Tutumlar ve Tutum Değişimi Araş. Gör. Büşra Alparslan

Tutum nedir? Organize edilmiş Davranışa etki edebilen Tepkiler/yargılara etki edebilen Zihinsel bir hazır oluş Psikolojik bir eğilim Tepkide bulunma eğilimi

Tepki vermeye hazır olma Güdüleme gücü Durağan olma özelliği Değerlendime

Tutumun üç boyutu Duygusal (affective) Davranışsal (behavioural) Bilişsel (cognitive)

Tutumların işlevleri Anlama veya bilgi İhtiyaçların karşılanması Uyum sağlama Amaca ulaşma Egoyu savunma İçsel değerlerin ifade edilmesi

Tutumların işlevleri neden önemlidir? Tutum değişimi

Tutumlar nasıl oluşur İnsanlar bilişsel olarak cimridir Deneyim Klasik koşullanma Aile etkisi Edimsel koşullanma Referans gruplar Örnek alma

Tutum ve davranış Tutum her zaman davranışa yol açar mı? LaPiere, 1934

Muhakeme edilmiş davranış kuramı (Ajzen & Fishbein, 1980) Theory of reasoned action

Planlanmış davranış kuramı (Ajzen, 1985; 1991) Theory of planned behaviour

Planlanmış davranış kuramı (Ajzen, 1985; 1991)

Tutum değişimi kuramları Yale Yaklaşımı (Hovland, Lumsdaine ve Sheffield, 1949) Nasıl? (iletim yolu) Yüzyüze Medya Yazılı Kime? (hedef) İlgi Yetkinlik Özsaygı Kim? (kaynak) İnanılırlık Uzmanlık Güvenilirlik Çekicilik Benzerlik Ne? (mesaj) Sonuç çıkarma Ne kadar delil Tek yönlü-çift yönlü Tekrarlama Kaynakla hedef arasındaki fark

Tutum değişimi kuramları Kestirme veya sistematik düşünme kuramı (Chaiken ve Eagly, 1983) İnsanlar tutumlarının geçerliliğini maksimize etmek ister Doğru bilgiye ulaşmaya motivasyonumuz vardır Kestirme işlem Çoğunluk, referans gruplar, uzmanlar, ortam bu kadar düşünmeye değer mi? sorularıma tam/doğru cevap alacak mıyım? Sistematik işlem İstek Çaba Motivayon Yetenek

Tutum değişimi kuramları Denge Kuramı (Heider, 1946)

Tutum değişimi kuramları Bilişsel çelişki kuramı, Festinger, 1957 1 dolar-20 dolar deneyi İnanışlar ve davranışlar uyumlu olmazsa rahatsızlık duyarız Bu duygudan kurtulma motivasyonu oluşur Davranışı değiştirebilir Tutumu değiştirebilir Davranışı ya da tutumu destekleyecek yeni bilgiler edinebilir Bilişsel çelişkinin önemini azaltabilir

Tutum değişimi kuramları Kendini algılama kuramı, Bem 1967 Tutumlar davranışın özetidir Tutum davranışı takip eder Bilişsel çelişkiye karşı Davranışım hangi sebebe bağlı(içten mi geliyor, dıştan bir sebebe mi bağlı?) 1 Dolar-20 Dolar deneyine katılan Bob Gözlemci Bizler de kendimizin gözlemcisiyiz

Diğer kuramlar Sosyal kararlar verme kuramı Psikolojik tepkisellik kuramı Detaylı İnceleme Olasılığı Kuramı

Bu dersten ne öğrendik? İnsanlar bilişsel olarak cimridir. Tutumlar: kısa yollar Tutumun üç boyutu Tutum – davranış ilişkisinin önemi

Final Baştan sona bütün konular Sitedeki her metin, slayt, ders notu ve video %20 vize öncesi %80 vize sonrası konular Test ve doğru-yanlış soruları 24 mayıs Çarşamba saat 14:00