1Ebru D.Yenilmez, 1Abdullah Tuli, 2Abdi Bozkurt, 2Esmeray Acartürk Çukurova Bölgesinde Homosistein Düzeyleri ve MTHFR Genotipinin Koroner Arter Hastalığı ile İlişkisi 1Ebru D.Yenilmez, 1Abdullah Tuli, 2Abdi Bozkurt, 2Esmeray Acartürk 1Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya ABD, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2Kardiyoloji ABD, 01330, Adana edundar@cu.edu.tr GİRİŞ Homosistein, metiyonin adlı aminoasitin metabolizmada yıkılmasıyla kanda oluşan bir aminoasittir. Yüksek plazma homosistein düzeyinin kardiyovasküler hastalıklar için bağımsız bir risk faktörü olduğu düşünülmektedir1,2. Metilentetrahidrofolat redüktaz (MTHFR) enzimi, folat siklusunda önemli bir rol oynar ve homosistein aminoasidinin metabolizmasına katkıda bulunur3. MTHFR’deki genetik mutasyonların, artmış homosistein düzeylerinde en çok rastlanan risk faktörleri olduğu bilinmektedir. En yaygın görülen MTHFR mutasyonu, MTHFR C677T ve MTHFR A1298C’dir. Çalışmamızdaki amaç, KAH’lerde homosistein ile MTHFR C677T ve A1298C genotipleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu olgu kontrol çalışması, 117 koroner arter hastası ve 103 kontrol bireyinden oluşmuştur. Çalışma sonucunda homosistein düzeylerinin MTHFR A1298C polimorfizmi taşıyan bireylerde anlamlı düzeylerde arttığı gözlenmiştir (p=0,005). Tablo 1. KAH (+) ve KAH (-) bireylerin MTHFR genotipi ve Homosistein düzeyleri C677T KAH(+) CC CT TT (n=64) (n=42) (n=11) p KAH(-) CC CT TT (n=42) (n=47) (n=15) Hcy (µmol/L) 18,4 15,7 18,6 0,46 13,0 12,2 12,6 0,41 A1298C AA AC CC (n=44) (n=63) (n=10) AA AC CC (n=55) (n=41) (n=8) 16,2 17,7 18,8 0,05 12,5 12,8 12,4 MATERYAL ve METOT Ç.Ü. Tıp Fakültesi Hastanesinin, Kardiyoloji polikliniğinde Koroner Arter Hastalığı tanısı alan 117 hasta ve kontrol grubu olarak 103’ü sağlıklı olmak üzere 220 olgu çalışmaya alınmıştır. Biyokimya Anabilim Dalı’nda genomik DNA tam kandan Poncz metoduna4 göre izole edilmiş, mutasyon analizleri RT-PCR ile yapılmıştır. MTHFR mutasyonları RT-PCR ile analiz edilmiştir. Grafik 2. KAH (+) ve KAH (-) bireylerin MTHFR A1298C genotipi Grafik 1. KAH (+) ve KAH (-) bireylerin MTHFR C677T genotipi TARTIŞMA Homosistein yüksekliği pek çok hastalık ile ilişkilendirilmektedir. Plazma homosisteini, çevresel ve genetik faktörlere bağlı olarak yükselebilmektedir3. Çalışmamızda Çukurova Bölgesi’nde homosistein düzeyi ve MTHFR genotipinin koroner arter hastalığı ile ilişkileri araştırılmıştır. MTHFR geninde gözlenen C677T ve A1298C polimorfizmleri, MTHFR enzim aktivitesini azaltırken, homosistein düzeyini artırırlar3,5, 6. Elde ettiğimiz verilerde, KAH olan bireylerde homosistein düzeyinin arttığı görülmüştür. Botto ve Yang yaptıkları çalışmada, homozigot C677T polimorfizminin kan homosistein düzeylerini yükselttiği, bunun yanısıra homozigot A1298C polimorfizmindeki yükselmenin kontrol bireylerine göre anlamlı olmadığı vurgulamışlardır6. Başka bir çalışmada Kumar ve ark. Hindistan popülasyonunu incelemiş ve diğer çalışmanın aksine homozigot A1298C polimorfizminin, homosistein düzeylerini homozigot C677T’ye göre anlamlı olarak yükselttiğini bulmuşlardır3. MTHFR genotipinin, farklı etnik kökenlere göre değiştiği vurgulanmaktadır6. Sonuç olarak Çukurova Bölgesi’nde homozigot MTHFR 677 TT genotipinin aksine, homozigot 1298 CC genotipinin homosistein düzeylerini anlamlı ölçüde yükselttiği belirlenmiştir. SONUÇLAR Çalışma grubu, altı aylık bir süreç içinde Ç.Ü. Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD’de KAH ön tanısı ile anjiyografiye alınan bireylerden oluşmaktadır. Koroner anjiyografi sonucunda, ateroskleroza ait oluşumları (plak ve darlık) taşıyan bireyler hasta grubunu ve anjiyorafisi normal olan bireyler ise kontrol grubunu oluşturmuştur. 220 hasta, plazma homosisteinleri ve MTHFR genotipi açısından değerlendirilmiştir. KAH’li hastalarda C677T polimorfizminde, heterozigot (CT) 42 olgu, homozigot (TT) 11 olgu belirlenmiştir (Grafik 1). A1298C polimorfizminde ise heterozigot (AC) 63 olgu, homozigot (CC) 10 olgu belirlenmiştir (Grafik 2). Koroner arter hastalığı mevcut olan 117 hastada plazma homosistein değerleri ortalama 17.3+10 mmol/L, koronerleri normal olan 103 hastada ise 12.6+3 mmol/L olarak bulunmuştur (p>0.05) (Tablo 1). MTHFR genotipi açısından değerlendirildiğinde, CC (A1298C) genotipi homosistein düzeyleri ile ilişkili bulunmuştur (p=0,005). REFERANSLAR 1. Varga EA, Sturm AC, Misita CP, Moll S. Homocysteine and MTHFR Mutations, Cardiology Patient Page, Circulation; 2005;111: 289-290. 2. Aksoy N, Geyikli İ, Saygılı İE. Sağlıklı Kişilerde Plazma Homosistein Düzeyinin Belirleyicileri, Türk Biyokimya Dergisi, 2006; 31 (4) ; 175–181. 3. Kumar J, Das SK, Sharma P, Sengupta S. Homocysteine levels are associated with MTHFR A1298C polymorphism in Indian population. J Hum Genet,2005; 50:655–663. 4. Poncz M, Solowiejczyk D, Harpel B, Mory Y, Schwartz E, Surrey S. Construction of human gene libraries from small amounts of peripheral blood: analysis of -like globin genes. Hemoglobin, 1982;6:27-36 5. Payne DA et al. MTHFR 677 CT Mutation. A Predictor of Early-Onset Coronary artery disease. Thrombosis Research, 2001; 103:275-279. 6. Yang Q, Botto LD. 5,10-Methylenetetrahydrofolate Reductase Gene Variants and Congenital Anomalies: A HuGE Review. Am J of Epidemiology, 2000;151:862-877.