Ebru erden 11-a 789

Gebelikte böbreklerde glomerüler filtrasyon hızı %40 artar. Plasenta hormonları böbreklerde su-tuz tutulmasına neden olur. Erken gebelikten lohusalı ğ a kadar üriner sistemde genişleme ve peristaltik hareketlerde azalma olur. Günlük idrar hacmi %25 artar. Progesteron hormonunun düz kaslara yaptı ğ ı etki ve uterusun baskısıyla ortaya çıkan genişleme idrar stazına (yavaşlamasına veya durmasına) neden olabilir. Bu durum üriner sistem enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Kronik böbrek yetmezli ğ i olan kadınların gebe kalmadan önce doktorları ile görüşüp bilgi almaları gerekir, çünkü gebelik böbrek yetmezli ğ ini hızlandırabilir. Ayrıca bu kişiler gebe kaldıklarında preeklampsi, hipertansiyon, intrauterin gelişme gerili ğ i ve erken do ğ um riski artar. Kronik böbrek yetmezli ğ i olan gebelerin kan basıncı ve böbrek fonksiyonlarının 1-2 hafta arayla izlenmesi, diyetlerinin düzenlenmesi ve kan basıncının normal de ğ erlerde tutulması gerekmektedir.

Gebelikte en sık probleme neden olan metabolik hastalık diyabetes mellitustur. Diyabetes mellitus, pankreasın beta hücrelerinden yetersiz insülin yapımı, insülin etkinli ğ inin azalması (insülin direnci) ya da her iki duruma ba ğ lı olarak ortaya çıkan, hiperglisemi ile karakterize kronik metabolik bir hastalıktır. İ nsülin, glikozun kandan hücre içine girmesini sa ğ layarak kan glikoz seviyesini düşürür. Diyabette ise glikoz hücre içine giremez ve kan şekeri yükselir (hiperglisemi).Vücut enerji ihtiyacını karbonhidratlardan karşılayamayınca protein ve ya ğ lardan karşılar. Diyabetin 3 farklı tipi bulunur:

 Tip 1 diyabet; beta hücrelerinin tahrip olmasına ba ğ lı insülin eksikli ğ i ile kendini gösteren diyabettir. 30 yaşından önce görülür ve genetik yatkınlı ğ a ba ğ lıdır.  Tip 2 diyabet; hücrelerde insülin duyarlılı ğ ının azalması yanı sıra beta hücrelerinden insülin salgı yetersizli ğ i ile kendini gösteren diyabettir. 30 yaşından sonra görülür.  Gestasyonel diyabet ise :daha önce diyabet hastası olmayan bir gebede gebelik sırasında ortaya çıkan ya da gebelikte tanısı konulan glikoz intoleransıdır

Gebelikte, gebelik hormonları (plasental laktojen hormon, östrojen, progesteron hormonları) insülin duyarsızlı ğ ına neden olur. Ayrıca artan ya ğ dokusu, artmış kalori alımı ve hareket azalması hiperinsülünemi ve insülin direncine yol açar. Do ğ umla birlikte plasental hormonlar ortadan kalktı ğ ından kan şekeri ve insüline direnç normale döner.

Hayatın ileri yıllarında bu hastaların %10’unda tip 1, önemli bir bölümünde tip 2 diyabet gelişir yaş izleminde tespit edilen diyabetik kadınların, gebe kalmadan önce mutlaka düzenli takip yaptırmaları ve danışmanlık almaları önemlidir. Planlanmış gebeli ğ in gereklili ğ i, glisemik kontrolün önemi ve gebelikten önce teratojenik (embriyonal gelişimi etkileyen ve embriyoda çeşitli anomaliler ortaya çıkaran toksik maddeler) olabilecek ilaçların kesilmesi konusunda danışmanlık verilmelidir.

 Hipertansiyon, preeklampsi-eklampsi  Ciddi idrar yolu enfeksiyonları, vajinal kandidiyazis gibi enfeksiyonlara yakalanma olasılı ğ ı özellikle kontrol edilmeyen olgularda artmaktadır.  Preterm eylem (erken do ğ um)  Polihidromniyoz (Amniyon sıvısının gebelik haftası için normal kabul edilen de ğ erden fazla olması)  Bebe ğ in iri olması nedeniyle sezaryen do ğ um  Diyabetik ketoasidoz ve ölüm

 Düşük  Ölü do ğ um  Makrozomi/ iri bebek: Kontrol altında olmayan diyabetik gebelerin pankreasları artan talebi karşılayacak yeterli insülini salgılayamaz ve gebede hiperglisemi gelişir. Gebedeki bu yüksek glikoz düzeyi, fetal pankreası uyararak insülin salgılanmasına neden olur. Fetüsteki yüksek insülin karbonhidratların kullanılmasına, ya ğ ların depolanmasına neden olur. Ayrıca insülin büyüme hormonu etkisi yaparak fetal makrozomiye yol açar.  Do ğ um Travması: Bebek iri oldu ğ u için do ğ um sırasında omuz takılması, felç, kanama vb. görülebilir.  Konjenital anomaliler: Gebeli ğ in erken döneminde (organogenez döneminde), kan şekerinin yüksek seyretmesi, fetüste ciddi bazı gelişim bozukluklarına neden olabilir

 Respiratuvar Distress Sendromu (RDS)  Fetal insülin seviyesinin artmasına ba ğ lı hipoglisemi görülebilir. Yenido ğ anda hipoglisemi belirtileri; titreme, siyanoz, tiz a ğ lama ve kas dokusunda azalmadır.  Hiperbilirubinemi  Dehidratasyon

Tiroid bezi, tüm vücut fonksiyonlarını ve metabolizmayı düzenleyen bir bezdir. Tiroid bezinden T3 ve T4 hormonları salgılanır. Annenin T4 düzeyleri bebe ğ in büyümesi ve beyin fonksiyonlarının gelişmesi açısından çok önemlidir. Tiroid bezinin çalışması, beyinde bulunan ve hipofizden salgılanan TSH ile kontrol edilir. Tiroid bezinin fonksiyonları gebelikle de ğ işikli ğ e u ğ ramakta, tiroid hastalıklarının seyrinde de ğ işiklikler meydana gelmektedir. Gebeli ğ in erken dönemlerinde T4 artmakta, TSH azalabilmektedir. Gebeli ğ in geç dönemlerinde ise T4 azalma göstermektedir. Bu de ğ işiklikler, erken dönemde hipotiroidiyi maskelemekte ve tiroid fonksiyon testlerinin yorumunu güçleştirebilmektedir.

Gebelikte glomerüler filtrasyon hızının artışına ba ğ lı olarak idrarla atılan iyot miktarı artar. Fetüs tiroid hormonu sentezlemek için gerekli iyodu anneden sa ğ lar. Bu nedenle gebelerde günlük iyot gereksinimi artar. İ drarla kayba ve fetüsün kullanmasına ba ğ lı iyot azalınca T3 ve T4 sentezi azalır. TSH’nin uyarılması sonucu tiroid bezinde hiperplazi olur. Bezdeki büyüme iyot eksikli ğ i ile do ğ ru orantılıdır. Gebelikte iyot eksikli ğ i fetüste nörolojik gelişim bozuklu ğ una, iyot fazlalı ğ ı ise fetal hipotiroidiye neden olmaktadır.

Hipotiroidi nedenleri otoimmün tiroid hastalı ğ ı (hashimoto), iyot eksikli ğ i, geçirilmiş tiroid cerrahisi, levotiroksin emilimini bozan ilaçlardır (demir, kalsiyum). Tanıda en önemli test TSH ölçümüdür. Hipotiroidizmde TSH seviyesi yüksek, T3, T4 seviyesi ise düşüktür. Gebelikte hipotroidi; düşük, anemi, preeklampsi, ablasyo plasenta, gebeli ğ e ba ğ lı hipertansiyon, do ğ um sonu kanama, düşük do ğ um a ğ ırlı ğ ı, konjenital anomali, zeka gerili ğ i ve fetal ölüme neden olabilir.

Hipertiroidizm tanısı düşük TSH ve yükselmiş T4 düzeylerinin saptanması ile konur. Gebelikte hipertiroidizm; düşük, erken do ğ um, düşük do ğ um a ğ ırlı ğ ı, ölü do ğ um, konjenital anomali (anensefali, imperfore anüs), gebede preeklampsi ve konjestif kalp yetmezli ğ ine neden olabilir. Anneden geçen antikorlar nedeniyle yenido ğ anda hipertiroidizm görülebilir

BEN İ D İ NLED İĞİ N İ Z İ Ç İ N TEŞEKKÜR EDER İ M