-ROM Sabit disk Flash bellek

Kayıt ortamlarının bir kapasitesi vardır Kayıt ortamlarının bir kapasitesi vardır. Nasıl uzunluk veya kütleyi ölçmek için cm, kg gibi birimler kullanıyorsak, kayıt ortamlarının da bir birimi vardır. 1 kg elma 30 cm 200 gr.

Aşağıdaki resmi inceleyim. 1024 MB=1 GB 1024 KB=1 MB 1024 Bayt=1 KB 8 Bit=1 Bayt Bit

BİRİMLER ARASI KARŞILAŞTIRMA 1024 MB=1 GB 1024 KB=1 MB 1024 Bayt=1 KB 8 Bit=1 Bayt Bit

BÜYÜKTEN KÜÇÜĞE GB MB KB Bayt Bit gigabayt megabayt kilobayt bayt bit En küçük kayıt birimi hangisidir? Megabayt mı daha büyüktür yoksa kilobayt mı?

Disketler 1,44 Megabaytlık veri saklayabilirler. CD’ler 700 Megabaytlık veri saklayabilirler DVD’ler 4.7 Gigabaytlık veri saklayabilirler. Sabit diskler 160 – 250 – 320… Gigabaytlık veri saklayabilirler.

YAZILIM Bilgisayarda kullanılan her türlü programa yazılım denir. KULLANIM HAKKINA GÖRE YAZILIM ÇEŞİTLERİ 1- Lisanslı Yazılım 2- Demo Yazılım 3- Freeware(Bedava) Yazılım

Lisanslı Yazılım: Kullanabilmek için lisans hakkının satın alınması gereken programlardır. Örnek: Office Programları, Windows Xp vs. Demo Yazılım: Tanıtım amaçlı bir süreliğine(30 gün,15 gün vs) ücretsiz kullanılabilen, süre bitiminde lisans hakları satın alınmak koşuluyla kullanılabilen yazılım türüdür.Çeşitli anti virüs programları Freeware(Bedava) Yazılımlar: Kullanıcıdan ücret talep etmeksizin cd, disket, internet vasıtasıyla dağıtılarak kullanılan programlardır. Örnek:Msn,Winrar..

İŞLETİM SİSTEMLERİ

İşletim sistemi:Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi sağlayan, bilgisayarı kontrol eden ve yöneten sistem yazılımlarıdır.

İŞLETİM SİSTEMLERİ Günümüzde Kullanılan İşletim Sistemleri: 1-Windows İşletim Sistemi 2-Pardus İşletim Sistemi 3-Linux İşletim Sistemi 4-Mac OS işletim sistemi

Masaüstü-desktop Masaüstü: Windows açıldığında programlarımızı açıp çalıştırdığımız bir alan gelir. Bu alana masaüstü denir. Başlat Menüsü: Başlat menüsü genellikle bilgisayarımıza yüklenmiş bulunan programları ve belgeleri bulmak için kullanılır. Genellikle masaüstünde sol alt köşede bulunur.

Başlat menüsü

pencereler Bir program, dosya ya da klasör açtığınızda, ekranınızda pencere olarak adlandırılan bir çerçeve kutusunun içinde gösterilir (Windows işletim sistemi adını bundan alır )

Başlık çubuğu: Belge ve programın adı gösterilir Başlık çubuğu: Belge ve programın adı gösterilir .(veya bir klasörde çalışıyorsanız klasör adı). Simge Durumuna Küçült : Pencereleri gizler. Ekranı kapla Düğmesi: Pencereleri tüm ekrana sığacak şekilde büyültür. Kapat Düğmesi: Pencereleri kapatmak için kullanılır. Kaydırma çubuğu: O anda göremediğiniz bilgileri görmek için pencere içeriğini kaydırmanızı sağlar.

KISAYOL TUŞLARI Bilgisayarda işlemleri vakit kaybetmeden hızlı bir şekilde yapmamızı sağlayan, bize kolaylık sağlayan Windows fonksiyonlarıdır. En çok Kullanılan Kısayol Tuşları: CTRL + C : Kopyalama işlevini gerçekleştirir. CTRL + X : Kesme İşlevini gerçekleştirir. CTRL + V : Yapıştırma işlevini gerçekleştirir. CTRL + Z : Yapılan İşlemin geri alınmasını sağlar. SHİFT+DEL: Seçili öğeyi Geri Dönüşüm Kutusu'na koymadan silme. CTRL + P : Yazdırma işlemini gerçekleştirir.+ ALT + F4 : Ekranda etkin olan pencereyi kapatmak için kullanılır.

DOSYA İŞLEMLERİ Dosya: Bilgisayardaki bilgi kümeleridir. Her türlü dosya bilgisayarda sayısal olarak bulunur. bilgisayardaki veriler basitçe 0 ve 1 sayılarından oluşur. Sürücü: Dosya ve klasörlerin saklanabileceği fiziksel ortamlardır ve alfabede bulunan harfler ile temsil edilirler. Klasör: Dosyaları birbirinden ayırmak ve gruplandırmak için kullanılan bileşenlerdir. Teknik olarak klasör hard diskte yer kaplamaz ve sınırsız sayıda klasör üretilebilir.

SÜRÜCÜLER

DOSYA İSİM YAPISI 1- Dosya Adı: Dosyayı oluşturan parçalardan ilk bölümdür. dosya adı DOS ortamında 8 karakterden oluşur. Windows ortamında ise 250 karakter uzunluğunda olur. 2- Dosya Uzantısı : Dosya uzantıları , dosyanın içeriğine göre değişmektedir. Örneğin yazı dosyaları TXT adı ile saklanırken resim dosyaları BMP adı ile saklanır. Uzantı bir nevi dosyanın soyadı gibidir. dosyanın hangi programla açılacağını da bu uzantılar belirtir. Siz herhangi bir dosyaya çift tıkladığınızda bilgisayarınız dosyanın uzantısına bakar ve ona uygun programı çağırır. 

DOSYA UZANTILARI Txt -- Metin dosyaları Bmp-- Resim dosyaları Jpg -- Resim dosyaları Doc -- Microsoft Word dosyaları Xls -- Microsoft Excel dosyaları pptx -- Microsoft Powerpoint dosyaları Zip -- Sıkıştırılmış dosyalar mp3 -- Müzik dosyaları Avi -- Film dosyaları wav -- Ses dosyaları

DOSYA UZANTILARI