etİk DAVRANIŞ İLKELERİ EĞİTİMİ (08 KASIM 2016) KARACASU METEM REHBERLİK SERVİSİ Hilal KABAŞ Rehbelik Öğretmeni

ETİK GÜNÜ VE HAFTASI 25-31 Mayıs …… Kamu Görevlileri Etik İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları hakkında Yönetmeliğin 23. ve 24. maddeleri gereğince kurumlara “Etik Davranış İlkelerinin personele tanıtılması,benimsetilmesi, mesleki etik ilkelerinin belirlenmesi,hizmetiçi eğitim programları,görevde yükselme eğitim ve sınavları ile personel alımına yönelik sınav konularına etik ilkelerin eklenmesi ve uygulamanın gözetilmesi görevi verilmiş,bu görevler bakanlığımızda etik komisyonu tarafından yürütülmektedir. * Başbakanlık Kamu görevlileri Etik kurulu ile Bakanlığımız arasında imzalanan Etik Platform Protokolünün 2. maddesinde kurumların kendi personeline yönelik olarak etik davranış eğitimlerini sürdürmeleri kararlaştırılmıştır.

Eğitim personelinin örnek insan olarak ulusal ve uluslar arası Etik Davranış Kurallarına uyması kaçınılmazdır.Yönetmelikte yer alan Kamu görevlileri Etik Davranış ilkeleriyle “Eğitimciler için Mesleki Etik İlkeleri” her eğitimciye (Yönetici-Öğretmen) anlatılması, benimsetilmesi ve imza karşılığı duyurulması gerekmektedir. Belirtilen nedenle, siz değerli müdürlüğümüz çalışanlarına «Etik Davranış İlkeleri Eğitimi» etkinlikleri çerçevesinde bu sunumu hazırlamış bulunmaktayım. NOT: 2008 yılından itibaren her yıl 25 Mayıs günü ülke genelinde “Etik Günü”, aynı günün yer aldığı haftanın da “Etik Haftası” olarak kutlanmasını kararlaştırmıştır.

ETİK NEDİR? Etiği Anlamak: Etik, insanlara işlerin nasıl yapılması gerektiğini belirlemede yardımcı olan kılavuz değerler, ilkeler ve standartlardır. Hepimizin kendi değerlerimize bağlı olarak, çeşitli durumları yorumladığımız ve tepki verdiğimiz içsel ve öznel bir dünyamız vardır. Bu değerler genel olarak, çocuklukta aile, öğretmenler, inanç ve toplum tarafından şekillendirilir. Dünyanın her ülkesinde görevliler iş yerlerinde etik kararlar alırken kısmen de olsa kendi kişisel değerlerine başvururlar.

ETİK NEDİR? Etik sözcüğü, Yunanca “karakter” anlamına gelen “ethos” sözcüğünden türetilmiştir. Ethos’tan türetilen “ethics” kavramı da, ideal ve soyut olana işaret ederek, ahlak kurallarının ve değerlerin incelenmesi sonucu ortaya çıkmaktadır.Bu anlamda etik toplumda yaygın olan ahlak kurallarından daha özel ve felsefidir. Etiğin ilgi alanı, insanın bütün davranış ve eylemlerinin temelinin araştırılmasıdır.

Türkçede ahlak kavramı, Latince moral sözcüğünün karşılığıdır Türkçede ahlak kavramı, Latince moral sözcüğünün karşılığıdır. Bu anlamda ahlak görelidir ve toplumdan topluma değişebilir. Ahlak, kültürel değerler ve ideallerle ilgili doğru-yanlışları ve bunlara uygun olarak nasıl davranılması gerektiğini belirler. Ahlak geniş tabanlı ve nasıl davranılması gerektiğine ilişkin yazılı olmayan standartları içerir. Etik ise, hem daha soyut kavramlara dayalıdır hem de bu soyut kavramlardan ne anlaşılması gerektiğini tanımlamaya çalışır. Etik kuralların açık ve belirli bir alana ilişkin yazılı kuralları içermesi beklenir.

Etik kavramını tanımlamak kolay değildir Etik kavramını tanımlamak kolay değildir. Buna karşılık literatürde bir çok etik tanımı yapılmıştır. Solomon ve Hanson, Sokrat’tan esinlenerek , etik kavramını aşağıdaki gibi tanımlamışlardır : Etik, her şeyden önce istenilecek bir yaşamın araştırılması ve anlaşılmasıdır. Daha geniş bir bakış açısı ile, bütün etkinlik ve amaçların yerli yerine konulması; neyin yapılacağı ya da yapılamayacağının; neyin isteneceği ya da istenemeyeceğinin; neye sahip olunacağı ya da olunamayacağının bilinmesidir. Kısacası etik, insan tutum ve davranışlarının iyi-kötü,doğru-yanlış açısından değerlendirilmesidir

KISACA AHLAKİ DEĞERLER DİYEBİLİRİZ ETİK Doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı, iyiyle kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek ve buna uygun davranış sergilemektir. KISACA AHLAKİ DEĞERLER DİYEBİLİRİZ

Etik Davranış İlkeleri Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile 5176 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinden kaynaklanan yetkiye istinaden, kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken “Etik Davranış İlkeleri” belirlenmiştir.

Etik Davranış İlkeleri şunlardır: Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci Halka hizmet bilinci Hizmet standartlarına uyma Amaç ve misyona bağlılık Dürüstlük ve tarafsızlık Saygınlık ve güven Nezaket ve saygı Yetkili makamlara bildirim Çıkar çatışmasından kaçınma Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı Kamu malları ve kaynaklarının kullanımı Savurganlıktan kaçınma Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu Eski kamu görevlileriyle ilişkiler Mal bildiriminde bulunma

DAVRANIŞIN ETİK AÇIDAN YARGILANMASI Kurum içinde, temel değerler ve iş etiği prensiplerinin sahiplenilmesi ve yaşatılması zorunludur. Çalışanlar ETİK DIŞI DAVRANIŞLARA açgözlülükten-ideolojiye kadar değişen bir çok nedenlerle girişmektedirler. Ancak hiç kimse doğru görünen şeyi yapmak adına, yasaları bilmezlikten gelmek yada var olan yöntemleri geçersiz kılma yetkisine sahip değildir. Karmaşık ve şaşırtıcı olaylar arasında karar vermek gerektiğinde etik dışı davranışlardan kaçınmak için, belli bir konuda karar vermeden önce aşağıdaki sorulara yanıt verilmelidir. “Yaptığım doğru, adil ve yasal mıdır?”, “Bu davranışım kuruluşumun temel değerleri ile örtüşmekte midir?”, “Bu yaptığımı rahatlıkla arkadaşlarımla paylaşabilir miyim?”, sorularıyla test edebiliriz.

Etik davranışı etkileyen 3 faktör : 1-Kişisel ahlak özellikleri, 2-Kişinin yaşadığı sosyal çevre, 3-Çalıştığı kuruluşun özellikleridir. Çalışanların işyerine karşı sorumlulukları, kişilerin sadakat bilincine sahip olmaları ile ilgilidir. Çalışanların işyerindeki tüm değerleri kendi öz değerleri gibi benimsemeleri gerekmektedir.

EĞİTİM Dünya bilgisayar sektöründe önemli bir yere sahip olan IBM bilgisayarlarının kurucusu Tom Watson’un eğitim anlayışı ve insan yetiştirmesi hakkında anlatılan meşhur bir öykü vardır. Watson’un yardımcılarından birisi,günün birinde şirkete 10 milyon dolar gibi çok büyük mali portresi olan korkunç bir hata yapar. Adam, Watson’un bürosuna çağrıldığında büyük bir üzüntü içinde “Sanırım istifa etmemi istiyor sunuz” der. Watson yardımcısına bakar ve gayet olgun bir şekilde “Şaka mı yapıyorsun ?”der .Sadece eğitim için 10 milyon dolar harcadık,o kadar.”

Eğitilmek varmak değil, farklı bir görüşle yola devam etmektir. Öğrenmenin asıl sonucu öğrenilecek ne kadar çok şeyin kaldığını fark etmektir.

Öğretmenlik meslek etiği Öğretmenlik ve etik birbirine çok yakın kavramlardır.Bunlar birbirinden ayrı düşünülemezler.İdeal bir öğretmen,yalnız kusursuz öğretme yetenekleri ile değil,aynı zamanda yaşama biçimi ile de örnek alınacak ahlaki bir modele dönüşür. Yani bu anlamda öğretmen,öğrettiklerini örnek olarak yaşayan ideal biridir (Pieper,1999,118).

Meslek etiği ilkelerinin evrensel değerler üzerine kurulu olduğu gerçeğinden hareket edildiğinde branşı ne olursa olsun,hangi düzeyde öğretim etkinliğinde bulunursa bulunsun,bir öğretmenin bazı etik ilkeler doğrultusunda davranmasını beklemektedir. Öğretmenlik yalnızca birtakım bilgilerin aktarılmasını kapsayan bir meslek değil,genç nesillere değerler kazandırılmasını da hedefleyen bir meslektir.

EĞİTİM MESLEĞİNE İLİŞKİN ETİK İLKELER MESLEKİ YETERLİLİK : Eğitimci saygın ve onurlu bir mesleğin mensubu olduğu bilinciyle hareket eder. Görevinin gerektirdiği bilgi, nitelik ve yeteneklere sahip olabilmek için, her türlü bilgiyi bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip ederek gelişimini sürdürür. Mesleğini sevmediği izlenimini gösterecek davranışlardan kaçınır.

Sağlıklı ve Güvenli Eğitim Ortamı Sağlama: Eğitimci eğitim ve öğretim ortamında öğrenci sağlığını ve güvenliğini tehdit edebilecek her türlü unsurun ortadan kaldırılması konusunda üzerine düşen sorumluluğu yerine getirir, eğitim ve öğretimin güven ve düzen içinde yapılmasını sağlar.

Mesai ve Ders Saatlerine Uyma: Eğitimci, mesai ve ders saatlerine titizlikle uyar; derse geç girerek,dersten erken ayrılarak ya da gerçeğe aykırı mazeretler üreterek eğitim sürecini kesintiye uğratmaz. Ders saatlerini etkin ve verimli kullanır. Dersten geç ayrılmak suretiyle öğrencinin dinleme hakkını engellemez.

Hediye alma: Eğitimci, Öğretmenler günü gibi özel gün ve haftalarda verilen, maddi değeri olmayan sembolik nitelikteki hediyeler hariç, mesleki kararını ve tarafsızlığını etkilemesi muhtemel herhangi bir hediyeyi kabul etmez.

Kişisel Menfaat Sağlama: Eğitimci, mesleki nüfuzunu kullanarak menfaat sağlamaz; kurum kaynaklarını, araç ve gereçlerini kişisel amaç için kullanmaz. Yardımcı ders kitabı ve diğer araç gereçleri sadece öğrencilerin gelişimini gözetmek üzere tavsiye eder. Bunun dışında bir gerekçeyle, çıkar sağlama amaçlı istek ve yönlendirmelerden kaçınır.

Özel Ders Verme: Eğitimci, kanuni istisnalar hariç olmak üzere öğrencilere ücret veya başka bir menfaat karşılığı özel ders vermez. Bağış ve Yardım Talebinde Bulunma: Eğitimci,öğrenci velilerden bağış yardım veya başka bir isim altında para yada eşya talebinde bulunmaz.

ÖĞRENCİLERLE İLİŞKİLERDE ETİK İLKELER SEVGİ VE SAYGI: Eğitim ve öğretim faaliyetleri başlangıcından son aşamasına kadar, sevgi ve saygı üzerine dayandırılır. Eğitimci; herhangi bir düzey farkı ve eksikliği gözetmeden bütün öğrencileri severek, sevdiğini hissettirerek, onlara sevgiyi aşılar. Küçüklere karşı sevginin, büyüklere karşı saygının önemini anlatırken öncelikle kendisi örnek olur, öğrenciyi utandıracak onurunu kıracak söz ve davranışlardan hassasiyetle kaçınır.

ÖĞRENCİLERLE İLİŞKİLERDE ETİK İLKELER İyi Örnek Olma: Eğitimci; söz, davranış, hal, haraket ve görüntüsü ile öğrencilere iyi örnek olur, bilgi birikimiyle öğrencilerde öğrenme istek ve azmini uyandırır. Anlayışlı ve Hoşgörülü Olma: Eğitimci, özellikleri bakımından farklılık gösteren bütün öğrencilere diğerleri gibi anlayış ve hoşgörü ile yaklaşır.

ÖĞRENCİLERLE İLİŞKİLERDE ETİK İLKELER Öğrencinin Gelişimini Gözetme: Eğitimci, öğrencilerin fiziksel, duygusal, sosyal, kültürel ve ahlaki gelişimlerini gözetir. Derslerde öğrencilerin kendini rahat bir şekilde ifade etmesi ve derse katılmaları konusunda onları cesaretlendirir. Bedenen ve ruhen sağlıklı, kendine güvenen sorumluluk sahibi bireyler yetiştirmek için gereken çabayı gösterir. Adil ve Eşit Davranma: Eğitimci, mesleğini icra ederken öncelikle insan haklarına saygı duyarak; ırk, dil, din, renk, siyasi görüş ve aile statüsü gözetmeden öğrencilere adil ve eşit davranır.Her Öğrenciye eşit şekilde ilgi göstererek onların iyi yetişmesini sağlar.

ÖĞRENCİLERLE İLİŞKİLERDE ETİK İLKELER Öğrenciye Ait Bilgileri Saklama: Eğitimci; öğrenciyle ilgili edindiği bilgilerin gizliliğine riayet eder, yasal zorunluluklar ve acil durumlar dışında gizli bilgileri korur. Menfi Psikolojik Durumları Yansıtmama: Eğitimci; kişisel ailevi ve çevresel nedenlerle üzüntü, sıkıntı, mutsuzluk gibi kişisel durumlarını öğrencilere yansıtmaz ve onları açıklamaz.

VELİLER İLE İLİŞKİLERDE ETİK İLKELER Eğitimci; öğrencilerin sosyal, fiziksel, duygusal, kültürel, ahlaki, manevi ve düşünsel açıdan gelişimlerini sağlamak, beceri ve yeteneklerini ortaya çıkarmak için velilerle iyi iletişim kurar. Çocuklarıyla gerektiği gibi ilgilenmeleri konusunda velileri yönlendirir. Veliler arasında ırk,dil, din, cinsiyet ve aile statüsüne dayalı ayrımcılık yapmaz.

OKUL YÖNETİMİ VE TOPLUM İLE İLİŞKİLERDE ETİK İLKELER Eğitimci; öğrencilerin kaliteli bir eğitim-öğretim hizmeti almasını sağlamak için okul yönetimi ile işbirliği yapar, bu süreçte karşılaştığı sorunları yetkili birime bildirir. Kurum kaynaklarını etkili, verimli ve tutumlu kullanır. Topluma karşı pozitif ve aktif rol sergiler, sorumluluklarını yerine getirerek örnek olur.

ETİK DIŞI DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİ İÇİN NELER YAPILABİLİR? Etik dışı davranışların ülkeye verdiği zararlar konusunda toplumun her kesiminin bilinçlendirilmesi gerekir. Bunun için ailede başlayıp, okullarda devam eden eğitimle etik ve sorumluluk gibi temel değerlerin verilmesi çok önemlidir. Eğitim kurumları dışında, işyerlerinde de hizmet içi eğitimler, seminerler gibi etkinliklerle etik dışı davranışlara karşı bir kamuoyu oluşturmak, etik dışı davranışların önlenmesinde faydalı olacaktır.

İŞ ETİĞİ NEDİR? Kendi kişisel değerlerimize ek olarak, kurum değerlerinin (misyon-vizyon), profesyonel sorumluluk ve beklentilerin de devreye girmesiyle karar vermenin farklı bir boyuta taşındığı, iş yaşamında doğru, haklı, iyi ve adil olduğuna inandığımız şeyleri belirleyerek yapmaktır.

İş etiğinin temelinde insanlarla ilişkiler yatar. Hiç etik bulmuyorum! Bu yaptığınız hiç de etik değil! Etik olarak bu yaptığınız yanlış! Görüşlerini en aza indirmeliyiz…

İŞ ETİĞİNİ UYGULAMAK BİZE NE SAĞLAR? Etik programlar ekip çalışmasını ve verimliliği arttırırlar. Çalışanlar birbirlerinin değerlerine ve kuruma bağlılık hissederler ve bu da güçlü motivasyon ve performansı getirir. Etik programlar kurumun yanında çalışanların da gereksinimlerini ve amaçlarını destekler. Etik olmayan davranış ile stres arasında bağlantı vardır. Etik programlar stresi de azaltırlar.  Etik, bir yönetici açısından iş alanında gerçekleştirilecek doğru ve iyi bir iştir

İş hayatında etik değerlerin varlığı, Çalışanlarına karşı, iş etiği ilkelerini ön planda tutan bir yönetim anlayışı benimseyen Yönetici ile, İşyerini benimseyerek, verimli bir şekilde çalışan personel, etik davranış ilkeleri doğrultusunda birlikte hareket ederek, sorunların çözümünde kolaylaştırıcı rol oynayacaktır. İş hayatında etik değerlerin varlığı, o iş yerinde günlük işlerin başarısını doğrudan etkileyecek ve çalışanların performansını arttıracaktır.

Fakat daha da önemlisi Onurla bitirilmesi gereken en asil görev hayattır.

Vicdanınız kılavuzunuz olsun… Günlük hayatta ve kamu hizmetinin sunumu esnasında karşılaşacağınız ahlaki belirsizliklerde Vicdanınız kılavuzunuz olsun… TEŞEKKÜRLER…