TURP YETİŞTİRİCİLİĞİ

Anavatanı T U R P Raphanus sativus L. Küçük kırmızı : Fındık Turplar farklı şekil, renk ve irilikte olabilir. Küçük kırmızı : Fındık Beyaz : Kestane Siyah : Bayır turpları denir. Turp; çiğ, olarak tüketilmektedir. Türkiye Tokat Toplam üretim: (t) 190 000 100 Akdeniz Bölgesi ve özellikle Anadolu

Morfolojik Özellikleri Kök Kazık köklü bitkilerdir. Tohum çimlendikten sonra kök bazı çeşitlerde 10-15 cm, bazı çeşitlerde ise 30-50 cm derinliğe kadar inebilir. Kazık kökün boyuna büyümesi döneminde renk beyazdır. Bu kazık kök çeşitlere bağlı olarak gelişmenin ileri dönemlerinde 1/3 ile 2/3’lük kısmı hipokotil ile beraber yumru haline dönüşmektedir.

Bazı çeşitlerde yumru üzerinde yan kökler oluşabilir, bu kaliteyi düşürmektedir. Kök derinliği fındık turplarında 10-15 cm, bayır ve kestane turplarında 30-50 cm’ye kadar iner. Yan kökler 5-15 cm arasında değişen bir alana yayılır. Toprağın taşlı, sert ve çok killi olması halinde köklerde çatallanmalar meydana gelir.

ŞEKİL Fındık Turpları : yuvarlak, basık-yuvarlak, uzun-yuvarlak, uzun konik, uzun-silindirik Bayır Turpları : yuvarlak, basık-yuvarlak,, uzun-yuvarlak Kestane Turpları: yuvarlak, uzun-yuvarlak, uzun konik

Turplarda olgunlaşma ve koflaşma çeşit özelliği olup, hasat olgunluğuna gelmiş bitkilerde hasat gecikirse odunlaşma ve koflaşma görülür.

Yapraklar dairesel olarak oluşmaktadır. Dairenin en dışında yaşlı, en içte ise genç yapraklar bulunur. Yaprak kenarları dişli ve düz yapıda olabilir. Kestane ve bayır turplarında turp ağırlığının yaprak ağırlığına oranı 1/1 iken, fındık turplarında 3/1’dir.

Bitkiler belirli büyüklüğe ulaşınca; düşük sıcaklık, gün Çiçek Bitkiler belirli büyüklüğe ulaşınca; düşük sıcaklık, gün uzunluğu ve ikisinin birlikte etkisi ile çiçeklenme başlar. Çiçeklenme oluşumunun başlaması ile irileşme durur. Bitkiler düşük sıcaklıkta kaldıklarında turp oluşmadan çiçeklenme başlamaktadır. Çiçek sürgünlerinin boyları 60-150 cm’ye kadar çıkabilir. Çanak yapraklar yeşil ve yeşil sarı, taç yapraklar ise beyaz, sarı beyaz renkli olabilir.

-Tohumlar kapsül içerisinde bulunmaktadır. Renkleri sarı, sarı kahverengi ve morumsu kahverengidir. Çimlenme sıcaklığı 20-25 °C’dir.

Yetiştirilme İstekleri İklim İsteği Yüksek sıcaklık ve kuraklık olumsuz etki yapar. Tohum çimlenmesi için toprak sıcaklığı 12-15 °C arasında olmalıdır. Çimlenmeden sonra ise 14 15 °C sıcaklık gereklidir. Sıcaklık arttıkça bitkide yaprak sayısı artar. Yaprak sayısının artması turpların küçük kalmasına neden olur. Sıcaklık aşırı yükselirse turplar çabuk koflaşır, acılaşır ve odunlaşır. Gelişme için en uygun sıcaklık 14-16 °C’dir.

Bitkiler genç devrede düşük sıcaklıkta kalırsa turp oluşturmadan, yada çok küçük turp oluşturduktan sonra sürgün oluşturarak çiçeklenmeye başlar. Sıcaklılığın 10 °C’nin altına düşmesi bitkilerde sapa kalkma oranını arttırır. Turplarda su yüzdesi fazla, kuru madde miktarı az olduğundan bitkiler düşük sıcaklıklardan daha çok etkilenir. Uzun gün koşulları da çiçeklenmeyi teşvik eder. Ayrıca turp oluşumu gecikir yada hiç turp oluşmaya bilir. En iyi turp oluşumu 7-12 saat arasındaki gün uzunluğunda meydana gelir.

Toprak İsteği Toprak istekleri bakımından seçicidir Toprak İsteği Toprak istekleri bakımından seçicidir. Turpların düzgün olması, tadın ve aromanın iyi olması için hafif bünyeli tınlı topraklar seçilmelidir. Toprak bünyesi ağırlaştıkça şekil bozukluğu, çatlama ve acılaşma ortaya çıkar. Besin maddesince zayıf olan topraklarda ise koflaşma oluşur.

Fındık turpları ve erkenci turplar hafif tınlı ve kumlu topraklarda, bayır ve kestane turpları tınlı-killi topraklarda daha iyi gelişir. pH 6.0-7.4 arasında olmalıdır. Suyun düzensiz verilmesi sonucunda, kurak ve fazla suyun arka arkaya gelmesi çatlama oluşturur.

Yetiştirme Teknikleri Toprak Hazırlığı, Ekim ve Dikim Doğrudan tohum ekim yöntemi ile yetiştirilir. Bunun için tohum ekilecek yerler iyi bir şekilde hazırlanmalıdır. Toprakta bitki artıkları temizlendikten sonra 15-20 cm derinlikte sürülmelidir. Sürümden sonra ticari gübre verilerek toprak yüzeyini inceltecek ve toprağı karıştıracak bir makine ile toprak yüzeyi işlenir.

Fındık Turpları: Tahta veya tavalarda yetiştirilir Fındık Turpları: Tahta veya tavalarda yetiştirilir. Geniş alanlarda ise düze ekim yapılır. Sıra arası: 10-15 cm Sıra üzeri: 3-5 cm Derinlik: 1,5-2 cm 4-5 hafta sonra hasada gelir. Sık ekim yapılmışsa seyreltme yapılmalıdır. Tohumlar sık ve derine ekilirse yuvarlak yumru sayısı azalır.

Bayır ve Kestane Turpları: Tava yada masuralarda yetiştirilir. Tohumlar serpme şeklinde veya geniş alanlarda mibzerle yapılır. Masuraların boyun noktalarına 30-40 cm sıra arası, 10-15 cm sıra üzeri ve 2-3 cm derinlikte ekim yapılmalıdır.

Yabancı ot temizliği ve çapa işlemleri Çapalama Yabancı ot temizliği ve çapa işlemleri aksatılmamalıdır. Bitkiler sıra arasındaki açıklıkları kapatıncaya kadar çapalama yapılmalıdır.

Kaliteli ürün alabilmek için sulama aksatılmamalıdır. Tavlara salma, tahtalara ve geniş alanlarda ise yağmurlama, masuralarda karık içine su verilerek sulama yapılmalıdır. Bir dönemde 3-6 defa su verilmelidir.

Gübreleme Organik gübrelerin ekimden önce toprak hazırlığı aşamasında verilmesi, koflaşma, odunlaşma ve tat değişimine neden olabilir. Erkenci turplarda verilecek gübrenin tamamı ekim öncesinde; Dekara; 6 kg N 4 kg P 9 kg K

Dekara; 10-12 kg N ½ tohum ekimi öncesi Geççi çeşitlerde; Dekara; 10-12 kg N ½ tohum ekimi öncesi ½ turp oluşum döneminde 6-8 kg P 12-15 kg K 6 kg Ca

Olgunluk, Hasat ve Depolama Hasat, kademeli olarak birkaç defada yapılır. Fındık turplarında bitkiler yapraklarından tutularak elle sökülür. Kök, turp ve yaprakları yıkanır. Kazık köklerin uçları kesilir. 5-10 adet arasındaki fındık turpları yapraklı olarak demetlenir ve satışa sunulur. Bayır ve kestane turplarında hasat bir bel veya çapa yardımı ile yapılır. Hasattan sonra üzerindeki yaprak ve kökler temizlenerek yıkanır ve pazara sunulur. Kışları ılıman bölgelerde hasada gelmiş olan bitkiler Pazar durumuna göre geç hasat edilerek tarlada bekletilebilir. 4-6 °C’lik depolarda 2-3 ay muhafaza edilebilir.

Verim Fındık turplarında 1.5-2 ton/da Bayır ve kestane turplarında 6-7 ton/da verim alınabilir.

HAYRUNNİSA BÜYÜKKARDAŞLAR EGE ÜNİVERSİTESİ- ORGANİK TARIM