SÖZCÜKTE ANLAM 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ

Sözcükte Anlam Nedir? Sözcük (kelime),bir ya da birçok sesin bir araya gelerek oluşturduğu,anlamı olan veya tek başına anlamı olmayan ancak başka sözcüklerle de birleşerek anlam ifade eden ses topluluğudur. Türkçede “uyumak,defter,çiçek” gibi sözcükler tek başlarına ifade edebilirken “ve,için,kadar” gibi sözcükler ise başka sözcüklerle birlikte anlam ifade etmektedir. ÖRNEK;Can ve annesi/senin için/onun kadar

Gerçek Ve Temel Anlam nedir? Gerçek Anlam;Bir sözcüğün tek başındayken düşündürdüğü anlamdır.Bu sözcükler,cümle içinde kullandıklarında ise temel anlamının dışında yan ve terim anlamları kazanabilir. Temel Anlam;Bir sözcüğün zihinde uyandırdığı ilk anlamıdır. Sözcüğün sözlükteki ilk anlamıdır.Bu nedenle temel anlam,sözlükte “1”rakamıyla gösterilir. ÖRNEK; diş sözcüğünün zihinde uyandırdığı ilk anlamı kesmeye yarayan organlardan her biridir. “Çocuğun dişleri çok güzel” cümlesindeki diş temel anlamlıdır.

Yan Ve Terim Anlam Nedir? Yan Anlam;Sözcüğün yakıştırma yoluyla kazandığı anlamdır. Sözcüğün temel anlamında hareketle şekil,işlev ya da nitelik bakımından benzerlik yoluyla kazandığı anlamdır. ÖRNEK;Tarağın dişleri kırılmış. Terim Anlam;Bilim,sanat,spor ya da meslek dallarına ilişkin kavramları karşılayan özel sözcüklere terim anlam denir.Bilim ve sanatla ilgili genel dallar,terim değildir ama onlara ilişkin özel kavramlar terimdir. ÖRNEK;Tiyatro terimleri; Perde,sahne,dekor,oyun vb.

Mecaz Anlam Nedir? Sözcüğün gerçek anlamından sıyrılarak yeni bir kavramı karşıladığı anlamdır.Sözcüğün mecaz anlamı sözlükte “mec.” kısaltmasıyla gösterilir. ÖRNEK;O bana bağırınca kalbim çok kırıldı. Bu cümlede “kırıldı” temel anlamı olan “bir şeyin parçalanması, bölünmesi” anlamından çıkarak “darılama,küsme”anlamıyla mecaz anlam özelliği kazanmıştır.

Çok Anlamlılık Nedir? Bir sözcüğün değişik cümlelerle yeni anlamlar kazanmasına “çok anlamlılık” denir.Çok anlamlılık yalnızca Türkçeye ait özelik değildir.Diğer dillerde de bir sözcüğün birden çok anlama gelmesi söz konusudur.Açık sözcüğünün cümlelerde kazandığı değişik anlamlar: Açık pencereden denizin kokusunu alıyorum. O,açık fikirli bir liderdi. Üzerinde açık mavi bir kazak vardı.

Yakın Ve Zıt Anlamlılık Nedir? Yakın Anlamlılık;Eş anlamlı gibi görünmelerine karşın aralarında az çok anlam ayrılıkları bulunan sözcüklere yakın anlamlı sözcükler denir. ÖRNEK;Eş dost,yalan yanlış,hısım akraba vb. Zıt anlamlılık;Anlamca birbirinin karşıtı olan sözcüklere zıt anlamlı sözcükler denir. ÖRNEK;Ağla –gül/ yaşa-öl/ ilk-son/ gel-git …

Somut-Soyut Anlamlılık Nedir? Somut Anlam;Görme,tatma,işitme,koklama ve dokunma duyularında herhangi biriyle algılanabilen sözcükler somut anlamlıdır. Soyut Anlam; Görme,tatma,işitme,koklama ve dokunma duyularında herhangi biriyle algılanamayan sözcükler soyut anlamlıdır. GÖRME DOKUNMA TATMA KOKLAMA DUYMA