Solunum Sistemi Anatomisi Doç.Dr. Yalçın KIRICI Anatomi AD

Thorax (göğüs) Gövdenin üst tarafında, boyun kökü ile diafragma arasında kalan bölgedir Thorax’ı çevreleyen kafese thorax duvarı denir. 2

Thorax (göğüs) Thorax duvarını; arkada; 1-12. thoracal vertebralar ve discus intervertebralis’ler önde; sternum yanlarda ise costalar çevreler 3

Thorax (göğüs) Thorax boşluğunun üst ve alt tarafında birer açıklık vardır: üst taraftakine apertura thoracica superior alttakine ise apertura thoracica inferior adı verilir. 4

HAVA İLETİCİ BÖLÜM ÜST SOLUNUM YOLLARI ALT SOLUNUM YOLLARI Burun (nasus) Yutak (pharynx) Gırtlak (larynx) ALT SOLUNUM YOLLARI Soluk borusu (trachea) Bronşlar (bronchi) Akciğer içi hava iletici bölüm.

Solunum sistemi

BURUN (nasus) Solunum ve koku organıdır. Dış burun (nasus externus) Burun boşluğu (cavitas nasi)

Nasus Externus

BURUN BOŞLUĞU (Cavitas Nasi) Nares yolu ile dış ortamla Choana yoluyla nasopharynx ile bağlanır. Septum nasi ile iki eş parçaya ayrılır. Canalis nasolacrimalis ile orbita’ya açılır ve paranasal sinus’lerle bağlantısı vardır.

BURUN BOŞLUĞU Dış yan duvar: Concha nasalis superior, Concha nasalis medius Concha nasalis inferior Meatus na Meatus nasi superior Meatus nasi medius Meatus nasi inferior

BURUN BOŞLUĞU Regio respiratoria Regio olfactoria Havanın ısıtılması ve nemlendirilmesi burada olur. Regio olfactoria

Burun boşluğu fonksiyonel olarak üç bölümde incelenir. Vestibulum nasi: Burun boşluğunun giriş kısmıdır. İçinde burun kılları (vibrissae) ve yağ bezleri bulunur. Burun kılları solunum havası içinde bulunan yabancı cisimlerin tutulmasını sağlayarak iç bölümlere geçmesini engeller. Regio (pars) respiratoria: Vestibulum nasinin arkasında yer alır. Prizmatik epitelle kaplı, damardan zengin ve solunum ile ilgili bölümdür. Buruna gelen hava bu bölgede temizlenir, ısıtılır ve nemlendirilir. Regio (pars) olfactoria: Burun boşluğunun üst bölümüdür. Sinir dokudan zengindir ve bu bölümde koku almakla ilgili hücreler bulunur.

Burnun Görevleri Solunuma yardımcı olmak Koku almak Burun boşluğundan geçen havayı ısıtmak, temizlemek ve nemlendirmek Sesin niteliğini ayarlamak (Hava ile dolu olan sinüsler, sesin niteliğini etkilemektedir.)

Burun Boşlukları Burun boşluğu mukozası, yapı bakımından, boşluğun her tarafında aynı karakterde değildir. Burun boşluğu mukozası titrek tüylerle kaplıdır. Burun boşluğunun üst kısımları, burun tavanının hemen hemen orta kısımlarına kadar epitel ile döşenmiştir. Burun boşluğu etrafında bulunan kemiklerde çeşitli büyüklükte boşluklar (sinüs) bulunur. Bu boşluklara, sinüs paranasales denir. Sinüsler burun boşluğuna açılır ve ait oldukları kemiklere göre adlandırılır.

PARANASAL SİNUS’LER Solunum epiteli ile döşeli, bazı kemiklerin içerisindeki boşluk alanlardır. Bu epitelin salgısı burun boşluğuna akıtılır. Toplam hacim 40-60 ml. Fonksiyonları, konuşmada sesin rezonansını sağlamak ve kafatasının ağırlığının azaltılmaktır.

PARANASAL SİNUS’LER Sinus frontalis Sinus maxillaris Sinus sphenoidalis Sinus ethmoidales (anterior, medius, posterior

PARANASAL SİNUS’LER Sinus sphenoidalis’in üstünde, n.opticus, chiasma opticum ve hipofiz, yanlarda ise, sinus cavernosus ve a.carotis interna ile komşudur. Sinus maxillaris, en büyük sinüstür. Özellikle ilk iki molar dişin kökü sinüs içine uzanır ve dişin enfeksiyonları sinüzite neden olur. Sinus maxillaris’in drenajı, ostiumlarının yüksek lokalizasyonu nedeniyle fakirdir. Bu yüzden, infeksiyonları en çok görülen paranazal sinustur.

YUTAK - PHARYNX Sindirim ve solunumda rolü var Arka duvarı C1-C6 vertebralarla ilişkilidir. Nasopharynx Oropharynx Laryngopharynx

LARYNX KIKIRDAKLARI Cart.thyroidea (tek) En büyüğü Prominentia laryngea (adem elması) Ses telleri önde bu kıkırdağa tutunur.

LARYNX KIKIRDAKLARI Cart.cricoidea (tek) Trachea’nın ilk kıkırdağı üzerine oturur. En kalın ve en sağlam olandır.

LARYNX KIKIRDAKLARI Cart.arytenoidea (2 tanedir) Cart.cricoidea’nın arka bölümünün üzerine oturur. Ses çıkarma ve sfinkterik fonksiyonlarda önemli rol alırlar.

LARYNX KIKIRDAKLARI Cart.epiglottica (tek) Os hyoideum’un arkasındadır. Yaprak şeklindedir. Gırtlak ve yemek borusu girişinde yönlendirici rolü vardır.

TRACHEA – Soluk Borusu C6 vertebra seviyesinden başlar Thoraks içinde Th4 vertebra cisminin alt kenarı hizasında iki ana bronşa ayrılır

BRONŞLAR Ana bronş Lober bronş Segmental bronş Bronchus principalis Bronchus lobaris Segmental bronş Bronchus segmentalis

Ana Bronşlar Bronchus principalis dexter 3 lober dala ayrılır sinister 2 lober dala ayrılır Sağ ana bronş sola göre daha geniş, daha kısa ve daha dik seyirlidir.

AKCİĞERLER Tepesi (apex pulmonis) Tabanı (basis pulmonis) 3 yüzü vardır Facies costalis Facies diaphragmatica Facies mediastinalis

AKCİĞERLER - sağ

AKCİĞERLER - sol

AKCİĞERLER - sağ

AKCİĞERLER - sol

AKCİĞERLER Fissura’larla loblara ayrılırlar Sağ akciğer (3 lob) Fissura obliqua Fissura horizontalis Sol akciğer (2 lob) 1 1 2 3 2

AKCİĞERLER

PLEVRA

PLEVRA

AKCİĞERLERİN KANLANMASI Besleyici Aa.bronchiales Fonksiyonel A.pulmonalis

AKCİĞERLERİN KANLANMASI

Mediastinum tanım; Akciğerleri saran pleura parietalis’in pars mediastinalis’leri arasındadır önde sternum, arkada torakal vertebralar, yukarıda apertura thoracis superior, aşağıda diaphragma yanlarda pleura mediastinalis ile sınırlıdır. Thorax’da bulunan akciğer ve pleura hariç tüm yapıları içerir.

Mediastinum’un bölümleri; Önde angulus sterni’den başlayıp arkada 4. thorakal vertebranın alt sınırından geçen horizontal bir çizgi ile iki kısma ayrılır. Bu horizontal çizginin üzerinde kalan kısma mediastinum superius, altında kalan kısma ise mediastinum inferius adı verilir. Mediastinum inferius; mediastinum anterius, mediastinum medium, mediastinum posterius olmak üzere üç bölüme ayrılır.

Diaphragma Tanımı Göğüs ve karın boşluklarını birbirinden ayıran kubbe şekilli, kas ve zarlardan oluşan bir yapıdır.

Diaphragma’nın fonksiyonu Kasıldığı zaman düzleşerek abdomen boşluğuna doğru iner. Toraks boşluğundaki hacmin büyümesine ve basıncın düşmesine neden olur. Toraks içi basıncın düşmesinden dolayı toraks hava ile dolar.

Diaphragma’nın fonksiyonu Karın boşluğunda ise hacmin azalmasına bağlı olarak artan basınç karın organlarını etkileyerek miksiyon ve defakasyona yardım eder.

Diaphragma Tanımı -Periferik kısımları apertura thoracis inferior’u oluşturan kemiklerden başlar. -Kas lifleri diaphragmanın kubbe kısmını yapan aponeuroz yapılı centrum tendineum’a yapışır.

Diaphragma’nın Bölümleri * Diaphragma’nın periferik kısımları yapışma yerlerine göre; - Pars Sternalis Diaphragmatis, - Pars Costalis Diaphragmatis, - Pars Lumbalis Diaphragmatis olmak üzere üç kısımda incelenir.

Centrum tendineum Diaphragma kubbesinin orta kısmında yer alan ince, yonca yaprağına benzer aponeurotik bir yapıdır.

Diaphragma’daki açıklıklar Diaphragma’da thoraks ve abdomen boşluğunda yer alan bazı oluşumların geçişine izin veren üç büyük ve birkaç küçük açıklık bulunur. Bunlar; -Hiatus aorticus -Hiatus oesphageus -Foramen venae cavae

Diaphragma’daki açıklıklar

Diaphragma’daki açıklıklar

Diaphragma’nın komşulukları

Diaphragma’nın siniri Diaphragma’nın motor siniri n.phrenicus’tur. Central parçasının duyusunu n.phrenicus, Periferik parçasının duyusunu n.intercostalis alır.