ÇOCUK HUKUKU’NUN HUKUK SİSTEMİNDEKİ YERİ VE ÖZEL HUKUKTA ÇOCUK HAKLARI ÖZEL HUKUK DALLARI KAMU HUKUKU DALLARI KARMA NİTELİKLİ HUKUK DALLARI ÖZEL HUKUKTA ÇOCUK HAKLARI

Özel Hukuk Dalları Özel hukuk, kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzenler ve Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku gibi birçok özel hukuk alanını kapsar. 1.Medeni Hukuk çocukluğun başlangıcı, çocuğun kişiliği ve kimliğinin korunması, çocuğun ana babası ile ilişkileri, soybağı, velayet, vesayet gibi konuları düzenler.

Özel Hukuk Dalları 2.Borçlar Hukuku, kişiler arasındaki borç ilişkilerini düzenler. 3.Ticaret Hukuku, kişiler arasındaki ticari ilişkileri düzenler. 4.Devletler Özel Hukuku, devletlerin vatandaşları arasındaki özel hukuk ilişkilerini düzenler.

Kamu Hukuku Dalları Kamu hukuku, devletin ve kamu kurum ve kuruluşlarının örgütlenişine, işleyişine ve gördüğü hizmetlere ilişkin kurallar bütünüdür. Kişi, devlet egemenliğini kullanan kamu gücünün emrine uymak zorundadır lakin bu zorunluluk devletin gücünün sınırsız olduğu anlamına gelmemektedir. Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku, İdare Hukuku gibi hukuk dalları bu alan içerisinde yer almaktadır.

Karma Nitelikli Hukuk Dalları Çocuk Hukuku ile birlikte İş Hukuku, Fikri Mülkiyet Hukuku gibi hukuk dalları bu alan içerisinde yer almaktadır. Ağır bastıkları yönler dikkate alınarak bu hukuk dalları özel hukuk veya kamu hukuku içerisinde yer alabilmektedir.

Özel Hukukta Çocuk Hakları Aile, temel toplumsal bir kurumdur. Çocuk aile içerisinde doğar, aile içerisinde aldığı eğitimle biçimlenir ve gelişir. Çocuğun gelişmesi ve sosyalleşmesinde ve dolayısıyla güvenliğinin korunmasında aile ortamı çok önemli bir faktördür. Çocuğun aile ortamının sağlıklı olması ve bu ortamın korunması devlet ve hukuk sistemi tarafından gözetilen konulardır.

Özel Hukukta Çocuk Hakları Ailenin Korunması ile ilgili Anayasa’da iki temel madde bulunmaktadır: Madde 41: Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar.  Madde 20/1: Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. 

Özel Hukukta Çocuk Hakları Bu iki madde ile Anayasa hem aileye müdahaleyi yasaklarken hem de aileyi koruma konusunda devlete görev yüklemiştir. Anayasa ve kanunlardaki koruyucu hükümler aile birliğini koruma ve ayrıca çocuk için de sağlıklı bir aile ortamını sağlama amacı gütmektedir.

Özel Hukukta Çocuk Hakları Bu kanunlar içerisinden aileyi doğrudan ilgilendiren en önemlileri şunlardır: 1-Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu 2-Türk Ceza Kanunu 3-Nüfus Hizmetleri Kanunu 4-Nüfus Planlaması Hakkında Kanun 5-Ailenin Korunmasına Dair Kanun 6-Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun

Özel Hukukta Çocuk Hakları Medeni Kanun anne baba ve çocuk ilişkilerini düzenlerken bazı ilkelerden hareket etmiştir: 1.Çocuğun Yüksek Yararı İlkesi: Velayet düzenlenirken özellikle çocuğun yararı üstün tutulmakla birlikte velayet dışında kalan hususlar ise çocuğu koruyacak ve onu tehlikeye düşürmeyecek biçimde düzenleme yapılmıştır.

Özel Hukukta Çocuk Hakları 2.Tamamlayıcı Olma İlkesi: Çocuğun korunması için özel hukuka göre müdahale edilmesi, ancak çocuk başka türlü korunamadığı takdirde mevcuttur. Çünkü çocuğu koruyup yetiştirmek ve ona özen göstermek öncelikli olarak ana babanın görevidir.

Özel Hukukta Çocuk Hakları 3.Ölçülülük İlkesi: Çocuğun korunması için özel hukukun müdahalesi ana babayı cezalandırma amacı taşımaz. Bu sebeple öngörülen önlemler önemli derecede bir tehlikenin söz konusu olduğu takdirde alınmalı ve yapılacak müdahale haklı sebep taşımalıdır. Aksi takdirde ölçüsüz müdahale, ana baba ve çocuk ilişkilerini bozucu bir etkiye sebep olabilir.

Özel Hukukta Çocuk Hakları 4.Yardımcı Olma İlkesi: Hakim, duruma göre en uygun gördüğü kararı vermekle yükümlüdür. Bu sebeple müdahalenin amacı çocuğun ana babası yanında korunmasına yardımcı olmaktır.