Populasyon ve yapısal özellikleri

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Çıkarımsal İstatistik
Advertisements

Uygun Hipotezin Kurulması, Tip I Hata ve Tip II Hata
BİYOCOĞRAFYA 3.DERS EKOSİSTEM.
BENZETİM Prof.Dr.Berna Dengiz 8. Ders.
Biyolojik Çeşitlilik Nedir?
Biyotik Faktörler  .
HARİTA BİLGİSİ.
Canlılar.
HAYVANLAR ALEMİ İçerik : Huriye KORKMAZ Sınıf Öğretmeni.
KONU:HAYVANLARI SINIFLANDIRALIM Hayvanlar İkiye Ayrılır
Ekolojiye Giriş ve Biyosfer
ANOVA.
KARA EKOSİSTEMLERİ Göl Ekosistemleri -Nehir Ekosistemleri
HAYVANLARDA ÜREME İnsanlarda olduğu gibi hayvanlardada bir hayat döngüsü vardır. Hayvanlar,beslenme,çoğalma şekli ve yavru bakımı açılarından farklılık.
Biyoteknoloji ve Genetik
Kalıtım ve Çevre.
HAZIRLAYANLAR SEFER ATASOY ALİ ALAN HÜSEYİN TOSUN ADEM ALBAYRAK.
HAYVANLARIN SINIFLANDIRILMASI
HAYVANLAR CANLIDIR İnsanlar, bitkiler ve hayvanlar dünyadaki canlı varlıklardır. Canlı varlıkların beslenme, hareket etme,solunum yapma, büyüme, çoğalma.
İSTA 201 YAŞAMIN HER ANINDA KARAR VERMEK ZORUNDAYIZ. KARARLARI VERİRKEN SAHİP OLDUĞUMUZ BİLGİLERİ DÜŞÜNCE SÜRECİNDEN GEÇİRİREK SONUCA VARIRIZ. SAHİP OLDUĞUMUZ.
HEDEFLER HEDEF 1:Yeryüzünde yaşayan canlıların çeşitliliği bilgisi.
SÜREKLİ ŞANS DEĞİŞKENLERİNİN OLASILIK YOĞUNLUK FONKSİYONLARI
OLASILIK ve KURAMSAL DAĞILIMLAR
HAZIRLAYANLAR SERKAN ÖZTÜRK KADİR HASKIRIŞ
İNSAN VE ÇEVRE EKOSİSTEMLER.
EKOLOJİ. EKOLOJİ EKOLOJİ NEDİR? Ekoloji, canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Ekosistem ise canlı ve cansız.
BESİN ZİNCİRİ ve BESİN PİRAMİDİ
ÇEVRENİN KALITIMA ETKİLERİ
Hazırlayanlar Müge Çagman G. Pınar Sıdal
OMURGALI VE OMURGASIZ HAYVANLAR
BESİN MADDELERİ.
SÜREKLİ ŞANS DEĞİŞKENLERİ
Teknoloji ve medeniyetin gelişmesine bağlı olarak insanların ekonomik ve sosyal yaşamı, doğaya bakış açısı ile doğa ile etkileşimi önemli ölçüde değişime.
KALITIM.
Örneklem Dağılışları.
Asimetri ve Basıklık Ölçüleri
Olasılık Dağılımları ve Kuramsal Dağılışlar
Örneklem Dağılışları ve Standart Hata
Kimyasal Reaksiyonların Hızları
Herhangi bir konuyu incelemek amacıyla çalışmanın/araştırmaların planlanmasını, verilerin toplanmasını, değerlendirilmesini ve bir karara varılmasını sağlayan.
Prof. Dr. Murat ERMAN Arş. Gör. Özge ÖNDER
Analitik olmayan ortalamalar Bu gruptaki ortalamalar serinin bütün değerlerini dikkate almayıp, sadece belli birkaç değerini, özellikle ortadaki değerleri.
Fiziki Faktörler İklim iklim elemanlarından sıcaklık, bitki türlerinin çeşitliliği ve bunların yayılış alanları üzerinde etkilidir. Çünkü her bitkinin.
HAZIRLAYAN; MİRAÇ ÖKSÜZ 10rdtvtkn-91
EKOSİSTEM EKOLOJİSİ Ekoloji Tür Biyotop Habitat Popülasyon
CANLILAR ARASI ENERJİ AKIŞI
CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI
8. KONU KOMMUNİTE VE ÖZELLİKLERİ
Hidrograf Analizi.
EKOSİSTEM EKOLOJİSİ.
POPULASYON EKOLOJİSİ. POPULASYON EKOLOJİSİ POPULASYON EKOLOJİSİ: Aynı habitat’da yaşayan türdeş topluluklardır. POPULASYON EKOLOJİSİ: Bir populasyon’un.
TEMEL BETİMLEYİCİ İSTATİSTİKLER
İç sular Zoo bentozu Ders Doç. Dr. Utku Güner
MEDİKAL BİYOLOJİ.
Kırsal Alanları Kentlerden Ayıran Farklılıklar Prof. Dr
İç sular Zoo bentozu 7.Ders Doç. Dr. Utku Güner
B- Yaygınlık Ölçüleri Standart Sapma ve Varyans Değişim Katsayısı
POPULASYON GENETİĞİ.
Biyoteknoloji ve Genetik II
Tıp Fakültesi UYGULAMA 2
EKOSİSTEM EKOLOJİSİ. Kuş türlerinin yaklaşık % 11’i yok olma tehlikesi altındadır. Yeryüzünün % 75 ‘i okyanuslarla kaplıdır. Her dört yılda bir dünya.
EKOSİSTEM VE MÜHENDİSLİK İLİŞKİSİ Hazırlayanlar ve sunanlar : Mustafa ÜLGEN Yunus AKBAŞ.
İ BRAH İ M HAL İ L GÜLER 8/E NO:138. MADDE DÖNGÜLERİ  Yaşama birliklerinde ve onun büyütülmüşü olan tabiatta canlılığın aksamadan devam edebilmesi için.
EKOSİSTEM EKOLOJİSİ. Kuş türlerinin yaklaşık % 11’i yok olma tehlikesi altındadır. Yeryüzünün % 75 ‘i okyanuslarla kaplıdır. Her dört yılda bir dünya.
Biyomların yeryüzünde dağılışını etkileyen faktörler.
EKOSİSTEM EKOLOJİSİ. EKOLOJİK KAVRAMLAR Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimim inceleyen bilim dalıdır. Populasyon: Belirli.
SDÜ Tıp Fakültesi Fizyoloji ABD,
EKOLOJİ VE ÇEVRE BİYOLOJİSİ
Canlılar.
SDÜ Tıp Fakültesi Fizyoloji ABD,
Sunum transkripti:

Populasyon ve yapısal özellikleri Ekoloji 6.konu Populasyon ve yapısal özellikleri Ekoloji 6.konu

-         Populasyonlar arası ilişki coğrafik veya topografik olarak kesildiğinden bu populasyonları oluşturan bieyler birbirlerinden farklılaşırlar. -Bu etkiler sonucu oluşmuş topluluk coğrafik populasyon olarak tanımlanır. -         Populasyonlar arası ilişki coğrafik veya topografik olarak kesildiğinden bu populasyonları oluşturan bieyler birbirlerinden farklılaşırlar. Bu etkiler sonucu oluşmuş topluluk coğrafik populasyon olarak tanımlanır.

Ancak ekolojik gereksinimlerine uygun yerlerde gruplaşmışlardır. -Populasyonlar her zaman kesin sınırları ile ayrılmayabilirler buradaki populasyonları oluşturan bitki ve hayvan türleri coğrafik bölgede düzensiz dağılmıştır. Ancak ekolojik gereksinimlerine uygun yerlerde gruplaşmışlardır.   Ekolojik baskı ve istek sonucu oluşmuş grupların bireyleri birbirleriyle rahatça ve sürekli şekilde karşılamayacak kadar uzaktaysa bu bireylerin oluşturduğu topluluklar ayrı birer populasyona düşünülebilirler. Bu durumda ekolojik veya biyotop populasyonlardan söz edilir. -Populasyonlar her zaman kesin sınırları ile ayrılmayabilirler buradaki populasyonları oluşturan bitki ve hayvan türleri coğrafik bölgede düzensiz dağılmıştır. Ancak ekolojik gereksinimlerine uygun yerlerde gruplaşmışlardır.   Ekolojik baskı ve istek sonucu oluşmuş grupların bireyleri birbirleriyle rahatça ve sürekli şekilde karşılamayacak kadar uzaktaysa bu bireylerin oluşturduğu topluluklar ayrı birer populasyon olarak düşünülebilir. Bu durumda ekolojik veya biyotop populasyonlardan elde edilir.

6.2 Populasyonun yapısal özellikleri Populasyonu oluşturan bireylerin sayısal durumları ile genetiksel ve ekolojik özellikleri populasyonun yapısal durumunu oluşturur. -         Bir populasyonun yapısında -         bireylerin dağılış şekli -Yoğunluğu -Seks oranı -Büyüklüğü -Genetiksel çeşitliliği ve bolluğu 6.2    Populasyonun yapısal özellikleri   Populasyonu oluşturan bireylerin sayısal durumları ile genetiksel ve ekolojik özellikleri populasyonun yapısal durumunu oluşturur. -         Bir populasyonun yapısında -         bireylerin dağılış şekli -Yoğunluğu -Seks oranı -Büyüklüğü -Genetiksel çeşitliliği ve bolluğu

1.Dağılışı:   - Populasyon bireyleri çevresel faktörlerden dolayı biyotopta dağılışları çeşitli şekillerde olur. -Bireylerin bu dağılış şekli gözlem ve örnekleme sonuçlarına dayanılarak saptanır. Örn: Eşit alanlarda N sayıda örnekleme yapılmış olsun, bu örneklemelerden elde edilen birey sayısı ortalaması X ve herhangi bir örneklemeden elde edilen birey sayısı X¯ olsun bu bölgedeki varyans aşağıdaki bağlantı ile tanımlanbilir.  S²= (X- X¯ ) : N-1 1.Dağılışı:   - Populasyon bireyleri çevresel faktörlerden dolayı biyotopta dağılışları çeşitli şekillerde olur. -Bireylerin bu dağılış şekli gözlem ve örnekleme sonuçlarına dayanılarak saptanır. Örn: Eşit alanlarda N sayıda örnekleme yapılmış olsun, bu örneklemelerden elde edilen birey sayısı ortalaması X ve herhangi bir örneklemeden elde edilen birey sayısı olsun bu bölgedeki varyans aşağıdaki bağlantı ile tanımlanbilir.

doğada durgun , rastgele ve kümeli dağılım var Şekil 6.1

Yoğunluk ve Biyokütle: -Belli bir alan veya hacimde bulunan birey sayısına yoğunluk (densite), biyolojik ağırlığa ise biyokütle(biomas) denir. -Bir bölgenin ağaç yoğunluğu memeliler yoğunluğu hektar ve km2 ye düşen birey sayısı. -Omurgasızlarda m2 deki birey sayısı -Suda asılı organizmalar için m3 deki birey sayısı -Bir bölge veya hacimdeki birey sayısı organizmaların boyu ile ilişkili -Tablo 6.1 Yoğunluk ve Biyokütle: -Belli bir alan veya hacimde bulunan birey sayısına yoğunluk (densite), biyolojik ağırlığa ise biyokütle(biomas) denir. -Bir bölgenin ağaç yoğunluğu memeliler yoğunluğu hektar ve km2 ye düşen birey sayısı. -Omurgasızlarda m2 deki birey sayısı -Suda asılı organizmalar için m3 deki birey sayısı -Bir bölge veya hacimdeki birey sayısı organizmaların boyu ile ilişkili -Tablo 6.1

Ekolojide yoğunluk önemli -Populasyonun ekosistemdeki işlevi yoğunluğa bağlı -Saptama yolları Doğrudan sayma, markalama, örnekleme ve doğrudan sayma

-Optik araçlarıyla kuşlar sayılı 1.Doğrudan Sayma -Ortamın fizyonomisine (ağaçlık,çıplak veya kayalık oluşu) Ağaçlar sayılı kuş yuvaları sayılarak xz -Amerikada 100.000 km2 de havada çekilen fotoğraflarla 29.940 Antilocarpa americana birey olduğu saptanmış. -Optik araçlarıyla kuşlar sayılı -Avrupa’da hava fotoğraflarıyla kuşlardan Todorna todorna 75000-100.000 birey Alplerde m2 de 2 Ortophtera bulunmuş -Geçiş yollarından yararlanarak memelilerin yoğunluğu 1.Doğrudan Sayma -Ortamın fizyonomisine (ağaçlık,çıplak veya kayalık oluşu) Ağaçlar sayılı kuş yuvaları sayılarak xz -Amerikada 100.000 km2 de havada çekilen fotoğraflarla 29.940 Antilocarpa americana birey olduğu saptanmış. -Optik araçlarıyla kuşlar sayılı -Avrupa’da hava fotoğraflarıyla kuşlardan Todorna todorna 75000-100.000 birey Alplerde m2 de 2 Ortophtera bulunmuş -Geçiş yollarından yararlanarak memelilerin yoğunluğu

Markalama (Yakalama-Bırakma) Yöntemi Bir populasyon birey sayısı N. Bunlardan a sayıdaki birey yakalanarak markalandığını ve serbest bırakıldığını varsayalım. b sayıda örnek yakalandığını ve bunlardan c sayıdaki bireyler işaretli olsun. Buna göre a/N= c/b buradan N=a.b/c olur. Burada istatiksel formül ve standart sapmalardan yararlanılır. a=1650 birey, b=750 birey, c=350 birey Markalama (Yakalama-Bırakma) Yöntemi Bir populasyon birey sayısı N.Bunlardan a sayıdaki birey yakalandığını varsayalım.b sayıda örnek yakalandığını varsayalım. Bir süre sonra c sayıdaki bireyler işaretli Buna göre a/N= c/b buradan N=a.b/c olur. Burada istatiksel formül ve standart sapmalardan yararlanılır. a=1650 birey, b=750 birey, c=350 birey N=1650.750/350 N=3300 birey

N=a.b/c N=1650.750/350 N=3300 birey Markalama (Yakalama-Bırakma) Yöntemi Bir populasyon birey sayısı N.Bunlardan a sayıdaki birey yakalandığını varsayalım.b sayıda örnek yakalandığını varsayalım. Bir süre sonra c sayıdaki bireyler işaretli Buna göre a/N= c/b buradan N=a.b/c olur. Burada istatiksel formül ve standart sapmalardan yararlanılır. a=1650 birey, b=750 birey, c=350 birey N=1650.750/350 N=3300 birey

-Mikrofauna ve böcek populasyonlarının saptanmasında kullanılır. Örnekleme Yöntemi Daha önce anılan iki yöntemin uygulanmadığı durumlarda örnekleme yöntemine başvurulur. -Örnekleme alanında belirli periyotlarda belirli alanlardan örnekler toplanması ve genelleştirilmesidir. -Minimal alan iyi belirlenmeli -Kara, deniz ve tatlı su ortamına göre değişir. Karasal ortamda: -Mikrofauna ve böcek populasyonlarının saptanmasında kullanılır.   Örnekleme Yöntemi Daha önce anılan iki yöntemin uygulanmadığı durumlarda örnekleme yöntemine başvurulur. -Örnekleme alanında belirli peryotlarda belirli alanlardan örnekler toplanması ve genelleştirilmesidir. -Minimal alan iyi belirlenmeli -Kara, deniz ve tatlı su ortamına göre değişir.   Karasal ortamda: -Mikrofauna ve böcek populasyonlarının saptanmasında kullanılır.

-Memeli populasyonları için çeşitli tuzaklar kullanılır. Kullanılan araçlar File kepçe Kapan  -Memeli populasyonları için çeşitli tuzaklar kullanılır.  Tatlı sularda : lotik akarsular Lentik Pelajik form Bentik form Kullanılan araçlar File kepçe Kapan   -Memeli populasyonları için çeşitli tuzaklar kullanılır. Tatlı sularda : lotik akarsular Lentik Pelajik form Bentik form

Omurgasızların pelajik formları için Plankton kepçeleri Zemin formları için drejler kullanılır  Denizlerde; denizlerde yaşayan organizmaları ekolojik bakımdan -plankton(pasif yer değiştirenler) -nekton -bentos olarak 3 grupta incelenir. Örnekleme yöntemi de buna göre değişir. Planktonlar için kepçeler pelajikte yaşayan nektonların toplanmasında çeşitli trol ve ağlar kullanılır. Betoslar toplanmasında çeşitli tip ve yapıda kepçe ve drejlerden yararlanılır. Ş.6.3c Omurgasızların pelajik formları için Plankton kepçeleri Zemin formları için drejler kullanılır   Denizlerde denizlerde yaşayan organizmaları ekolojik bakımdan plankton nekton bentos olarak 3 grupta incelenir. Örnekleme yöntemi de buna göre değişir. Planktonlar için kepçeler pelajikte yaşayan nektonların toplanmasında çeşitli trol ve ağlar kullanılır. betoslar toplanmasında çeşitli tip ve yapıda kepçe ve drejlerden yararlanılır. Ş.6.3c

Dolaylı sayma yöntemi Bu yöntemle toplanacak populasyona ait bireyler açık seçik görülmezler, fakat bıraktıkları izlerden yararlanılarak sayım yapılır. Çöl kemiricilerinin sayımında yer altı yuvaları kapatılır işlekler saptanır Toprak yığınları sayılarak Tavşan dışkıları sayılarak Dolaylı sayma yöntemi Bu yöntemle toplanacak populasyona ait bireyler açık seçik görülmezler, fakat biraktıkları izlerden yararlanılarak sayım yapılır. Çöl kemiricilerinin sayımında yer altı yuvaları kapatılır işlekler saptanır Toprak yığınları sayılarak Tavşan dışkıları sayılarak

Yaş Dağılımı Populasyonu oluşturan bireylerin belli zaman aralıklarına göre bulundukları yaşları yaş grupları terimiyle tanımlanır. Yaş grupları belirli periyotları (gün, ay, yıl) kapsayan sayısal değerlerle belirlenebileceği gibi Popl. nun belirli periyotlarındaki ekolojik dinamizmini gösteren terimlerle (ilk üreme, üreme ve son üreme periyodu) de belirlenir Ş.6.4 Yaş Dağılımı Populasyonu oluşturan bireylerin belli zaman aralıklarına göre bulundukları yaşları yaş grupları terimiyle tanımlanır. Yaş grupları bellirli peryotları (gün, ay, yıl) kapsayan sayısal değerlerle belirlenebileceği gibi Popl nun belirli peryotlarındaki ekolojik dinanizmini gösteren terimlerle (ilk üreme, üreme ve son üreme peryodu ) de belirlenir Ş.6.4  

Her yaş grubuna ait birey sayısı total birey sayısına oranlanarak popl daki % değeri bulunur ve bu değerlere dayanarak grafikler çizilir Bu grafiklere yaş piramidi denir. (ş.6.5) Her yaş grubuna ait birey sayısı total birey sayısına oranlanarak popl daki % değeri bulunur ve bu değerlere dayanarak grafikler çizilir Bu grafiklere yaş piramidi denir. (ş.6.5)  

yaş piramitleri durumuna göre pop.lar, Gelişen popl. Durgun “ Gerileyen popl. olmak üzere 3 grupta incelenir. (Şekil6.6) yaş piramidleri durumuna göre pop.lar, Gelişen popl. Durgun “ Gerileyen popl. olmak üzere 3 grupta incelenir. (Şekil6.6)

Yaş piramitleri önceleri insan popl Yaş piramitleri önceleri insan popl. ları için kullanılmış, sonra tüm hayvanlara uyg. -Bugün balıkçılık biyolojisinde pul ve otolitlere dayanılarak yaş tayinleri yapılmakta ve popl. nun yaş grupları kolayca saptanabilmektedir. Örneğin Ringa balığı şek.6.7 Yaş piramidleri önceleri insan popl ları için kullanımış, sonra tüm hayvanlara uyg. -Bugün balıkçılık biyolojisinde pul ve otolitlere dayanılarak yaş tayinleri yapılmakta ve popl nun yaş grupları kolayca saptanabilmektedir. Örneğin Ringa balığı şek.6.7

Popl büyüklüğü 3 etkenin kontrolündedir Şekil. 6.8   Belli bir zamanda popl.u oluşturan birey sayısı popl büyüklüğü olarak tanımlanır. Popl büyüklüğü 3 etkenin kontrolündedir Şekil. 6.8 Popl Büyüklüğü   Belli bir zamanda popl.u oluşturan birey sayısı popl büyüklüğü olarak tanımlanır. Popl büyüklüğü 3 etkenin kontrolundedir Şekil. 6.8

Popl. artışının geçen zaman oranlanmasıyla bulunur Doğum Oranı Bir popl. na belli zaman sürecinde üreme yoluyla katılan birey sayısı Doğum oranı (natalite) denir. Popl. artışının geçen zaman oranlanmasıyla bulunur Doğum oranı= N/t (N, popl. na yeni katılan birey sayısı; t, zaman)  Birey başına düşen doğum oranı ise: Doğum Oranı Bir popl na belli zaman sürecinde üreme yoluyla katılan birey sayısı Doğum oranı (natalite) denir. Popl artışının geçen zaman oranlanmasıyla bulunur Doğum oranı= N/t (N, popl na yeni katılan birey sayısı; t, zaman)   Birey başına düşen doğum oranı ise:

Doğum oranı genelde belli bir zaman aralığı yerne o andaki doğum oranının saptanması istenir. Buna göre zaman sıfıra yaklaştığından d kullanılır. Buna göre belli bir anda birey sayısındaki değişme oranı dN/dt; belli bir andaki birey başına düşen değişim oranı:  Örn. bir su birikintisinde 50 bireyden oluşmuş bir protozoon popl.u bu popl. bir saate 150 bireye çıkmışsa burada dN =100 dN/dt =dN/N.dt dir. N/t=100/1 saat N/N.t=100/50.1=2/ saat olu. Doğum oranı genelde belli bir zaman aralığı yerne o andaki doğum oaranının saptanması istenir. Buna göre zaman sıfıra yaklaştığından d kullanılır. Buna göre belli bir anda birey sayısındaki değişme oranı dN/dt; belli bir andaki birey başına düşen değişim oranı:   Örn. bir su birikintisinde 50 bireyden oluşmuş bir protozoon popl u . bu popl bir saate 150 bireye çıkmışsa burada dN =100

Ölüm oranı ve Yaşam tabloları Göçler  Bir yılda popl na göç yoluyla giren (migrasyon) ve popl. dan çıkan (emigrasyon) bireyleri arasındaki farkı göç faktörü olarak tanımlanabilir.  Ölüm oranı ve Yaşam tabloları  Ölüm oranı Belli bir zaman periyodunda popl. dan ölüm yoluyla çıkan birey sayısına ölüm oranı denir. Fizyolojik ömür Ekolojik ömür Göçler   Bir yılda popl na göç yoluyla giren (migrasyon) ve popl dan çıkan (emigrasyon) bieyleri arasındaki farkı göç faktötü oalara tanımlanabilir. Ölüm oranı ve Yaşam tabloları Ölüm oranı Belli br zaman peryodunda popl dan ölüm yoluyla çıkan birey sayısına ölüm oranı denir. Fizyolojik ömür Ekolojik ömür

Serçenin ekolojik ömrü 7 yıl Laboratuvarda 11 yıl yaşar. İnsanların fizyolojik ömrü 100 yıl genelde 70-72 yıl yaşarlar Serçenin ekolojik ömrü 7 yıl Laboratuvarda 11 yıl yaşar. İnsanların fizyolojik ömrü 100 yıl genelde 70-72 yıl yaşarlar

Yaşam tabloları ve yaşam eğrileri Doğal popl.larda ölen bireyleri tek tek bulup kaydetmek olanaksız. Bu nedenle, ölen birey sayısı daha önce bilinen popl dan belli bir zaman sürecinde kaybolan veya yaşayan birey sayısını saptamakla elde edilir. Her yaş grubundaki ölüm oranı farklı Örn. Choristoneura fumiferana Tab. 6.2   Yaşam tabloları ve yaşam eğrileri   Doğal popl larda ölen bireyleri tek tek bulup kaydetmek olanaksız. Bu nedenle, ölen birey sayısı daha önce bilinen popl dan belli bir zaman sürecinde kaybolan veya yaşayan birey sayısını saptamakla elde edilir. Her yaş grubundaki ölüm oranı farklı Örn. Choristoneura fumiferana Tab. 6.2

Ekologlar popl nu oluşturan yaş gruplarındaki ölüm oranlarını saptamak amacıyla yaşam tabloları ve yaşam eğrilerinden yararlanmışlardır. Yaşam tabloları bir popl. nun değişik yaş gruplarında izlenen ölümlerin istatistiksel özetidir. Örn. Mc Kinley Milli Parkındaki dağ koyunu (Ovis dalli) için hazırlanmış yaşam tablosu. Av yasaklanınca yaş 7 nin üzerinde. tab. 6.3 Ekologlar popl nu oluşturan yaş gruplarındaki ölüm oranlarını saptamak amacıyla yaşam tabloları ve yaşam eğrilerinden yararlanmışlardır. Yaşam tablolarıbir popl nun değişik yaş gruplarında izlenen ölümlerin istatistiksel özetidir. Örn. Mc Kinley Milli Prkındaki dağ koyunu (Ovis dalli) için hazırlanmış yaşam tablosu. Av yasaklanınca yaş 7 nin üzerinde. tab. 6.3

Ekologlar popl nu oluşturan yaş gruplarındaki ölüm oranlarını saptamak amacıyla yaşam tabloları ve yaşam eğrilerinden yararlanmışlardır. Yaşam tablolarıbir popl nun değişik yaş gruplarında izlenen ölümlerin istatistiksel özetidir. Örn. Mc Kinley Milli Prkındaki dağ koyunu (Ovis dalli) için hazırlanmış yaşam tablosu. Av yasaklanınca yaş 7 nin üzerinde. tab. 6.3

yaşam tablolarındaki verilere dayanılarak mortalite ve yaşam eğrileri hazırlanmaktadır. ş.6.9 yaşam tablolarındaki verilere dayanılaarak mortalite ve yaşam eğrileri hazırlanmaktadır. ş.6.9

Doğal popl larda 3 tip gözlenir. A. Konveks (dışbukey) yaşam eğrisi B Doğal popl larda 3 tip gözlenir. A. Konveks (dışbukey) yaşam eğrisi B. Doğrusal yaşam eğrisi C. Konkav (içbukey) yaşam eğrisi. ş.6.10 Doğal popl larda 3 tip gözlenir. Konveks (dışbukey) yaşam eğrisi Doğrusal yaşam eğrisi Konkav (içbukey) yaşam eğrisi ş.6.10

tavuk, koyun ve atta %49 olarak bulunmuştur. Bir popl nu oluşturan bireylerin yaşam tablosu ve eğrilerinin bilinmesi, bir türün hangi yaş grubunda yararlanılabileceği saptanır.  Seks oranı  Popl. gelişmesinde önemli Omurgalılarda doğuştan erkek-dişi oranı birbirine yakın Örn. İnsan, sığır, tavşan ve kuşlar üzerinde yapılan gözlemlerde erkeklerin oranı doğuşta %52, tavuk, koyun ve atta %49 olarak bulunmuştur. Örn karideslerden Penaeus türlerinde T. 6.4 Bir popl nu oluşturan bireylerin yaşam tablosu ve eğrilerinin bilinmesi, bir türün hangi yaş grubunda yararlanılabileceği saptanır.   Seks oranı Popl. gelişmesinde önemli Omurgalılarda doğuştan erkek-dişi oranı birbirine yakın Örn. İnsan, sığır, tavşan ve kuşlar üzerinde yapılan gözlemlerde erkeklerin oranı doğuşta %52, tavuk, koyun ve at’ta %49 olarak bulunmuştur. Örn karideslerden Penaeus türlerinde T. 6.4

Genetiksel Çeşitlilik Bir türü oluşturan bireyler arasındaki kalıtsal farklılıklarını belirler. Yani türün gen havuzundaki kalıtsal bilginin çeşitliliğini belirler. Genetiksel çeşitlilik popl yapısında öneli, tür çeşitliliği komunite ekolojisinde önemli Genetiksel popl Üreme esnasında genetiksel popl daki yeni yavrulara ebeveynlerden farklı bileşimlerde gen materyali gelebilir. -Bu materyal çevresel etkenlerle değişebilir (mutasyon). bireylerin genotip olarak birbirlerinden farklı olmalarına neden olur.Doğal seçilim çalışır Genetiksel Çeşitlilik   Bir türü oluşturan bireyler arasındaki kalıtsal farklılıklarını belirler. Yani türün gen havuzundaki kalıtsal bilginin çeşitliliğini belirler. Genetiksel çeşitlilik popl yapısında öneli, tür çeşitliliği kommunite ekolojisinde önemli Genetiksel popl Üreme esnasında genetiksel popl daki yeni yavrulara ebeveynlerden farklı bileşimlerde gen materyali gelebilir. -Bu materyal çevresel etkenlerle değişebilir (mutasyon). bireylerin genotip olarak birbirlerinden farklı olmalarına neden olur. Doğal seçilim çalışır

Popl.daki kantitatif değişmeler Popl.lar sabit değil, kalitatif (genetiksel yapı) değişmeler yanında kantitatif (birey sayısı) değişmeleri de gösterir. Bu değişmeler: Düzensiz, Düzenli Periyodik düzenli olarak ayrılır.(Şek. 6.13) Popl.daki kantitatif değişmeler   Popl.lar sabit değil, kalitatif (genetiksel yapı) değişmeler yanında kantitatif (brey sayısı) değişmeleri de gösterir. Bu değişmeler: Düzensiz, Düzenli Periyodik düzenli olarak ayrılır.(Şek. 6.13)

Düzensiz değişmeler  Ön. Amerikan karagöz balığı (Alosa sapidissima) popl. 1900 da 2 ton kirlenme ve aşırı avlanma bu balığı av verimini %98 azaltmış. Daha sonra bollaştığı ve 1944 te av verimi 2.5 ton yükselmiş Sonra tekrar azalma olmuş. Bizde hamsi balığı da düzensiz değişir  Düzenli değişmeler  Doğal popl. larda görülen düzenli değişmeler ise, mevsimsel veya birkaç yıllık periyotlar halinde olur. Örn. ş.6. 14 Düzensiz değişmeler   Ön. Amerikan karagöz balığı (Alosa sapidissima) popl. 1900 da 2 ton kirlenme ve aşırı avlanma bu balığı av verimini %98 azaltmış. Daha sonra 1944 te bollaşma 2.5 ton avlama Sonra tekrar azalma olmuş. Bizde hamsi balığı da düzensiz değişir Düzenli değişme Doğal popl. larda görülen düzenli değişmeler ise, mevsimsel veya birkaç yıllık peryotlar halınde olur. Örn. ş.6. 14

Planktonlarda mevsimsel d. ş.6.15.

Planktonlarda mevsimsel d. ş.6.15.

Sivrisineklerde mevsimsel d. ş.6.16.

Boş bir bölgeye yeni türler girdiğinde çabuk artarlar. Yeni Türlerin Etkisi  Boş bir bölgeye yeni türler girdiğinde çabuk artarlar. Örn. Avusturalya’ya yeni girmiş olan birkaç tavşanın milyonlarca oluğu saptanmış. Avusturalya’ya yeni giren koyun popl nunun birkaç lojistik eği olduğu gözlenmiş. ş.6.19. Yeni Türlerin Etkisi   Boş bir bölgeye yeni türler girdiğinde çabut artarlar. Örn. Avusturalya’ya yeni girmiş lan birkaç tavşanın milyonlarca oluğu saptanmış. Avusturalya’ya yeni giren koyun popl nunun birkaç lojistik eği olduğu gözlenmiş. ş.6.19.

Armağan sonstiq@yahoo.com İyi dersler..