ÖFKEYLE BAŞ ETME PSİKOLOJİK DANIŞMAN RIFAT YUSUF BAHADIR

ÖFKE Hakkımız olduğunu düşündüğümüz şeylerin engellenmesine gösterilen duygusal tepkidir. Doğal ve evrensel bir duygudur. Sağlıklı bir şekilde ifade edilebildiğinde yapıcı, düzelticidir.

KONTROLSÜZ ÖFKE Kontrol edilemediğinde yıkıcı, saldırgan, tahrip edici tepkilere dönüşme potansiyeline sahiptir. En az iki kişiyi mutsuz eder. Kavga, şiddet, terör ifade edilemeyen öfke duygularının etkisidir.

ÖFKENİN İÇERİĞİ ÖFKE, bir taraftan bizi bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da kendini koruma adına saldırganlık eğilimini harekete geçirir. Şiddet; saldırganlık içeren, öfkenin kontrolsüz olarak ortaya çıkan davranış biçimidir.

KRONİK ÖFKE Öfkenin kronikleşmesi halinde (sürekli öfke hali) kişide düşmanca duygu ve davranışlara doğru yönelim artar. Sağlık problemleri kalp damar hastalıkları, baş ağrısı, yüksek tansiyon, mide hastalıkları, psikolojik bozukluklar. Sosyal problemler, uyumsuzluk, dışlanma v.b.

ÖFKE BİÇİMLERİ DURUMLUK ÖFKE: * Kas gerilimi, sinir sisteminin uyarılması durumudur. Şiddeti algılama ve engellenmenin etkisine göre artar. SÜREKLİ ÖFKE: * Çok sayıda durumu sıkıcı, engelleyici algılayarak sürekli öfke yaşama durumudur. Sağlık (fiziksel, ruhsal) ve sosyal uyum sorununa neden olur.

ÖFKENİN NEDENLERİ İÇSEL NEDENLER: *kişisel sorunlarımız, *kuruntularımız, *başımızdan geçmiş bazı olaylar ve *kişilik bozuklukları olabilir. DIŞSAL NEDENLER: *kişiler (kendisi, an-ba, çocuk, arkadaş,…) *olaylar (çatışma, engellenme, haksızlık,..) *durumlar (trafik, randevu…) olabilir.

ÖFKEMİZLE BİRLİKTE HİSSETTİĞİMİZ DİĞER DUYGULAR NELERDİR ?

ÖFKEYE EŞLİK EDEN DUYGULAR

NELERE ÖFKELENİRİZ ? İsteklerimizin olmadığında Beklemediğimiz bir sonuçla karşılaştığımızda Beklentilerimiz gerçekleşmediğinde Anlaşılmadığımızı hissettiğimizde Tehdit aldığımızda Kendimizi çıkmazda hissettiğimizde Kişiliğimize saldırıldığında Önemlilerimize saldırıldığında

ÖFKEMİZİN GERÇEK NEDENİ KENDİMİZLE İLGİLİ HANGİ HİSLERİMİZDİR ?

ÖFKEYENİN ALT DUYGULARI

ÇOCUKTA ÖFKENİN ALARMI ! Dikkatini toplamada güçlük Oyunlarda ‘oyun bozan tutum’ sergileme Diğer çocuklarla sık sık kavga etme Çok az arkadaşının olması TV’da şiddet içeren filmleri tercih etmesi Şiddet temalı oyunlar oynaması Kontrolsüz, korkusuz olması Yetişkinleri ve kuralları hiçe sayması

ANNE BABA ÖFKESİ ÇOCUĞA NE HİSSETTİRİR? Öfkeniz çocuğunuzun davranışının altındaki gerçek nedeni anlamanızı ve engeller. Anlayamadığınız için çözüme yönelik davranmanızı önler. Öfkeli davranışınız çocuğunuza kendisinin kötü olduğunu düşündürür. Kendini yalnız hisseder ve size karşı öfke duyar. Gücenir, kırılır. Kendini değersiz hisseder.

KIZDIĞINIZDA ÖFKELENDİĞİNİZDE NELER YAPMAK SİZE İYİ GELİR? NE YAPARSINIZ? NELER YAPMAK SİZE İYİ GELİR?

SİZ ÇOCUĞUNUZA ÖFKELENDİĞİNİZDE ! ORTAMI TERK EDİN NEFES EGZERSİZİ SİZE İYİ GELEN ŞEYLERİ YAPIN SİZİ ÖFKELENDİREN GERÇEK SEBEBİ VE GERÇEK DUYGUNUZU BULUN. KONUŞMAK İÇİN UYGUN ZAMANI SEÇİN

ÇOCUK ÖFKELENDİĞİNDE ‘NEYE KIZDIĞINI ANLAMAYA ÇALIŞIYORUM, AMA BAĞIRIRSAN KONUŞAMAYIZ.’ ‘SENİ ŞİMDİ KESİNLİKLE DUYMAK İSTEMİYORUM.’ ‘SAKİNLEŞİNCE GEL KONUŞALIM.’ İLETİŞİMİ KESİN.

ÇOCUĞA KARŞI ÖFKEYLE BAŞ ETME Çocuğun davranışlarını yaşına göre değerlendirin. Çocuğun olumsuz davranışlarının sizden kaynaklanan nedenlerini fark edin. Onunla savaşmayın. Davranışının sebebine odaklanın. Sizi kışkırtan tetikleyici düşüncelerden uzaklaşın. Size iyi gelecek bir yöntem geliştirin.

AİLEDE ŞİDDET NEDENLERİ Zorlayıcı yaşam koşulları Ekonomik koşulların yetersizliği Güvenliğin ve sosyal güvencenin azlığı ailelerin kendilerini gergin, sıkıntılı, çaresiz, engellenmiş, yetersiz hissetmelerine sebep olmaktadır. SORUN bu durumlarla karşılaşmaktan çok, öfkenin şiddeti ve ne kadar kontrol edilebildiği ile ilgilidir.

ÖFKE ANALİZİ Beni daha çok neler öfkelendirir? Öfkemi ne şekilde dışa vuruyorum? Sonuç istediğim gibi oluyor mu? Öfkemden sonra ne hissederim? Öfkemin olumsuz sonuçları nelerdir? Öfkemin başkalarına etkisi ne oluyor? Öfkemin asıl kaynağı ne var? Öfkemi nasıl kabul edebilir ve nasıl zararsız bir şekilde ifade edebilirim?

ÖFKEYİ KONTROL ETME Öfkenizi tetikleyen durumları ve biçimini tanıyın. Sakinleşme yönteminizi belirleyin. Derin nefes alın, nefes ve nabzınızı kontrol altında tutun. Kendinize sizi sakinleştirecek cümleler söyleyin.

DEVAMI… Kendinizi kontrol etme konusunda kararlı olun. Şiddet davranışlarını asla kabul edilebilir görmeyin. Çevrenizdekileri öfkelendiğinize dair bilgilendirin. Problemi açıklığa kavuşturun. Çözüm aramaya odaklanın.

DÜŞÜNCELERİMİZ VE ÖFKE Öfkemiz düşüncelerimize bağlıdır. Düşüncelerimiz duygularımızı, duygularımız davranışlarımızı etkiler. Öfke yaratan düşüncelerimizi değiştirdiğimizde öfkemizin şiddetinin azaldığını görürüz.

İNKAR Genellikle insanlar öfke ile ilgili sıkıntılarını kabul edip yardım istemek yerine, öfkelerini bastırma, yok sayma eğilimindedirler. Bastırılmış öfke zamanla kronikleşir(kalıcı) Başlıca üç objeye yönelik ortaya çıkar * Kişinin kendisine * Başkalarına * Başına gelenlere, yaşadığı dünyaya karşı

EN ÇOK KENDİ YAŞANTINIZI OLUMSUZ ETKİLER UNUTMAYIN! ÖFKE Problemlerimizi çözmez Öcümüzü almamızı sağlamaz Başkalarını kontrol etmemizi sağlamaz Haklı olduğumuzu göstermez Korku, kaygı ve mutsuzluğa neden olur Kişileri bizden uzaklaştırır EN ÇOK KENDİ YAŞANTINIZI OLUMSUZ ETKİLER

PROFESYONEL DESTEK İÇERİĞİ KİŞİSEL GELİŞİM ÇALIŞMALARI Empati geliştirme ( anlama becerisi) Stres yönetimi (öfkeyle baş etme) Öz disiplin Çatışma yönetimi Etkin problem çözme becerileri İletişim becerileri KENDİNİZ İÇİN…

CİZRE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ TEŞEKKÜRLER CİZRE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ