FİZİKSEL ve KİMYASAL DEĞİŞİM

Maddenin Fiziksel Halleri Çevremizde katı sıvı ve gaz halde olan maddeler vardır. Bazen maddelerin bir halden diğerine geçtiğini gözlemleyebiliyoruz.

KATI HAL: - Maddenin belirli bir şekli ve belirli bir hacmi olan halidir.(taş demir cam tahta kağıt vb) - Katı maddelerin atom veya molekülleri arasındaki boşluk çok azdir. - Maddenin en düzenli halidir.(Çünkü tanecikler arasındaki boşluk yok denecek kadar azdır.) - Tanecikler arası çekim kuvvetinin en fazla olduğu haldir.Bu nedenle belirli bir şekle sahip olan haldir.Öteleme hareketi yapamazlar. - Tanecikler birbirine çok yakın olduğundan titreşim hareketi yapar birbirlerinin arasına giremezler. - Enerjisi en az olan haldir.

SIVI HAL: - Belirli bir hacime sahiptirler ancak belirli şekilleri yoktur.(su yağ süt pekmez mazot benzin vb) - Sıvı tanecikleri arasındaki boşluklar katılarınkinden fazladır. - Tanecikler arası boşluk çok olmadığından sıvıları sıkıştıramayız. - Katılardan daha düzensizdir. - Sıvı taneciklerinin birbirine uyguladığı çekim kuvveti katılardan daha azdır. - Tanecikler birbirleri üzerinden kayarak öteleme hareketi yaparlar.Ayni zamanda titreşim hareketi de yaparlar. - Sıvılar akışkandır.

GAZ HALİ: - Belli bir şekle ve belli bir hacme sahip olmayan haldir.Bu nedenle içine kondukları kabın hem şeklini hem hacmini alırlar.(hava oksijen helyum vb.) - Tanecikleri arasındaki boşluk çoktur.Bu yüzden tanecikler birbirinden bağımsız olarak hareket ederler.Birbirlerinin arasına girebilirler. - Gazlar sıkıştırılabilir.(Tüplerde bulunan gazlar sıkıştırılmış haldedir.) - Tanecikler arası boşluk çok olduğundan aralarındaki çekim kuvveti de azdır. - Maddenin en düzensiz halidir. - Gazlar sıvılar gibi akışkandır. - Hem titreşim hem de öteleme hareketi yapabilirler. - Enerjisi en fazla olan haldir.

HAL DÖNÜŞÜMLERİ Maddeler bir halden diğer hale geçebilir. Katı bir madde sıvı hale sıvı bir madde gaz hale gaz bir madde sıvı hale sıvı bir madde de gaz hale dönüşebilir.Bu dönüşümler sırasında maddenin kimyasal yapısında bir değişme ya da bozulma olmaz.Dönüşümler esnasında ısı alma veya ısı verme olayı gerçekleşir.

ERİME: Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir ERİME: Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir. Bir maddenin katı halden sıvı hale geçtiği sıcaklık erime sıcaklığıdır.Erime bitene kadar sıcaklık sabit kalır. Maddenin erime noktası ile donma noktası aynı derecedir.

DONMA: Sıvı maddenin ısı vererek katı hale geçmesine donma denir DONMA: Sıvı maddenin ısı vererek katı hale geçmesine donma denir. Erimenin tam tersidir. Maddenin katı hale geçtiği sıcaklık donma sıcaklığı olarak adlandırılır. Saf bir madde tam erime sıcaklığı ve donma sıcaklığında iken hem katı hem sıvı halde olabilir.

BUHARLAŞMA: Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesine buharlaşma denir. Buharlaşma her sıcaklıkta olur.

KAYNAMA: Kaynama hızlı buharlaşmadır KAYNAMA: Kaynama hızlı buharlaşmadır.Sıvı madde ısı alarak gaz hale geçer.Sıvı maddenin gaz hale geçtiği bu sıcaklığa kaynama sıcaklığı denir.

YOĞUŞMA: (Yoğunlaşma)Gaz haldeki maddenin ısı vererek sıvı hale gelmesidir.Kaynamanın tam tersidir.Gaz maddenin ısı vererek sıvı hale geçtiği sıcaklığa yoğuşma sıcaklığı denir. Saf maddelerde yoğuşama sıcaklığı ile kaynama sıcaklığı aynıdır. Sıvı bir madde kaynama ve yoğuşma sıcaklığında iken hem sıvı hem gaz halde olabilir.

Yukarıda bahsedilen değişmeler maddenin yapısını değiştirmez Yukarıda bahsedilen değişmeler maddenin yapısını değiştirmez. Bu nedenle fiziksel değişme olarak adlandırılır.Ancak bazı değişmeler vardır ki bu değişim sonucunda madde tekrar eski haline dönemez.Çünkü iç yapısı (kimyasal yapı) değişir.Bu değişmelere de kimyasal değişme denir.Örneğin kömürün yanması kimyasal değişmedir.Yanma sonunda kömür kül olur ve biz külden tekrar kömür elde edemeyiz. *Tüm yanmalar paslanmalar(yavaş yanma) mayalanmalar çürüme ve bozulmalar kimyasal değişmedir.