Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü EĞİTİM BİRİMİ
TRİAJ ÖNCELİK BELİRLEME
ÇOK SAYIDA KİŞİ İÇİN EN İYİSİ “TRİE” = SEÇMEK, AYIKLAMAK, SINIFLANDIRMAK, SIRALAMAK, HASTA VE YARALILARIN YAŞAMLARINI TEHDİT EDEN YARALANMALARINA VE BEKLENEN YARARA GÖRE SIRALANMASIDIR. ÇOK SAYIDA KİŞİ İÇİN EN İYİSİ
TARİHÇE TIBBİ ALANDA İLK KEZ NAPOLYON SAVAŞLARINDA UYGULANMIŞTIR. BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA DAHA DA GELİŞTİRİLMİŞTİR.
TRİAJ NERELERDE YAPILIR? Hastaların eldeki kaynaklara bağlı olarak tedavi önceliklerine göre ayrılması işlemi ABC önceliğine göre belirlenir Dinamiktir - Hastane öncesi alanda - Ambulansta - Acil serviste
TRİAJ NE ZAMAN BAŞLATILIR? ÇOK YARALANMALI KAZALARDAN SONRA, YEREL SAĞLIK YANIT KAPASİTESİNİ AŞAN SAYIDA YARALILARIN OLDUĞU ANİ OLAYDAN SONRA, 6 VEYA DAHA FAZLA SAYIDA YARALI, 5 YA DA DAHA AZ YARALIN OLDUĞU VE OLAĞAN DIŞI KOŞULLARIN EŞLİK ETTİĞİ DURUMLARDIR. ÖRN: BÜYÜYEN YANGIN, PATLAMA TEHLİKESİ, KİMYASAL SIZINTI RİSKİ V.B.)
İLERİDE OLABİLECEK YAŞAM KAYIPLARINI VE İLERİ YARALANMALARI ÖNLEMEK, TRİAJIN AMACI YAŞAMIN KORUNMASI, İLERİDE OLABİLECEK YAŞAM KAYIPLARINI VE İLERİ YARALANMALARI ÖNLEMEK, KISITLI KAYNAKLARIN KORUNMASI, HASTANELERDE AŞIRI YÜKLENMENİN ÖNLENMESİ
Triaj nedir? Akıcı ve sürekli değişim gösteren bir süreçtir. Hastaların hangi zaman ve sırada acil yardım alması gerektiğini, transport hızını ve seçilecek hastaneyi belirleyen kısa klinik değerlendirmedir. Fazla sayıda insanın yaralandığı durumlarda ise triaj acil tıbbi bakıma gereksinimi olan yaralı sayısı eldeki sınırlı tıbbi imkanları aştığında en fazla sayıda yaralıya acil bakımı verebilmek için tıbbi personel ve acil tıp personeli tarafından kullanılan sistem olarak tanımlanır.
TEMEL KURALLARI YÖNTEM BASİT VE HERKES TARAFINDAN KABUL EDİLMİŞ OLMALI, TÜM MAĞDURLARA UYGULANMALI, STABİLİZASYON OLAY YERİNDE BAŞLAMALI, TRİAJ HER TIBBİ BASAMAKTA SÜRMELİ, DENEYİMLİ VE EĞİTİLMİŞ BİR TRİAJ SORUMLUSU TARAFINDAN YAPILMALI.
TRİAJDA ETİK “TEDAVİ VE SEVK ÖNCELİĞİ, YARALANMANIN CİDDİYETİ KADAR YAŞAMA ŞANSINA DA BAĞLIDIR.” TALEPLERİNİ BEKLEMEDEN HER MAĞDUR TIBBİ BAKIMA ULAŞABİLMELİ. TIBBİ TEDAVİ İÇİN SEÇİM VE SIRALAMA KARARI; IRK, MİLLİYET, POLİTİK İNANÇLAR, BİR AZINLIK GRUBUN ÜYESİ OLMAK, YAŞ, CİNSİYET’TEN ETKİLENMEMELİ, KAZAZEDENİN ONAYINI ALMAK ZORUNLU DEĞİLDİR, İNANÇLARA VE TÖRELERE SAYGI GÖSTERİLMELİDİR.
Afetlerde Tıbbi Olmayan Yaralı Sınıflandırması Simple Triage And Rapid Treatment
START Yaralının ilk değerlendirmesi ve tedavisi her yaralı için 30 saniyeden az sürmelidir. Prepared By Ken Young ; Office of Education and Certification - MIEMSS - 1999
Triyaj KARTI (ÖN YÜZ) KART NO İL KODU YARALANMALAR triyaj KODU NAKİL YOLU NAKİL POZİSYONU İKİNCİ nakil BİRİNCİ nakil
Triyaj KARTI (ARKA YÜZ) YAPILAN UYGULAMALAR VE SAATLERİ SERUMLAR VE SAATLERİ SM İADE VERİLEN İLAÇLAR VE SAATLERİ HEKİMİN NOTU HEKİMİN KİMLİĞİ İKİNCİ nakil BİRİNCİ nakil
Afetlerde “START” Sınıflandırılması ÖNCE SESLİ TRİAJLA BAŞLA! KENDİNİ TANIT VE YÜRÜYEBİLENLERİN SANA DOĞRU GELMESİNİ SÖYLE YÜRÜYEMEYENLER SİZE DOĞRU YÜRÜYENLER 1. SOLUNUM BAK, DİNLE, HİSSET HAFİF NEFES YOK HAVAYOLUNU AÇ (2 KEZ)) NEFES VAR NEFES YOK NEFES GELDİ HAVAYOLUNU AÇIK TUT Dakikada 30’un altında DOLAŞIM KONTROLÜ YAP Dakikada 30 ve 30’un üstünde ŞOK POZİSYONU VER ÖLÜ ACİL ACİL 2. DOLAŞIM KILCALDAMAR RENK DÖNÜM TESTİ VEYA NABIZ KONTROLÜ 2 Saniyenin altında VEYA nabız var BİLİNÇ KONTROLÜ YAP 2 Saniyenin üstünde VEYA nabız yok KANAMA KONTROLÜ YAP ACİL 3. BİLİNÇ BASİT KOMUTLARA YANIT HAFİF yaralıların değerlendirilmesi unutulmamalıdır! “Yürüyen Yaralılar” Komutlara Uymuyor ŞOK POZİSYONU VER Komutlara Uyuyor İKİNCİL ACİL
Afetlerde Yaralı Sınıflandırması Triaj, müdahale ve nakil öncesinde, kazazedeler arasında öncelik belirleme işidir. Her kazazedeye, sağlık durumundaki aciliyete göre bir renk verilir. ACİL A İKİNCİL İ HAFİF H ÖLÜ Nefes yok
Acil Hayati tehlike içinde olanlardır. Mümkün olan en kısa zamanda, doktor müdahalesi gerekir. Ölüm ya da kalıcı sakatlık riski vardır. Her konuda öncelik onlarındır.
İkincil Hayati tehlike yoktur. Ancak durumları kötüleşip, acile dönebilir. Hayati olmayan yaralanmalarına müdahale edilir. Acil hastalara öncelikle müdahale edilen sürede gözetim altında bekleyebilirler.
Hafif Hayati tehlike yoktur. Ancak durumları kötüleşip, ikincile dönebilir. Gözetim altında belli bir süre bekleyebilirler. İhtiyaç olduğunda yardım bile edebilirler.
Ölü Nefes almıyor.
çelik burunlu ayakkabı Emniyet! Kurtarmacılar kendilerini ve yaralıları korumak için, MUTLAKA kişisel emniyet malzemelerini kullanmalıdır. Lateks eldiven iş eldiveni iş gözlüğü kask toz maskesi çelik burunlu ayakkabı
BULUNDUĞUN NOKTADAN BAŞLA HERKES İÇİN SDB KONTROLÜ YAP Triaj Sistematiği DUR, BAK, DİNLE, DÜŞÜN SESLİ TRİAJ YAP BULUNDUĞUN NOKTADAN BAŞLA HERKES İÇİN SDB KONTROLÜ YAP TÜM KAZAZEDELERİ SINIFLA SONUÇLARI KAYDET
olarak değerlendirin & Onları yardımcı olarak kullanın. SESLENİN Yürüyen Yaralıları HAFİF “ H ” olarak değerlendirin & Onları yardımcı olarak kullanın. NE YAPMALARI GEREKTİĞİNİ SÖYLEYİN, NEREYE GİTMELERİ GEREKTİĞİNİ SÖYLEYİN, YÜRÜYENLERİ “Hafif” “H” OLARAK DEĞERLENDİRİN BU KİŞİLERİ DAHA SONRA TEKRAR KONTROL EDİN
Triyaj Değerlendirmesi: S D B SOLUNUM DOLAŞIM BİLİNÇ DURUMU
Alanda Triaj Tıbbi Kumanda Triaj Tedavi Transport Primer Triaj Sekonder Triaj Tersiyer Triaj
YARDIM EKİBİNDEN GELİYORUM SESİMİ DUYAN "BANA DOĞRU GELSİN!" Sesli Triajla Başla YARDIM EKİBİNDEN GELİYORUM SESİMİ DUYAN "BANA DOĞRU GELSİN!" SİZE DOĞRU YÜRÜYENLER HAFİF YÜRÜYEMEYENLERDEN EN YAKINDAKİYLE TRİAJA BAŞLA !
Havayolu SOLUNUM KONTROLÜ Solunum Var Mı? / Bak, Dinle ve Hisset HAYIR EVET Havayolunu Aç Nefes Sıklığını Kontrol Edin Dakikada 30 veya 30’dan fazla ise HAYIR EVET Dakikada 30’dan az ise “ Nefes Yok=Ölü ” Olarak etiketleyin ACİL “A” olarak etiketleyin ve Şok Tedavisi Uygulayın ACİL “A” olarak etiketleyin ve Şok Tedavisi Uygulayın DOLAŞIM KONTROLÜNE GEÇİN
DOLAŞIM KONTROLÜ Renk Dönüm Testi veya Nabız 2 saniyeden uzun veya nabız yok 2 saniyenin altında veya nabız var ACİL “A” olarak etiketleyin ve Kanama Kontrolü (Şok Tedavisi Uygulayın) BİLİNÇ KONTROLÜNE GEÇİN
BİLİNÇ KONTROLÜ Basit Komutlara Cevap Veriyor Mu? HAYIR EVET ACİL “A” olarak etiketleyin ve (Şok Tedavisi Uygulayın) İKİNCİL “İ” olarak etiketleyin HAFİF yaralıların değerlendirilmesi unutulmamalıdır! “Yürüyen Yaralılar”
Alıştırma! Triaj Çalışması
X 1.Örnek HAFİF 35 yaşında kadın, alın bölgesinde büyük bir kesik var Solunum = 25 Renk dönümü 2 sn. altında Komutlara uyuyor ve size doğru yürüyor X HAFİF
İKİNCİL 2. Örnek 67 yaşında erkek, göğüs bölgesinde ağrı Solunum = 28 Renk Dönümü 2 sn. altında Komutlara uyuyor ancak oturmaya devam ediyor İKİNCİL
X NEFES YOK 5 yaşında kız çocuğu Solunum yok 3. Örnek 5 yaşında kız çocuğu Solunum yok Renk dönümü 2 saniyenin üzerinde Komutlara uymuyor NEFES YOK X
İKİNCİL 4. Örnek 45 yaşında erkek, sol kolda açık kırık Solunum = 28 Nabız var Komutlara uyuyor ama oturmaya devam ediyor İKİNCİL
ACİL 5. Örnek 25 yaşında kadın, 8 aylık hamile ve doğum gerçekleşiyor Solunum = 28 Renk dönümü 2 saniyenin altında Komutlara uyuyor ACİL
6. Örnek 18 yaşında erkek, kollarını ve bacaklarını hareket ettiremiyor Solunum = 18 Nabız var Bilinci açık İKİNCİL
7. Örnek ACİL 15 yaşında bir bayan, alın bölgesinde ufak bir kesik Solunum = 35 Renk dönümü 2 saniyenin altında Komutlar uyuyor ve size doğru yürüyor ACİL
ACİL Solunum = 18 Nabız var Komutlara uymuyor 8. Örnek 57 yaşında erkek Solunum = 18 Nabız var Komutlara uymuyor ACİL
ACİL 9. Örnek 33 yaşında kadın, sırt bölgesinde şiddetli ağrı Solunum = 25 Renk dönümü 2 sn. üzerinde Komutlara uyuyor ACİL
44 yaşında erkek, sol ön kolda kırık 10. Örnek 44 yaşında erkek, sol ön kolda kırık Solunum yok Nabız var Komutlara uymuyor NEFES YOK X
Afetlerde “START” Sınıflandırılması ÖNCE SESLİ TRİAJLA BAŞLA! KENDİNİ TANIT VE YÜRÜYEBİLENLERİN SANA DOĞRU GELMESİNİ SÖYLE YÜRÜYEMEYENLER SİZE DOĞRU YÜRÜYENLER 1. SOLUNUM BAK, DİNLE, HİSSET HAFİF NEFES YOK HAVAYOLUNU AÇ (2 KEZ) NEFES VAR NEFES YOK NEFES GELDİ HAVAYOLUNU AÇIK TUT Dakikada 30’un altında DOLAŞIM KONTROLÜ YAP Dakikada 30 veya 30’un üstünde ŞOK POZİSYONU VER ÖLÜ ACİL ACİL 2. DOLAŞIM KILCALDAMAR RENK DÖNÜM TESTİ VEYA NABIZ KONTROLÜ 2 Saniyenin altında VEYA nabız var BİLİNÇ KONTROLÜ YAP 2 Saniyenin üstünde VEYA nabız yok KANAMA KONTROLÜ YAP ACİL 3. BİLİNÇ BASİT KOMUTLARA YANIT HAFİF yaralıların değerlendirilmesi unutulmamalıdır! “Yürüyen Yaralılar” Komutlara Uymuyor ŞOK POZİSYONU VER Komutlara Uyuyor İKİNCİL ACİL